Siyah sarımsak, sadece özel pazarların raflarında ve üst düzey restoranların menzillerinde bulunan gizli bir içerik olarak düşünülen ve son zamanlarda yemeklerinin lezzetini ve besin içeriğini arttırmak isteyen herkesin gözdesi haline geldi. Bu eşsiz içerik Allium sativum veya normal sarımsaktan üretilir.
Siyah Sarımsak Nedir?
Siyah sarımsak, normal sarımsakların, üç ile dört haftalık bir süre boyunca 60 – 175 derece arasındaki sıcaklıklarda yaşlanmasına izin verilerek üretilir. Bu, amino asitler ve indirgen şekerler arasında meydana gelen kimyasal bir işlem olan Maillard reaksiyonuna girmesine izin verir. Bu reaksiyon sadece sarımsığa koyu renk vermez bunun yanı sıra farklı lezzet ve aroma verir, aynı zamanda bu süper yiyeceğin besin değerini daha da arttırır.
Siyah sarımsak tadı genellikle bir şurup, balzamik lezzet ile keskin olarak tarif edilir. Hem lezzetli hem de tatlı yemeklerde ve et karışımlarından tatlılara kadar her şeyde kullanılabilir. Gerekli minimum çaba ile ekstra bir tat sağlamak için toz halinde bile mevcuttur.
Siyah Sarımsak Yararları
1. Antioksidanlar ile yüklü
Antioksidanlar, sağlık üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilecek bileşiklerdir. Oksidatif stresi ve hücrelere zarar vermeyi önlemek için zararlı serbest radikalleri nötralize ederek çalışırlar. Sadece bu değil, araştırmalar, antioksidanların koroner kalp hastalığı, kanser ve diyabet dahil olmak üzere belirli kronik hastalık türlerine yakalanma riskini azaltabildiğini göstermektedir.
Farklı bir araştırmada siyah sarımsakların, normal sarımsaklara oranla daha fazla antioksidan içerebileceğini göstermektedir. Güney Kore’den yapılan bir araştırmaya göre, sarımsakların 35 günlük bir süre boyunca siyah sarımsak oluşturmasına izin vermek, antioksidan içeriğinde önemli bir artışa neden olmakta ve yaşlanmanın 21. gününde antioksidan seviyeleri maksimum orana ulaşmaktadır.
2. Kanserli Hücrelerin Büyümesini Engellemeye Çalışır
Siyah sarımsakta bulunan antioksidanlar, özellikle kanser gibi kronik hastalıkların gelişmesini engellemek söz konusu olduğunda sağlık üzerinde birtakım yararlı etkilere sahip olabilir. Bu antioksidanlar vücuttaki kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını engellemek için serbest radikallerin birikmesini engeller.
2014 yılında yapılan bir in vitro çalışmada, bekletilmiş siyah sarımsak ekstraktının, kolon kanseri hücrelerinin büyümesini etkin bir şekilde engellediğini ve azalttığını gösterdi. Benzer şekilde, Beslenme ve Araştırma Uygulaması (Nutrition and Research Practice) dergisinde yayınlanan bir başka in vitro çalışmada da yaşlı siyah sarımsak ekstraktının lösemi hücrelerinin büyümesini ve yayılımını azalttığı bildirilmiştir. İnsanlardaki araştırmalar sınırlı olsa da, diğer hayvan ve test tüpü çalışmaları, siyah sarımsakın akciğer kanseri ve mide kanseri üzerinde de terapötik etkileri olabileceğini düşündürmektedir.
3. Kalp Sağlığını Artırır
Sarımsağın bilinen en iyi faydalarından biri de kalbinizin sağlığını koruma ve iyileştirme yeteneğidir. Siyah sarımsak da kalp sağlığını geliştirmeye yardımcı olabilir, hatta bazı çalışmaların çiğ (normal) sarımsak kadar etkili olabileceğini bile gösterebilir.
Bir 2018 çalışmasında (hayvanlar üzerinde yapılmıştır), siyah sarımsak ve çiğ sarımsağın, iskeminin neden olduğu hasarı veya kalp kaslarına kan verilmesini takiben kalp sağlığı iyileşmesi üzerindeki etkilerini karşılaştırmıştır. İlginçtir ki, araştırmacılar hem çiğ sarımsak hem de siyah sarımsakların kalp koruyucu etkilerini sergilediklerini ve kalbe verilen zararı en aza indirmede eşit derecede etkili olduklarını keşfettiler. Güney Kore’de Dankook Üniversitesinde yürütülen bir başka hayvan çalışması da, siyah sarımsağın kalp hastalığı riskini azaltmak için kolesterol ve yüksek trigliserit düzeylerini düşürdüğünü göstermiştir.
4. Beyin Sağlığını Korur
Çiğ (Ham) sarımsak gibi, siyah sarımsak beyin sağlığı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilir. Antioksidanlar açısından zengin olduğu için inflamasyonu hafifletebilir ve bunama, Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi bilişsel durumların önlenmesine yardımcı olabilir.
