Yaygın adı: Siyah kanatlı kıyıkoşarı
Bilimsel adı: Himantopus himantopus
Familya: Recurvirostridae Takım: Charadriiformes
Boyutları: Uzunluk, 30-40 cm; kanat açıklığı, 67-83 cm; ağırlık, 167-204 g
Fiziksel özellikleri: Çok uzun, ince, parlak, pembe-kızıl bacaklı; uzun ince gagalı; beyaz gövdeli; sırtı siyah; erkekler yeşilimsi siyah, dişiler ile gençlerin sırtı kahverengi; kanatlar siyah.
Alışkanlıkları: Sığ sularda heybetli bir tavırla yürür.
Yaşam çizgisi: Su üstünde yüzen veya toprak üstündeki su bitkilerinden
oluşan minder üzerine yuvasını yapar. 3-6 arası yumurta yapar. Kuluçka süresi 22-26 gündür. Yavrular 28-32 gün sonra uçar. Yılda bir kere yavrular.
Sesi: Kulak tırmalayıcı bir şekilde “kik kik kik” sesleri çıkarır.
Beslenme tarzı: Suda yaşayan omurgasızlar, böcekler ve bazı tohumlar.
Yaşam alanı: Sığ sularla kaplı, geniş sulak alanlar.
Yeryüzündeki dağılımı: Başlıca Güney Avrupa ile doğuda Moğolistan’a kadar; ayrıca Hindistan alt kıtası, Çin ve Alt Sahra Afrika; kışları güneydeki ılıman bölgeler
Türün durumu: Yaygın ve küresel olarak tehdit altında değildir.
Kuşa adını veren, olağandışı şekilde, akrobatların taktıkları gibi uzun ayaklı olmasıdır. 4 çeşidi vardır fakat eski dünyanın çok geniş bir kısmını kaplayan siyah kanatlı kıyıkoşarı, en yaygın olanıdır.
Siyah Kanatlı Kıyıkoşarı, çok ince, pembe-kızıl bacakları üzerinde zarif bir şekilde yürürken hoş bir görünüme sahiptir. Zayıf yapısı, ince gövdesi, küçük başı, uzun, ince bacakları ve hafif yukarı kıvrık gagasıyla uyumludur. Saf beyaz gövde tüyleri, siyah kanatları ve koyu renkli kanat arası ile dengelenmesi için zıt renkleriyle görünüşü daha da belirginleşir. Erkeğin kanatlarının arası siyahımsı yeşildir fakat dişilerin ve gençlerin kanat araları donuk kahverengidir. Baş, sırt ve boyunları boyunca siyahımsı benekleri vardır. Bazen bu benekler gözlerine kadar devam eder. Bu renkler genellikle erkeklerde daha çok farkedilebilir.
İyi görünüşünün neredeyse garantisi olan kuşun uysallığıyla siyah kanatlı kıyıkoşarlarının çarpıcı özellikleri birçok insan için unutulmaz olur. Diğer sahil kuşları çevrelerinde bir insan olduğunu anladığında hemen uzaklaşırken, siyah kanatlı kıyıkoşarı meraklı insanlar tarafından doğrudan müdahale olmazsa çevrelerindeki insanların varlığına kayıtsız kalır.
Güneşte Beslenme
Siyah kanatlı kıyıkoşarları besinlerinin büyük bir kısmını oluşturan çok miktarda böcek, larvaları, yumuşakçalar, kabuklular ve solucanların bulunduğu sakin, sığ ve nemli topraklarda yiyecek arar. Siyah kanatlı kıyıkoşarının yaşam alanı genellikle ılıman ve tropikal alanlarla sınırlıdır ve soğuk ortamlardan kaçınır. Açıkta, aşırı güneşte kalırken kendini rahat hisseder. Çoğu siyah kanatlı kıyıkoşarı gel-git dalgalarından uzakta kalarak çamurlu kıyılar, adacıklar veya kum tepeleri etrafında haliçler veya deltalar civarında yaşar.
Diğerleri sahildeki lagünleri veya kara içindeki gölleri tercih eder. Siyah kanatlı kıyıkoşarları için rakım problem değildir. Bu tür, Türkiye’de 2000 m’yi aşan yükseklikteki dağ göllerinde yaşar. Pirinç tarlaları veya sulanmış hendeklerden faydalanarak suni yaşam ortamlarındaki besinleri tüketmeye hazırdılar. Geçici olarak göller kuruduğu zaman, kuşlar yaşam alanlarını değiştirir. Böyle fırsatçı yaşam tarzına sahip olmak, bu kuşların göçmen olabileceği anlamına gelir. Normal yaşam alanlarında tek başına veya çift halinde dahi bulunmazlar. Sığ sularda beslenmelerine rağmen, uzun bacakları, diğer sahil kuşları için derin olan ve dizlerini aşan sularda yürümelerine olanak sağlar. Çoğunlukla tam yüzeyin üstünde veya hemen altındaki yiyeceklere hızla çarparlar. Hafif açık gagalarıyla avlarını yakalarlar. Avlarını yutmak için kafalarını hafifçe geriye doğru atarlar.
