Bağışıklık sistemi,vücudu yabancı ve zararlı maddelere ya da hastalıklara karşı koruyan bir savunma sistemidir. İmmün sistem adı da verilen bağışıklık sistemi sayesinde hastalıklara karşı koruma sağlanır, beden sağlığı korunur. Bağışıklık sistemi ile vücuda giren yabancı maddelerin vereceği zararlara karşı birtakım tepkiler vererek vücut kendini koruma altına alır. Bağışıklık sisteminin gösterdiği bu tepkilerin genel adı “alerji” olarak adlandırılır. Alerjiler bir nevi erken uyarı sistemi gibi çalışır. Bazı kişilerin vücutlarında ise savunma sistemleri ileri derecede bir reaksiyonla kendini gösterir. Reaksiyona yani alerjiye neden olan maddelere ise alerjen denir. Birçok gıda maddesi ya da nesne alerjiye neden olabilir. Bu kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Alerjen Maddeler Nelerdir?
Bir çeşit savunma ve koruma sistemi olarak çalışan bağışıklık sistemi, vücuda zararlı olabilecek herhangi bir maddeye maruz kalındığında, alerji ile uyarı verir. Alerji ile vücuda zararlı olan maddeyi tanırız ve bu maddenin alımını durdururuz. Alerji yapan maddelerin çoğu birçok kişide aynıdır. Kimi zaman insanın hayatını kabusa çeviren alerjenlerin çoğu gıda maddelerinden oluşuyor. Alerji yapan bu gıda maddeleri arasında; süt, yumurta, fındık, fıstık, baharatlı besinler, mantar, gluten ve maya gibi birçok besin yer almaktadır. Gıda maddeleri dışında alerjiye neden olan durumlardan biri ise nadiren de görülse güneş alerjisidir. Güneş alerjisi ile ciltte kızarıklık ve kaşıntı oluşmaktadır.
Alerjiye neden olan diğer etkenler ise küf, kimyasal maddeler, lastik, kauçuk, arı sokması nikel içeren takı ve aksesuarlar, ev tozları ve akarları, hayvan tüyü, böcekler, evcil hayvan beslemek, kozmetik ya da temizlik maddeleri gibi kimyasal maddeler ve son dönemlerde sıkça görülen hava kirliliği sayılabilir.
Alerji Belirtileri Nelerdir?
Alerji kalıtsal bir durumdur, yani anne ya da babada görülen alerji rahatsızlığı çocuklarda da kendini gösterir. Her ikisinde birden bu rahatsızlığın olması çocuklarda görülme oranını daha çok artırmaktadır. Alerjisi olan kişiler birtakım belirtiler ile bunun farkına varabiliyorlar. Vücutta alerjik bir durum meydana geldiğinde bazı belirtiler meydana geliyor. Bu belirtiler; halsizlik, yorgunluk, zihin bulanıklığı, kilo alamama, vitamin eksiklikleri, unutkanlık, hapşırma, gözlerin sulanması, burun etlerinin şişmesi, burun akıntısı, kaşıntı, kızarıklık, ciltte kabarıklık ve deri döküntüleri olarak sayılabilir. Bu belirtiler çoğu zaman hafif olarak atlatılsa da bir kısmı ağır sonuçlara sebebiyet verebiliyor. Ancak belirtiler ağır da olsa, hafif de olsa insan hayatını olumsuz şekilde etkilediği bir gerçek. Çoğu insan bu belirtileri kendinde görse bile alerjik bir rahatsızlık olabileceğini fark edemeyebiliyor. Çünkü kısa sürede geçen belirtilerde bunun anlaşılması pek mümkün olmayabilir. Ancak sonuç olarak alerji belirtilerini yaşayan kişilerin yaşamları bir şekilde olumsuz etkilenebiliyor. Özellikle, bu belirtilerin uzun sürmesi yaşam kalitelerini de düşüren önemli sonuçlara sebebiyet verebiliyor. Bu durumda kişi en kısa sürede birdoktora başvurmalı ve tedavi olmalıdır.
Polen Alerjilerine Dikkat Edilmeli
Dönemsel görülen bahar alerjileri de sık görülen alerji türlerinden biridir. Bahar alerjilerinin sebebi bitki, çiçek ve ağaçlardan rüzgarlar, böcekler, arılar ve çeşitli taşıyıcılar yoluyla çevreye yayılan polenlerdir. Polen alerjileri farklı şekillerde belirti verir. Bu belirtiler; burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve nefes darlığı şeklinde kendini gösterir. Polen alerjisi günlerce ya da belki haftalarca sürebilir. Bu nedenle alınacak birtakım önlemler ile polen alerjisinin bu olumsuz sonuçlarının önüne geçilebilir.
Uzmanlar polenlerin günün erken saatlerinde havada daha çok olacağını belirtiyor, bu nedenle polene maruz kalmamak için sabah erken saatlerde pencerelerin açılmamasını ve evin havalandırma işleminin öğleden sonraki vakitlerde yapılması gerektiğini ifade ediyorlar. Dışarı çıkarken mümkünse polen maskesi takmak, gözü örtecek bir güneş gözlüğü kullanmak, bununla birlikte dışarıdan eve gelindiğinde giysilerin değiştirilmesi, yıkanması ve duş alınmasının polen alerjilerine karşı alınacak önemli tedbirlerden olduğunu ve bu tedbirlerin alerjiyi tamamen ortadan kaldırmasa da, büyük oranda etkilerinin azaltılabileceğini ifade ediyorlar.
Alerjik Nezle Nedir? Alerjik Nezlenin Tedavisi Mümkün mü?
Birçok alerji türü gibi alerjik nezlenin de birçok nedeni vardır. Ancak en önemli nedeni polenlerdir. Alerjen maddelerin, burun mukozasına temas ederek kaşıntı, hapşırma, boğaz kaşıntısı, burun akıntısı, burun ve gözlerde kaşıntı gibi sonuçlar ortaya çıkar. Bu duruma alerjik nezle, burun iltihabı ya da diğer adıyla saman nezlesi adı verilir.
Belirtileri ile kişinin iş, okul ya da sosyal yaşamını büyük oranda olumsuz etkileyen, yaşam kalitesini düşürmesine neden olan ve kişiyi kısıtlayan alerjik nezlenin tedavisi mümkündür. Bunun için öncelikle bir doktora başvurmak gerekiyor. Tedaviden önce alerjen maddenin tespit edilmesi gerekiyor. Akabinde tespit edilen alerjen maddeden korunarak, ilaç tedavisi ya da duruma göre aşı tedavisi uygulanıyor.
Test Yaptırılarak Alerjen Madde Tespit Ediliyor
Alerji belirtilerinin görülmesi ve yaşamı olumsuz etkilemesi ile birlikte alerji yapan maddelerin tespit edilebilmesi için kollardan ya da kandan test yapılması gerekiyor. Kollardan yapılan testlerde kola, alerji yapan maddeler temas ettirilerek hangi maddenin alerji yapıldığı bulunuyor. Eğer yapılan testlerle alerjen maddenin tespiti mümkün olmamışsa, doktor ilaç tedavisine başlıyor. İlaç tedavisinden de sonuç alınamayan durumlarda ise cerrahi müdahale yoluna gidilebilir çünkü alerjik olmayan nedenlerle de alerjiye benzeyen durumlar ortaya çıkmış olabilir. Bu durumlar burun kemiğinde eğrilik gibi nedenlere bağlı olabilir. Bu da burun tıkanıklığına, nefes almada zorluğa neden olduğundan alerjiyle karıştırılabilir. Dolayısıyla cerrahi müdahale de burundaki yapısal sorunları yok edeceğinden, yaşanılan bu sorunları da ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır. Alerji belirtilerinin hafife alınmaması gerekiyor çünkü hafif de olsa alerji tüm yaşamı olumsuz etkiliyor. Okulda, işte ya da sosyal yaşamda daha aktif ve daha başarılı olabilmek için sağlığa mümkün olan en yüksek önem gösterilmelidir. Bunun için en kısa sürede, görülen rahatsızlıklar tedavi edilmeli, sağlığı olumsuz etkileyen tüm unsurlardan uzak durulmalıdır.
Yazar: Mehtap Özdemir