“13 Koloni” Nedir?

Amerika Birleşik Devletleri’nin nasıl kurulduğunu araştırdığımızda karşımıza ”On Üç Koloni” meselesi çıkmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nin kurulu olduğu topraklar, 15. yüzyılın sonlarına doğru Avrupalılar tarafından keşfedilmiştir. Son derece yakın bir geçmişe sahip olan bu keşifler, beraberinde kolonileşmeyi de getirmiştir. Üzerinde güneş batmayan imparatorluk olarak tanımlanan Britanya İmparatorluğu, hemen hemen dünyanın her noktasında toprak sahibi olmayı başarmıştır. Burada üzerinde güneş batmayan ifadesi de bunu simgelemektedir. Yanı, dünyada Britanya İmparatorluğu’na ait hiçbir yer yoktur ki, aynı anda üzerinde güneş doğmuş olmasın, bu ifadeden de yola çıkacak olursak, devasa Britanya İmparatorluğu’nun nasıl bir yayılmacı politika yürüttüğü aşikardır. Zaten dünya üzerinde herkesin kendisini İngilizceyi konuşmak zorunda hissetmesi de bunun en iyi örneğidir. Öyle ki, İngilizler herhangi bir dil öğrenme gereksinimi duymazlar, ama herkes İngilizce öğrenmek zorundadır adeta. 13 Koloni meselesi de 17. yüzyılda Britanya’nın Amerika Birleşik Devletleri’nin şu anki toprakları üzerinde bir kolonizasyon hareketine girişmesini ifade eder. Bu dönemde Britanya İmparatorluğu, 1607 yılı ile, 1733 yılları arasında geçen 126 yıl sürede bölgede 13 koloni kurmuştur.

Kurulan bu koloniler, yine başta Avrupa olmak üzere Britanya İmparatorluğu himayesi altında bulunan yerleşim yerlerinden getirilen insanlara teslim edilmiştir. Ancak bu insanlar çok sıkı bir şekilde kontrol altında tutulup, burada üretim yapmaya zorlanmıştır. Bunun yanı sıra bu kişilere çok ağır şartlarda vergi uygulamasına gidilmiştir. Bir bakıma modern kölelik örneğinin yaşandığı bu Britanya İmparatorluğu himayesindeki 13 koloni de ayaklanma kaçınılmaz olmuştur. İlk olarak 1607 yılında günümüz Amerika Birleşik Devletleri’nin Virginia eyaletinde yer alan Jamestown kasabasında ilk koloni kurulmuştur. Bunu diğer 11 koloni izlemiş ve son olarak da 1733 yılında son koloni olarak Georgia kurulmuştur. Bu kolonileri kendisine bağlı kılan Britanya İmparatorluğu, 1776 yılına dek yaklaşık olarak 170 yıl süreyle bölgede hüküm sürmüştür. Britanya İmparatorluğu bünyesinde gelenler dahi Britanya’nın uyguladığı yaptırımlar karşısında bezmiş ve 1776 yılında Britanya İmparatorluğu’na karşı bağımsızlık savaşı kazanılmıştır.

”13 Koloni” olarak adlandırılan bu yerleşim yerleri şunlardır: New Hampshire, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, New York, New Jersey, Pensilvanya, Delaware, Maryland, Virginia, Kuzey ve Güney Carolina ve son olarak Georgia’dır. Bu 13 Koloni, 1776 yılında resmen Britanya İmparatorluğu’ndan ayrılmış ve şu anki Amerika Birleşik Devletleri’ni kurmuşlardır. Britanya İmparatorluğu, ne kadar savaşsa da bağımsızlık hareketini bastıramamış ve 4 Temmuz 1776 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri kurulmuş ve kısa sürede dünyanın süper gücüne dönüşmüştür. Kurulan ilk devlet 13 eyaletten oluşsa da sonrasında Amerika Birleşik Devletleri adı altında savaşan bu topluluklar eyalet sayısını 50’ye kadar yükseltmeyi başarmışlardır. Amerika Birleşik Devletleri’nin son eyaleti Hawaii’dir. Hawaii Amerika Birleşik Devletleri’nin Pasifik Okyanusu’nun merkezinde bulunan önemli stratejik bir toprağıdır.

Yazar:Emir Karasu