Adından da anlaşılacağı gibi, örtü dokular bitki vücudunu dıştan koruyan bir örtü oluştururlar. Genç bitkilerin kök ve gövdelerinde başlıca örtü doku epidermisten oluşur. Epidermis, aynı zamanda, tüm yaprakların da koruyucu dokusudur. Epidermis çoğunlukla tek bir sıra hücreden oluşur. Ancak, su kaybına karşı korunmanın önemli olduğu çok kurak ortamlarda yetişen bazı bitkilerde ise daha kalın olabilir.
Epidermis hücrelerinin çoğunda çok büyük bir koful ve yalnızca ince bir sitoplazma tabakası bulunur. Epidermis hücrelerinin dış ve yan çeperleri çoğunlukla bitkinin iç tarafına bakan çeperden daha kalındır. Bitkinin toprak üstü kısımlarındaki epidermis hücreleri, dış yüzeylerinde, çoğunlukla suya dayanıklı mumsu bir kutikula salgılarlar. Kalın dış hücre çeperi ile birlikte su kaybına, mekanik zararlara ve parazit mantarların saldırılarına karşı korunmaya yardım eder
Toprak üstü kısımların epidermis dokularından, çoğunlukla bir ya da çok hücreli tüyler, dikenler ve salgı tüyleri oluşur. Bazı epidermis hücreleri, özellikle de yapraklardakiler, bekçi hücreleri olarak özelleşirler. Bunlar, gazların yaprağa girip çıkabildikleri epidermisteki küçük deliklerin (stomalar) büyüklüğünü düzenlerler. 26. Bölümde görüleceği gibi, suyun emilmesi işlevini üstlenen kök epidermis hücrelerinde kutikula bulunmaz. Genellikle, bunların dış çeperleri toplam absorblayıcı yüzey alanını büyük ölçüde arttıran uzun tüyler geliştirirler.
Bitkilerde işlevsel yanal meristemlere sahip gövdelerin ve köklerin çapları arttıkça, epidermis, yerini yavaşça periderm denen başka bir örtü dokuya bırakır. Bu doku, yaşlı ağaçlar için çok tipik olan mantarlaşmış dış kabuğu oluşturur. Aslında, işlevsel kabuk hücreleri ölüdür. Bunların su geçirmez hücre çeperleri bitkinin koruyucu dış örtüsü olarak işlev görür.
Kaynakça:
Biological Science – James L. Gould, William T. Keeton
Yazar: Taner Tunç