Nutrients dergsinde yayınlanan yeni bir çalışmada, siyah sarımsak ekstresinin bilişsel olarak bozulmuş farelerde hafızayı artırdığını ve ayrıca beyindeki iltihabı azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Endonezya’da yapılan bir başka hayvan çalışması da, siyah sarımsakların, sıçanlarda monosodyum glutamat veya MSG uygulamasından sonra oksidatif strese karşı korunmasını ve hafıza bozukluğunu önlediğini bulmuştur.
5. Kan Şekerini Stabilize Ediyor
Yüksek kan şekeri düzeylerinin sürekliliği, sağlık üzerinde olumsuz etkilerin artmasına neden olabilir. Kısa vadede, sık idrara çıkma ve yorgunluk gibi bazı semptomlara neden olabilir. Uzun vadede, böbrek disfonksiyonuna, cilt enfeksiyonlarına ve daha yüksek kalp hastalığı riskine bile neden olabilir.
Sağlıklı ve dengeli bir diyete siyah sarımsak eklenmesi, normal kan şekeri seviyelerinin korunmasına yardımcı olmanın basit bir yoludur. Yukarıda sözü edilen Kore’deki Dankook Üniversitesi’nden yapılan hayvan çalışması, siyah sarımsak özünün sadece yüksek yağlı bir diyetle beslenen sıçanlarda kan kolesterol ve trigliserit düzeylerini düşürmede etkili olmadığını, aynı zamanda kan şekeri düzeylerini de düşürdüğünü göstermiştir. Bu arada, Nutrition Research and Practice yayınlanan bir hayvan çalışmasında, siyah sarımsaktaki yüksek antioksidan seviyelerinin de diyabet komplikasyonlarının önlenmesinde yararlı olabileceği bildirilmiştir.
6. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Bağışıklık sisteminiz genel sağlığınız için çok önemli bir rol oynar. Hastalık ve enfeksiyonları giderir ve hatta kronik rahatsızlıkların önlenmesine de yardımcı olur. Siyah sarımsakta bulunan antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak, inflamasyonu azaltarak ve hücrelere oksidatif hasarı önleyerek bağışıklığı güçlendirir.
2012 “in vitro” çalışmada siyah ve çiğ sarımsak ile bağışıklık fonksiyonu üzerindeki bireysel etkileri arasındaki farklar değerlendirildi. Siyah sarımsak sadece en güçlü antikanser ve antioksidan özelliklerini sergilemekle kalmadı, aynı zamanda bağışıklığı uyarmada daha güçlü bir etkiye sahip olduğu da kanıtlandı. Bu bağışıklık sistemini güçlendirici yararlar sağlığın çeşitli yönleri üzerinde geniş kapsamlı etkilere sahip olabilir ve alerjilerden otoimmün bozukluklara ve akut enfeksiyonlara kadar her şeyin tedavisine yardımcı olabilir.
Siyah Sarımsak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Siyah sarımsak genellikle tüketim için güvenli olduğu düşünülse de, dikkate alınması gereken bazı potansiyel yan etkileri vardır. Normal sarımsak gibi, gastrointestinal sistemi tahriş edebilir ve özellikle büyük miktarlarda tüketildiğinde mide yanması, gaz, mide bulantısı, ishal ve vücut kokusu gibi semptomlara neden olabilir. Siyah sarımsak tüketildikten sonra bunları veya başka olumsuz yan etkileri fark ederseniz, kullanımınızı azaltmayı ve belirtilerin devam edip etmediğini gözlemleyin.
Bazı insanlar ayrıca sarımsak tüketildikten sonra besin alerjisi semptomları yaşayabilir. En sık bildirilen yan etkilerden bazıları astım, burun akıntısı veya dermatit gibi cilt problemleridir. Sarımsak alerjisi olabileceğine inanıyorsanız, kullanmaya devam etmemeli ve güvenilir bir sağlık uzmanı ile konuşmalısınız.
Sarımsak ayrıca tansiyonu düşürür ve kanama riskini artırabilir. Kan inceltici ya da yüksek tansiyon için ilaç alıyorsanız, ilaçlarınızı etkilemekten kaçınmak için alımınızı kontrol altında tutmak en iyisidir.
Siyah Sarımsakların Besin İçeriği
İki yemek kaşığı siyah sarımsak için besin değerleri aşağıdaki gibidir:
40 kalori
4 gram karbonhidrat
1 gram protein
2 gram yağ
1 gram diyet lifi
160 miligram sodyum (yüzde 7 DV)
0,64 miligram demir (yüzde 4 DV)
2.2 miligram C vitamini (yüzde 4 DV)
20 miligram kalsiyum (yüzde 2 DV)
Not: DV terimi gün içinde alınması gereken miktardır. Örneğin “160 miligram sodyum (yüzde 7 DV)” gün içinde almanız gereken sodyumun %7’sini karşılıyor anlamına gelir.
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614697/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25335109
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3917757/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3988500/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4317477/
https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/500887?manu=&fgcd=&ds=&q=BLACK%20GARLIC,%20UPC:%20850643007085
Yazar: Yunus Yeşilmen