Prostat Rahatsızlıkları ve Prostat Sağlığının Korunması

A. Prostat Nedir?

Prostat, erkek üreme sisteminde bir kestane büyüklüğünde bulunan bir bezdir. Mesanenin hemen altında ve pelvik tabanın üzerindeki mesaneyi boşaltan tüp parçasını çevreler.
Prostatın en önemli işlevi, sperm hücrelerini testislerden ve diğer bezlerden gelen sıvılarla birleştirip sperm oluşturan bir sıvının üretilmesidir. Semen oluşturan diğer sıvılar seminal vezikül (prostatın üzerinde yer alır) ve bülbülit bezi (üretranın arkasında ve yanında yer alır) içerir. Tüm bu sıvılar üretrada bir araya gelir ve erkeklerde doğurganlıktan sorumlu olan sperm hücrelerinin düzgün işleyişine izin verir.
Prostatın kasları da üremede önemli bir rol oynar, bu da spermin idrar yoluna zorla bastırılmasını ve boşalma sırasında dışarı atılmasını sağlar. Ejakülasyon sırasında spermin mesaneye girmesini önlemek için, prostat ve mesanenin sfinkter kası idrar yolunu mesaneye kadar kapatır.

Prostatın bir başka önemli işlevi de hormon metabolizmasıdır. Prostatta, erkek cinsellik hormonu testosteronunun , dihidrotestosteron (DHT) olarak adlandırılan biyolojik olarak aktif bir forma dönüştüğü görülmüştür . DHT, ergenlikte rol oynayan ve erkeklerin yetişkin erkek özelliklerini geliştirmelerine yardımcı olan androjen bir hormonudur.

B. Prostat Sağlığı Sorunları

1. Prostat Kanseri

Prostat kanseri, dünya çapında önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Prostat kanserinin belirtileri arasında zayıf bir idrar akışı veya sık idrara çıkma bulunur; idrar yaparken ağrı veya yanma; idrar veya meni içerisinde kan; pelvis, sırt veya kalçada devam eden ağrı; yorgunluk; baş dönmesi; ve solunumda problemler olabilir.

Prostat kanseri gelişme riski yaşla birlikte artmaktadır. Diğer risk faktörleri aile tarihi ve ırkını içerir. Yaş spesifik insidans eğrilerinin incelenmesi, prostat kanseri riskinin 55 yaşından sonra keskin bir şekilde yükselmeye başladığını ve 70-74 yaşlarındaki piklerin daha sonra azaldığını göstermektedir. Yapılan çalışmalar Türkiye’de bulunan erkeklerde en yaygın kanser türlerinin ikincisi olduğunu göstermektedir. (Birincisi akciğer kanseri)

2. Benign Prostat Hiperplazisi (BPH)

Benign prostat hiperplazisi , prostat bezinin erkek yaşlandıkça iltihaplandığı veya genişlediği zaman meydana gelir. Bu olduğunda, prostat idrar yolunu sıkıştırır, idrara çıkmayı zorlaştırır, sizi bir mesane enfeksiyonu veya mesane taşı riskine sokar . Hiperplazi, genç erkeklerde başlayan ve daha sonra yaşam boyunca yavaşlayan ve devam eden hücre büyümesini ifade eder. BPH hormonal değişiklikler (aşırı östrojen gibi), kötüleşen kan damarları ve çinko eksikliği gibi çeşitli durumlardan kaynaklanır.

Amerika merkezli Üroloji Dergisi’nde yayınlanan araştırmaya göre, BPH yaklaşık 40 yaşında başlayarak neredeyse tüm erkeklerde kesinlikle yaş ile ilgili bir fenomen olarak gelişmektedir. Dünyadaki otopsi çalışmalarını gözden geçirirken, 30’lu yaşlarında erkeklerin yaklaşık yüzde 10’unun, 40’lı yaşlarındaki erkeklerin yüzde 20’sinin, 60’larındaki erkeklerin yüzde 50’sinden fazlasında benign prostat hiperplazisinin bazı özellikleri vardır. BPH’li çoğu erkek bu durum için bir doktora gitmez ve hiçbir zaman tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu durum, hastaların tipik olarak tedaviye yöneldiği diğer semptomlarla ilişkili olduğu zaman – en sık karşılaşılan sorun, idrar yaparken ağrı ve idrara çıkma sıklığı gibi alt üriner sistem semptomlarıdır.

