1. Tragedya (Trajedi)
• Kökeni Eski Yunan edebiyatına dayanır. Klasisizm akımının tiyatro türüdür.
• Seyircilerin korku, acıma gibi duygularının coşturulması ile kötü tutkularından arındırılması sağlanır. (katharsis)
• Konu olarak tarih ve mitoloji seçilir. Kişiler seçkin kişiler, tanrılar, tanrıçalardır.
• Dil olarak mükemmele yakın bir dil kullanılmaya özen gösterilmiştir.
• Eserlerde üç birlik kuralına uyulur. (Üç birlik kuralı, aynı olayın aynı mekânda ve aynı zamanda gerçekleşmesidir.)
• Olayın yirmi dört saat içinde geçmesi gerekmektedir.
• Teorisini Aristo Poetika isimli eserinde yapmıştır.
• En önemli temsilcileri Racine ve Corneile’dir.
2. Komedya
• Köken olarak eski Yunan edebiyatına dayanır.
• Kişilerin, olayların komik unsurlarla anlatılması esasına dayanır.
• Komedyalar da üç birlik kuralına göre yazılmıştır.
• Kişiler günlük hayatta yer alan sıradan kişilerdir.
• Dil kaba, yer yer argo ifadelerle doludur.
Komedya Çeşitleri
Karakter Komedyası: Her yerde rastlanan insan kusurlarını anlatır. (Moliere- Cimri)
Töre Komedyası: Toplumun bozuk yönlerini hicveden komedyadır. (Şinasi- Şair Komedyası, Moliere)
Entrika Komedyası: Güldürü amacıyla yazılan ve şaşırtıcı tesadüflere yer verilen komedyalardır.
3. Dram:
• Gülünç durumları, acıklı olaylarla, ince ve güzel olaylarla iç içe anlatan tiyatro türüdür. 18. yy.’ın sonlarında romantizmle ortaya çıkmıştır.
• Dram tiyatrosunda kişiler toplumun her tabakasından olabilir. Soylular, halk, dilenciler hep iç içedir.
• Üç birlik kuralına uyulmaz.
• Acıklı, gülünç, güzel ya da çirkin özellik taşıya her olay dramın konusu olabilir.
• En önemli temsilcisi Shakespeare’dir.
4. Melodram:
• XVIII. yy’da Fransa’da yaygınlık kazanmıştır.
• Müzikal arka planla beraber düz konuşmanın da kullanıldığı oyunlardır.
• Gilbert de Pixécourt ortaya çıkarttı.
• Trajedinin yozlaşmış halidir.
• Beden kullanılır. Pandomime ait ögeler vardır.
• Devrimci bir ruha sahiptir.
• Birey önemlidir. Fransız İhtilali’nin ruhunu yansıtır.
5. Epik Tiyatro:
• Siyasal amaçlıdır. Bertolt Brecht kurmuştur.
• Marksist özellik gösterir.
• Göstermecidir. Seyirciyi de oyuna katar.
• Önemli olan seyircinin sorunları sorgulamasıdır.
• Yabancılaştırma estetiği kullanılır.
• Sebep-sonuç ilişkisi yoktur.
• Projeksiyon ve film makinası gibi gereçlerden yararlanılır.
6. Absürt Tiyatro:
• II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmıştır.
• Saçmalık ön plandadır.
• Umutsuzluk havası bu tiyatronun doğmasına sebep olmuştur.
• Yaşamın aykırılığı, umutsuzluk, ölümler, kurtuluş umudu, parçalanmışlık genel temalardır.
• Nedensellik ve mantık yoktur.
• İletişimsizlik ve yabancılaşma ön plandadır.
• Karşı-tiyatro/oyun/kahraman
• öykü yoktur.
• Samuel Beckett, Arthur Adamov, Jean Genet, Jean Tarieu
Kaynakça:
Modern Tiyatro, Tufan Karabulut, Mitos Yayýnlarý
Yazar: Korhan Altunyay