Bazen boynunu ve gagasını tamamen suyun altına sokarak avını kandırabilir. Bazen havada böcekleri yakalar. Su havuzlarının üzerinde 
grup halinde kayan hayvanlar gibi, suyun yüzeyinde av görüldüğü zaman siyah kanatlı kıyıkoşarları bolluktan yararlanmayı ümit ederek ağızlarını hızla açıp kapatır. Kuzey ve doğu coğrafya alanında geniş bir bölgede yaşayan siyah kanatlı kıyıkoşarlarının üreme mevsimi, Güney Afrika’da mart ayı başında; kuzey bölgelerde mayıs ayı sonunda olmak üzere değişir Genellikle 10-40 çift arası küçük koloniler halinde yuva yaparlar.
Sıklıkla kızıl bacaklar (Tringa totanus), alaca kılıçgagalar (Recurvirostra avosetta), martılar ve balıkçınlar dahil yuva yaptıkları alanları diğer türlerle paylaşırlar. Familyanın diğer üyeleri gibi siyah kanatlı kıyıkoşarları, yaklaşan tehlikeyi iyi gören sığ su kıyılarına yakın toprak üstünde yuva yapmayı tercih eder.
Saldırgan Gösteriler
Siyah kanatlı kıyıkoşarları çok geniş ritüel gösterileri repertuarlarıyla kutlamalar yapar. Üreme mevsiminin başlangıcında sürü, üredikleri bölgede toplanır ve kuşlar eşleri için rekabet eder. Siyah kanatlı kıyıkoşarı yaşam alanının çoğunu alaca kılıçgaga ile paylaşma davranışı sergiler fakat kılıçgaga gösterilerini yerle sınırlandırdığı zaman siyah kanatlı kıyıkoşarları bazı stilleri olan hava gösterileri sergilemek için gökyüzüne çıkar. Daha olağandışı gösterilerden biri “kelebek uçuşu”dur. Bu gösteriye daha uygun isim, avlanan kerkenezlerin eylemlerine çok benzediği için “kerkenez uçuşu” olabilir. Gösteri; kışın geç vakit yapılır.
Çapraz Gagalı Aşıklar
Kılıçgagalar ile kıyıkoşarlarının özenli çiftleşme törenleri neredeyse birbirinin aynısıdır. Dişi hareketsiz, sert bir şekilde, dimdik durur. Gagası yatay durumda olacak şekilde, başı öne doğru kıvrık ve kuyruğu yukarıya kalkıktır. Dişi tarafından alınan bu pozisyon, erkeğe güçlü bir güdüleme mesajıdır. Şayet aynı pozisyona sahip olsa erkek bir çift odunla çiftleşme girişiminde bulunabilir.
Normal koşullarda erkek ölçülü bir yaklaşım ritüeli ile meşguldür. Kendisini görebilsin diye dişinin omzunun arkasından yaklaşarak gagasını suya daldırır ve hızla sallar. Sonra gagasıyla temizlenme işini tamamlar. Kuşun diğer omzunun yanına giderek aynı gösteriyi tekrarlar.
Çiftleşmeden önce bunu 4-5 kez yapabilir. Eşleşme esnasında boynunu zürafa boynu gibi uzatır. Kuşlar gagalarını birbirlerinin üzerinde çapraz tutar. Erkek, bir kanadını dışının gövdesinin üzerine koyarak hafifçe yere çökmesine olanak verir. Sonra birbirlerine yaslanarak kısa bir mesafeyi birlikte yürürler, bazen gagaları birbirinin üzerinde çapraz şekilde durur.
Kıyıkoşarlarının Ayrılması
Pek çok kişi dört tür kıyıkoşarının aslında bir ve aynı şey olduğunu düşünmektedir. Normal olarak Kuzey ve Orta Amerika’nın kara boyunlu kıyıkoşarı (Himantopus mexicanus), Güney Amerika’nın beyaz sırtlı kıyıkoşarı (Himantopus melanurus) ve Avustralya’nın alaca kıyıkoşarı (Himantopus leucocephaius) ayrı olarak değerlendirilir. Fakat bazı kuşbilimciler hepsinin siyah kanatlı kıyıkoşarının alt türleri olduğunu iddia etmektedir.
Her iki sav da ikna edicidir. Kıyıkoşarlarını bir grupta toplayan ve onların bir tür olarak düşünülmesi gerektiği savını ileri sürenler çoğunlukla bu kuşların görünüş, beslenme ve üreme gibi benzer veya paylaştıkları fiziksel 
ve davranışsal özelliklere dayanarak böyle düşünür. Bu kuşları ayıranlar ise; tüy desenlerinin farklılığını vurgular: Örneğin; kara boyunlu kıyıkoşarı yüzünün üzerinde ve boynundan aşağıda, sırtına doğru uzanan siyah tüylere sahiptir. Aynı şekilde bu kuşların ayrı olduğunu söyleyenler savlarında ses farklılıklarını işaret ederek ağırlık kazanır. Kara boyunlu kıyıkoşarı, daha sert bir sese sahiptir. Aslında bu dört türün hepsinin yaşadığı coğrafi alan belirgindir. Kara boyunlu ve beyaz sırtlı kıyıkoşarlarının yaşam alanları çakışır. Bu iki tür bazen kendi aralarında eşleşerek hibrit yavrular edinir. Amerikan Kuş Bilimcileri Derneği bu gerçeği aslında bu iki türün tek bir tür olduğu görüşünü desteklemek için kullanmaktadır.
Kaynakça:
National Geoghraphic
Yazar: Tuncay Bayraktar