3. Prostatit

Prostatit, genellikle şişlik ve ağrı ile sonuçlanan prostat bezinin iltihaplanması veya enfeksiyonudır. Ayrıca idrara çıkma sorunlarına, cinsel işlev bozukluğuna ve yorgun ve depresif hissetme gibi genel sağlık sorunlarına yol açabilir. Diğer prostat sağlık problemlerinin aksine, prostatit genç ve orta yaşlı erkeklerde daha sık görülür.

Üç tip prostatit vardır: Bakteriyel Olmayan prostatit (en yaygın tipte), bakteriyel prostatit ve prostatodini. Bakteriyel olmayan prostatit, stres ve düzensiz cinsel aktiviteden kaynaklanabilir. Bakteriyel prostatit, bakterilerin, bir virüsün veya hatta cinsel yolla bulaşan bir hastalığın sonucu olabilir. Kronik prostatit olarak da bilinen Prostatodini, bakteriyel veya iltihaplı bir prostatın sonucu olabilir ve sıklıkla devam eden pelvik ağrı ile sonuçlanır.

C. Prostat Sağlığı İçin En İyi Doğal Çözümler

1. Diyet ve Yaşam Tarzında Değişiklik

Optimal prostat sağlığının korunmasına yardımcı olmak için aşağıdaki gıdaları ve takviyeleri tüketin ve aşağıdaki yaşam tarzı değişikliklerini yapın.

Domates: Domatesler (özellikle pişirildiğinde) prostat sağlığı için kritik olan likopen sağlar. Yapılan araştırmalar, pişirilmiş domateslerin yüksek oranda tüketilmesinin, likopen ve diğer antioksidanlar sağlayan domates beslenmesi sayesinde , prostat kanserinin önlenmesinde ılımlı bir rol oynayabileceğini göstermektedir.

Taze Yakalanmış Balıklar: Omega-3 açısından zengin olan taze yakalanmış balıklar prostatın iltihaplanmasını azaltır. Yapılan araştırmalarda taze balık tüketimi ile prostat kanseri sonucu ölüm arasında negatif yönlü bir korelasyon vardır. (Taze balık tükettikçe prostat kanserinden ölme riski azalır.)

Yeşil çay: Yeşil çay en yüksek antioksidan seviyesini içerdiğinden yaşlanma için 1 numaralı içecektir. Detoksifikasyon ve prostat sağlığının teşvik edilmesine yardımcı olur. Detoksifikasyon prostatit semptomlarını tedavi etmek veya hafifletmek için yardımcı olabilir.

Kabak Çekirdeği: Kabak çekirdeği ve kabak çekirdeği yağı , yüksek oranda karotenoid ve liposoluble vitaminler sayesinde prostat sağlığına faydalıdır. Kabak çekirdeği, mesaneyi boşaltmaya yardımcı olmak için bir diüretik görevi gören çinko içerir ve iltihabı azaltır. Bu idrarla ilgili sorunlara neden olan genişlemiş prostatla başa çıkmada yardımcı olabilir.

Et ve Süt Ürünleri: İsveç’te yapılan araştırmaya göre süt ürünlerini fazla tüketen kişilerde prostat kanseri riskinde artış meydana gelmektedir. Araştırmalar, daha yüksek kalsiyum alımı olan erkeklerin, düşük kalsiyum alımına sahip erkeklere kıyasla prostat kanseri riskinde 4.6 kat artışa sahip olduğunu göstermektedir. Bir başka araştırmada da et ürünlerinin fazla tüketimi prostat kanseri riskini 1,5 ile 2 kar arttırdığını göstermektedir. Bunun nedeni etin hormon profilleri üzerindeki etkileri ve etin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi sırasında üretilen bileşiklerin olası kanserojen etkileri olabilir.

Fiziksel Aktiviteler: 1976 ve 2002 yıllarını kapsayan araştırma sonucu göstermektedir ki fiziksel aktivitelerdeki artış prostat kanseri riskini %10 ile %30 arasında azaltmaktadır. Araştırmacılar, hormon düzeylerini modüle etme, obeziteyi önleme, bağışıklık fonksiyonunu geliştirme ve egzersizin koruyucu yararlarını açıklayan oksidatif stresi azaltma becerisinin olduğuna inanmaktadır.

