European Health Insurance Card ya da Türkçe olarak ifade edebileceğimiz haliyle ‘‘Avrupa Sağlık Sigortası Kartı’‘, Avrupa Birliği tarafından düzenlenen bir sağlık kartıdır. II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan Avrupa Birliği, günümüze dek uzanan süreçte birçok değişikliğe uğramış ve de yeniliklerle kendi topraklarında yaşayan vatandaşlara çeşitli imtiyazlar sunma gayretinde bulunmuştur. Özellikle Avrupa Birliği’nde serbest dolaşım kavramı en çok bilinen temel ayrıcalıklardan biridir. Bu ayrıcalığa göre Avrupa Birliği’ne resmi olarak tam üye olan bir devlet, serbest dolaşımın da üyesi konumuna gelir. Bu anlamda üye olan devletin yerleşik olarak yaşayan ya da yaşamayan tüm vatandaşları Avrupa Birliği vatandaşı olmaları sebebi ile serbest dolaşımdan istifade ederler. Bu serbest dolaşım kişilerin tam anlamıyla serbest olarak hareket etmesi anlamına gelir. Bu serbesti, içinde çalışma, eğitim alma, hizmet sunma, ikamet etme ve de seyahat etme gibi temel değerleri kapsar. Bu değerler arasında şüphesiz ki sağlık hizmetlerinden istifade etme de vardır. Bu anlamda görüldüğü gibi Avrupa Birliği, tam olarak bir federal devlet özelliği gösterirken, üyeleri ise federe yapıya sahip gibidirler. Ancak bu ne tam olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi bir federal yapıdır ne de klasik olarak bir devlet yapısıdır.
Bu yüzden Avrupa Birliği’nin sahip olduğu mevzuat uyarınca herhangi bir devlet modeline dahil edilmesi uygun olmaz. Çünkü Avrupa Birliği günümüz itibariyle nevi şahsına münhasır bir yapıda olup, dünya üzerinde bir başka örneği bulunmaz. Sahip olduğu hukuk sistemi ve de bu hukukun bekçileri olarak adlandırılan mahkemeleri son derece ilgi çekici kararlara imza atarlar. Tüm Avrupa Birliği vatandaşları kendi aralarında eşit olmaları nedeniyle, Birlik içinde seyahat serbestisini ve de yaşam hakkını doğal olarak taşıdıkları üye ülke vatandaşlıklarına borçludurlar. Avrupa Birliği içinde serbest dolaşım son derece aktif bir uygulama olup, birçok yurttaş bundan istifade eder. Bu yurttaşlar özellikle kısa süreli seyahatleri sırasında Birlik üyesi olmanın getirdiği bazı imtiyazlardan istifade edebilmek için Avrupa Birliği mevzuatı uyarınca öngörülen prosedüre de riayet etmek durumundadır. Örneğin Fransa topraklarında ikamet eden bir Fransız ya da Avrupa Birliği vatandaşı, Almanya’ya seyahat etmek istediği zaman ondan serbest dolaşım gereğiyle herhangi bir sağlık güvencesine sahip olup olmadığı aranmaz.
Ancak bunun aranmaması seyahat eden kişinin doğrudan doğruya Almanya tarafından ya da Fransa tarafından sağlık hizmetleri kapsamına alınması sonucunu da doğurmaz. Bu yüzden Avrupa Birliği, sadece Avrupa Birliği‘ne üye ülkelerin vatandaşlarına verilmek üzere bir kart uygulamasına gitmiştir. Bu karta ”European Health Insurance Card” adı verilmiş olup, hamili kim ise ona kartın düzenlendiği ülke dışında ayakta tedavilerin neredeyse hepsinde ücretsiz hizmet imkanı sunmuştur. Yatılı tedavilerde de yine bu kartı kullanarak tedavi olunması son derece önemlidir. Çünkü resmi olarak ikamet etmediğiniz bir Avrupa Birliği ülkesine Avrupa vatandaşı olarak seyahat ediyor ve de orada yatılı bir tedaviye maruz kalıyorsanız bu durumda tedavi ücretlerini cebinizden ödemeniz gerekir. Ancak bunu cebinizden ödediğiniz zaman bu kartı da ibraz ederseniz, ülkenize döndüğünüz vakit eğer geçerli bir sağlık sigortanız var ise tüm masraflarını geri alma imkanına sahipsinizdir. Bu anlamda European Health Insurance Card son derece faydalı bir uygulama olarak kabul edilir.
European Health Insurance Card başvurusu yapabilmeniz için tek şart Avrupa Birliği’ne üye olan bir ülkenin resmi olarak vatandaşı olmak ve de yine Avrupa Birliği sınırları dahilinde olan bir ülkede ikamet etmek. Eğer Türk vatandaşı olarak Avrupa Birliği’ne üye herhangi bir ülkede resmi olarak ikamet ediyorsanız bu yine de size European Health Insurance Card için başvuru hakkı vermez. Özellikle Erasmus Programı adı altında Avrupa Birliği’ne seyahat eden Türk öğrenciler bir an için heyecana kapılsa da sonrasında kapsam dışı olduklarını acı bir şekilde fark ederler. Bu yüzden eğer Türk vatandaşı iseniz ayrıca seyahat sigortası yaptırmanız gerekir.
Yazar:Emir Karasu