Pitbull ve tehlikeli sayılan diğer köpek ırkları Hem Türkiye’de hem de dünyada yıllardır tartışılan bir konu. pitbulların saldırılarla anılması tesadüf mü? Bu noktada insanların köpeklerle ilişkisinin tarihine bakmak lazım.
İnsanlar yerleşik hayata geçince kendilerine yaklaşan çeşitli kurt türlerinden uysal olanlarını yakınlarında, vahşi olanlarını da uzakta tutmaya başladılar. Köpekler uysal kurtların bugün nesli tükenmiş bir türünden evrimleşmiştir. İnsanlarda bu hayvanların hangi özelliklerinden faydalanmak istiyorsa o işi yapanları seçerek ve onları çiftleştirerek melez ırklar türettiler. Her köpek ırkı belli bir iş yapmak, insanların belirli bir ihtiyacını karşılamak için geliştirildi. Buna doğal değil insan eliyle seçilim diyoruz. Örneğin sürüyü korumak, avlanan kuşu bulup geri getirmek, kızak çekmek veya sadece insanların yanında süs olmak.
İnsanlar Pitbull ırkını neden üretmiş olabilirler?
1835 öncesi İngiltere’de özellikle çok yaygın bir şey vardı. İngiltere ve İrlanda da buna “Bull Baiting” deniyordu. Yaptıkları şey şuydu; bir yere sabitlenmiş bir boğayı birkaç tane köpekle sürekli korkutmak. Bunun içinde Pitbull tarzı köpekler tasarlanmış. Bu köpeklerin özellikleri, bacaklarının kısa, gövdelerinin kalın ve ısırdıkları yerde kitlenip kalmalarıdır. Günümüzde Pitbull’ların sallama refleksi de, ısırma metodu da oradan gelmektedir.
Pitbull ırklarının ve terrier ırklarının melezlenerek oluşturulan yeni ırka “Bull Terrier” ismi verilmektedir. Amerika ve İngiltere arasında yaşanan koloni göçleri sırasında, Stat Bull Sheet Terrier’ler alınıp, Amerika’ya getirilir. Daha sonraları ırk Amerika’da biraz revize edilir. Böylelikle, Amerikan Pitbull Terrier dediğimiz bir ırk, yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlar. Sonrasında bu ırk, sevenleri tarafından koruma altına alınıyor. Amerikan Staff Bull Sheet Terrier ile Amerikan Pitbull Terrier arasından seçilim, agresif olmayan, saldırgan olmayan, daha kemikli, daha hantal yapıda ve ağır köpeklerin seçilmesiyle ortaya çıkıyor. Bu Bull Terrier ile başlayan hikaye Amerikan Bull ile şuan en minyatür şekline kadar gelmiş vaziyette.
Bir köpek sadece ırkı yüzünden tehlike arz eder mi?
Türkiye’de buna dair bir veri yok. Fakat İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre uzmanların sadece %3’ü köpeğin insanlara karşı saldırganlığının ırkı İle bağlantılı olduğunu söylüyor.
Irk popülerleştikçe, hata payı da artıyor ve ciddi yaralanmalar ve ölümler meydana geliyor. 1970’lerde bu olayların sebebi Doberman’lardı. “Devil Dog” yani şeytan köpek adıyla çok popülerdi ve yasaklanıyordu. Bu Pitbull’lardaki hikayenin aynısı Doberman’larda da oluyordu. Sonradan anlaşıldı ki Doberman’larla bir alakası yok bu olayın, fakat 1990’lardan sonra da bu olaylarda Rotvaydır’ların da adı çıkmaya başlandı. 2000 li yıllarda da Pitbull bu mecraya katılmış oldu.
Haberlerde, “bu köpekten kaçın”, “bu köpek tehlikeli” gibi manşetler konmaya başlandığında, medyanın bu yanlı davranışları yüzünden, Pitbull’ların nefsi müdafaa hakları da elinden alınmış oldu. Sürekli “alkollü şoför” muamelesi görmeye başladılar.
Irkların yasaklanmasına ve tehlikeli olarak nitelendirilmesine sebep olan insanlardır. hiçbir köpek ırkı bilerek veya isteyerek birtakım şeyleri yapmaz. Bu tamamen sahibinin yetiştirmesine bağlıdır.
Tehlike arz edebilecek ırkları yasaklamak bir çözüm mü?
Kanuna göre tehlikeli ırk olarak belirlenen köpekler kısırlaştırılmalı ve bu hayvanlara mikroçip takılmalı. Kurala uymayanlara para cezası uygulanacak köpeklerine el konulup barınaklara götürülecek ancak İngiltere’deki istatistikler yasaya rağmen köpek saldırılarının azalmadığını hatta arttığını gösteriyor. Uzmanlar bu yasanın insanların yasaklı ırklar dışındaki köpeklerin hepsinin güvenli olduğu yanılgısına kapılmasına yol açtığını söylüyorlar.
Yasak çözüm getiriyor mu?
Uzmanlara göre en önemli nokta toplumun köpek sahibi olmanın sorumluluğuna dair bilinçlendirilmesi. Böylece köpeğin ırkından kaynaklanan ihtiyaçlarını giderip uysal bir hayat sürdürmesi sağlanabilir. Ayrıca tehlikeli sayılan güçlü, büyük köpeklerle bunlara sahip olan insanlara ehliyet verilmesi de bir çözüm olabilir.
Tüm köpeklerin doğasını anlamak yerine sadece bazı ırkların tehlikeli olarak nitelendirilmesi de beraberinde yeni riskler getiriyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de köpeklerle insanların ilişkilerini düzenleme çabaları devam ediyor Bununla birlikte gelen tartışmalarda bitmeyecek gibi gözüküyor.
Kaynakça:
BBC
Yazar: Tuncay Bayraktar