2. Takviyeler

E Vitamini: Vitamin E vücutta bir antioksidan rol oynar. Amerika merkezli Ulusal Kanser Enstitüsü Dergisi’ndeyayınlanan araştırma, beş ila sekiz yıl boyunca 50 miligram E vitamini alan katılımcılar arasında prostat kanseri insidansında yüzde 32’lik bir azalma olduğunu göstermektedir.

D Vitamini: Boston Üniversitesi Tığ Fakültesinde yapılan araştırmaya göre D vitamini alımının azaltması ile prostat kanseri arasında bir ilişki olduğunu doğrulamıştır. D vitamini alımı azaldıkça prostat kanserine yakalanma riski artıyor. Bu yüzden Güneşe çıkmak ya da D vitamini takviyesi almak prostat kanserinden korunmak için her yaştaki erkek için önemli bir öneridir.

Selenyum: Bağışıklık sistemini artırma, kanser riskini azaltma ve uzun ömürlülük sağlama gibi selenyumun bir çok faydası vardır. Arizona Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, selenyum takviyesinin cilt kanseri önleme konusundaki etkilerini değerlendirdi ve etkiler sınırlı kalırken, günde 200 mikrogram selenyum prostat kanserinde yüzde 67’lik bir azalma sağladığı tespit edildi.

Likopen: Likopen , meyve ve sebzelere kırmızı renk veren güçlü bir antioksidandır. Domatesleri pişirerek likopen en sağlıklı forma kavuşur, ancak takviyedeki likopen, vücudun gıdada bulunan likopen olarak kullanılması kadar kolaydır. 2015 yılında yapılan sistematik bir gözden geçirme ve meta analiz, daha yüksek likopen tüketiminin veya dolaşım konsantrasyonunun daha düşük prostat kanseri riski ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Çinko: Çinko’nun önemli bir faydası da prostat sağlığında oynadığı roldür. Enfeksiyon, stres ve diyet, prostat problemi olanlarda büyük oranda azalmış çinko seviyelerinden etkilenir. Hin Üroloji Dergisi’nde yayınlanan araştırmaya göre çinko eksikliği hem prostat kanseriyle hem de BPH rahatsızlığıyla ilişkilidir.

Balık Yağı: Balık yağı iltihabı azaltmak için önerilir ve iltihap prostat kanseri ve diğer prostat rahatsızlıklarına yol açabilir. 67-96 yaşları arasındaki 2.268 erkeği kapsayan bir 2013 çalışmasında, daha önceki dönemlerde balık yağı tüketen erkeklerin daha düşük prostat kanseri riski olduğu bulunmuştur.

Isırgan Otu: Isırgan otunun, anti-inflamatuar, anti-tümör ve antiviral etkileri vardır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir ve içerdiği bileşikler, örneğin fitoteroller, lignanlar ve polisakkaritler gibi BPH semptomlarını hafifletir.

3. Uçucu (Esansiyel) Yağlar

Biberiye Esansiyel Yağı: Biberiye yağı güçlü bir antioksidandır ve karnosik asit ve karnosolün moleküler mekanizmalarının prostat kanserini inhibe (önleyici ya da azaltyıcı etkisi) edebileceğine inanılmaktadır. Yüksek kaliteli, saf biberiye yağı , bir seferde altı hafta boyunca dahili olarak alınabilir veya günde iki kez genital bölgelerin hemen altındaki alana topikal olarak uygulanabilir. Güçlü bir yağ olduğu için, cilde uygulanmadan önce eşit parça taşıyıcı yağ ile seyreltin.

Buhur Yağı: Buhur yağı , ağrıyı azaltma ve kanserin yayılmasını önleme kabiliyeti ile bilinmektedir. Araştırmalar, buhur yağının iltihabı azalttığını ve bunun özellikle prostatit hastası olduğunda faydalı olabileceğini ve kanser hücresi canlılığını baskılayabildiğini göstermektedir. Damak altındaki bölgeye topikal olarak uygulayarak kullanın veya bir kerede altı hafta boyunca ağız çatısına iki damla koyarak dahili olarak kullanın.

Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0025017/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1477638/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23883692/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16076700/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14580762/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3607075/

Yazar: Yunus Yeşilmen