Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarları

1 970


İnsan beyni iki yarım küreden oluşur. Yarım kürelerin dış kısmı korteks ya da kabuk olarak isimlendirilir. Gri madde olarak da bilinen beyin kabuğunun ya da serebral korteksin en gelişmiş olduğu canlı grubu primatlardır. Gri madde nöron denilen sinir hücrelerinin gövde kısımlarından oluşmaktadır. Beyin nöron denilen milyarlarca hücrenin birlikte çalıştığı karmaşık bir organdır. Nöronların ne yaptıkları ve nasıl çalıştıkları tam olarak anlaşılmamıştır. Gri bölge miyelinsizdir. Beyin loblara ayrılmıştır. Frontal lob beynin serebral korteksindeki 4 lobdan biridir. Beynin ön kısmında bulunan, alından başlayıp arka tarafa doğru Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarlarıuzanan lob frontal lobdur. Diğerleri temporal, parietal ve oksipital lobdur. Frontal lob (ön lob) bilinç, hafıza, akıl yürütme, dikkat, motivasyon, konuşma, dil becerileri gibi önemli işlevlerden sorumludur.

Beyin Bölgeleri Birlikte Çalışır

Ön kafatasının altındaki ön lob beyin korteksinin bir parçasıdır. Tüm memelilerde frontal bir lob bulunur ancak boyutu ve karmaşıklığı türler arasında değişebilir. Çoğu araştırma primatların diğer birçok memeliden daha büyük ön loblara sahip olduğunu göstermektedir. Ön loblar kabaca insan serebral korteksinin üçte birini (% 37-39’unu) oluşturur. Evrim yoluyla bu beyin bölgesi artmıştır ve bu genişlemenin bir sonucu olarak insan aklı ve düşüncesinin temeli olarak görülmüştür.
Beynin iki tarafı vücudun diğer ters tarafındaki işlemleri büyük ölçüde kontrol eder. Frontal lobda da durum böyledir. Frontal lobun sol kısmı vücudun sağındaki kasları, sağ kısmı da vücudun solundaki kasları kontrol etmektedir. Fronral lob genel olarak diğer beyin bölgeleri ile birlikte çalışır. Örneğin hafıza oluşumu, beynin birçok bölgesine bağlı olan duyusal girdilere bağlıdır. Dolayısıyla beynin herhangi bir rolünü tek bir bölgeye atfetmek bir hatadır. Dahası, beyin bir yaralanmayı telafi etmek için kendisini yeniden yapılandırabilir. Bu gerçek ön lobun bütün yaralanma ve hasarlardan kurtulabileceği ya da iyileşebileceği anlamına gelmemektedir ancak diğer beyindeki bazı alanlar frontal lob yaralanmalarına ya da kafa travmalarına yanıt olarak değişebilir.

Frontal Lobun Fonksiyonları

Ön loblar bazen beynin yöneticisi veya orkestra şefi olarak tanımlanabilir. Diğer şeylerin yanı sıra, düşünme ve karar verme süreçlerimizi kontrol eder ve düzenlerler. Plan yapmak, bir aktiviteden diğerine geçmek gibi Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarlarıfonksiyonlar ön loblarla kontrol edilir. Genel bir ifadeyle ön lobların beynin duygusal ifade, problem çözme, hafıza, dil, yargılama ve cinsel davranışlar gibi insanlarda önemli bilişsel becerileri kontrol eden kısım olduğu söylenebilir.
Frontal lob hasarı olan insanlar genellikle bilgi toplama, önceki deneyimleri hatırlama ve bu girdilere dayanarak karar verme ile konusunda zorluk yaşar. Frontal lobun diğer birçok fonksiyonundan bazıları şunlardır:
*Konuşma ve dil becerisi: Frontal lobun arka kısmında bulunan Broca alanı denilen bölge düşüncelerin kelimelere dökülmesine yardımcı olur. Bunu kelimeleri ses tellerine ileterek yapar. Bu bölgeye verilen zarar, konuşma, konuşulan dili anlama veya mantıklı konuşma üretme yeteneğini zayıflatabilir.
*Bazı motor beceriler: Frontal (ön) lob yürümek ve koşmak da dahil olmak üzere istemli hareketleri koordine etmeye yardımcı olan birincil motor korteksi barındırır.
*Nesneleri karşılaştırma: Frontal lobun bir diğer görevi bir öğenin diğerinden ayırt edilmesi, nesnelerin sınıflandırılmasıdır.
*Anıları biçimlendirme: Neredeyse beynin her bölgesi hafızada bir rol oynar. Bu rağmen araştırmalar uzun vadeli anılar oluşturmada frontal Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarlarılobun kilit bir rol oynadığını göstermektedir.
*Başkalarının duygularını anlama ve tepki verme: Frontal lob empati için hayati önem taşır.
*Kişilik oluşturma: Dürtü kontrolü, bellek ve diğer görevlerin karmaşık etkileşimi bir kişinin temel özelliklerini oluşturmaya yardımcı olur. Frontal lob hasarı kişiliğini kökten değiştirebilir.
*Ödül arayışı davranışı ve motivasyon: Beynin dopamine duyarlı nöronlarının çoğu frontal lobdadır. Dopamin, ödül ve motivasyon duygularını desteklemeye yardımcı olan bir beyin kimyasalıdır.
*Seçici dikkat ve dikkatin yönetilmesi: Frontal lob dikkati düzgün bir şekilde yönetemediğinde, dikkat eksikliği bozukluğu, hiperaktiflik gibi durumlar gelişebilir.

Frontal Lob Paradoksu

Herhangi bir frontal lob yaralanmasının sonucunu doğru bir şekilde tahmin etmek mümkün değildir ve benzer yaralanmalar her insanda oldukça farklı gelişebilir. Doktorların ön lob yaralanmaları ile ilgili yaptığı görüşmelerde kişiler tamamen normal görünmekle birlikte, yemek yapmak, evraklarını düzenlemek veya ilaç almayı hatırlamak gibi gündelik işlerde büyük zorluklar yaşamaktadır. Buna frontal lob paradoksu denir çünkü bu insanlar değerlendirildiğinde hiçbir şey bozulmamış gibi görünseler de günlük yaşamda önemli zorluklar yaşarlar hatta zorluklarının farkında olmayıp herhangi bir yardıma veya desteğe ihtiyaçları olduğunu inkar edebilirler. Frontal lob paradoksu muhtemelen tahmin edildiğinden çok daha fazla sayıda insanda bulunur. Kafa darbelerine ve inmeye (felce) maruz kalanların yanı sıra, bazı enfeksiyonları, bazı demans biçimleri ve hatta kötü kontrol edilen diyabetleri olan insanları etkileyebilir.

Frontal Lob Hasarının Etkileri

Frontal lob hasarı belki de en sık görülen komplikasyonlar arasındadır. Frontal ve diğer beyin yaralanmaları arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Ön loblardaki hasar tüm beyin boyunca geniş dalgalanma etkileri yaratır. Aynı zamanda beyindeki herhangi bir bölgenin hasarı ön lob fonksiyonuna müdahale eden dalgalanma etkilerini tetikler. Bir frontal lob disfonksiyonu her zaman doğrudan bir frontal lob lezyonu anlamına gelmez. Bunun Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarlarıyerine, yaygın, dağınık veya uzak bir lezyonun uzak bir etkisi olabilir. Frontal lobların bu benzersiz özelliği sinir sisteminin “trafik merkezi” olma rolünü yansıtır. Frontal lob disfonksiyonu nörolojik, psikiyatrik ve nörogelişimsel spesifik bulgular oluşturur. Sıklıkla kafaya darbe alınmasından veya felçten sonra meydana gelen frontal lob hasarları aşağıdaki belirtileri oluşturabilir:
*Konuşma problemleri
*Kişilik değişiklikleri
*Koordinasyon zayıflığı
*Dürtü kontrolüyle ilgili zorluklar
*Planlamada veya bir programa bağlı kalmakta zorluk

Frontal Lob Hasarının Tedavisi

Frontal lob yaralanmalarının tedavisinde öncelikle yaralanmanın nedenine odaklanılmalıdır. Yaralanmanın nedeni ele alındıktan sonra planlanan tedavi kişinin mümkün olduğunca fazla işlev görmesine yardımcı olmaya odaklanır. Bir doktor enfeksiyon tedavisi için ilacı, bir tümörü çıkarmak için ameliyatı ya da felç (inme) riskinin azaltılması için gerekli ilaçları kullanmayı uygun bulabilir. Yaralanmanın nedenine bağlı olarak yaşam tarzı değişiklikleri de yardımcı olabilir. Örneğin bir inme sonrası oluşan frontal lob hasarı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları oluşturmaya başlamak ve sonraki zamanlarda inme yaşanmasını engellemek için egzersizi artırmak anlamına gelebilir.
Beyin bazı durumlarda diğer bölgelerin frontal lob hasarını telafi etmesi nedeniyle yaralanma durumlarında geçici çözümler bulmayı başarabilir. Konuşma terapileri, mesleki terapiler ve fizik tedavi programlarına katılım ile süreç iyi bir şekilde yönetilebilir. Bu tedaviler özellikle iyileşmenin erken aşamalarında yardımcıdır. Frontal lobtaki hasarlar kişiliği, davranışları ve duyguları etkileyebilmektedir. Bireysel danışmanlıklar, çift ya da aile danışmanlıkları da bu tür değişikliklerin yönetimini kolaylaştırabilir. Dürtü kontrolüyle ilgili sorunları düzeltebilen ilaçlar Beynin Frontal Lobunun Yapısı, Fonksiyonları ve Hasarlarımotivasyon ve dikkat eksikliği sorunlarını yaşayan kişilere faydalı olabilir. Frontal lob hasarının tedavisinde genellikle sürekli bakım ve tedavilerin yeniden değerlendirilmesi gerekebilir. Frontal lob yaralanmasından kurtulmak genellikle uzun bir süreyi gerektirir. İlerleme hızlı ya da yavaş sürebilir. Bunu tahmin etmek zor hatta imkansızdır. İyileşme destekleyici bakım ve sağlığı destekleyen bir yaşam tarzıyla yakından ilgilidir.

Kaynakça:

https://www.medicalnewstoday.com
https://www.sciencedirect.com
https://sinirbilim.org

Yazar: Müşerref Özdaş

Bunları da beğenebilirsin
1 yorum
  1. beyin kanaması diyor

    Beynin frontal lobları konusunda çok başarılı bir makale olmuş gayet akıcı. Her birimizin bilmesi gereken önemli bilgiler.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku