Cannabidiol (CBD) son zamanlarda medyada sıkça ele alınmaya, egzersiz sonrası smoothielere veya sabah kahvesine eklenebilecek bir güçlendirici olarak gösterilmeye başlanmıştır. Acaba CBD tam olarak nedir, neden aniden bu kadar popüler hale gelmeye başlamıştır? Cevabını makalenin ilerleyen bölümlerinde bulacaksınız.
Kenevir ve esrar (marihuana) bitkileri binlerce yıldır doktorlar ve şifacılar tarafından ilaç ve 
tedavi edici olarak kullanılmıştır. Yirminci yüzyılın ilk yarısında bitkinin yasaklanması nedeniyle bu özel bileşenin incelenmesi bakımından modern bilim biraz geride kalmıştır.
Cannabinoidler kenevir bitkisinde bulunan çeşitli kimyasal bileşiklerin bir sınıfıdır. Esrar, hepsi farklı etkileri olan en az 113 farklı cannabinoid (ya da kannabinoid) içerir, bitkide en yüksek oranlarda bulunan ikisi yani THC ve CBD iyi tanınır. Esrar hem CBD hem de THC içerir. CBD Esrarın (marihuana) en yaygın ikinci aktif bileşenidir. Psikoaktif maddeler düşünme ve hissetme şeklini, bu da davranış biçimini etkileyebilir. Yaygın yasal psikoaktif ilaçlar alkol, tütün ve çeşitli reçeteli ilaçlardır. Tetrahidrokanabinol olarak da bilinen THC, esrarda bulunan psikoaktif kimyasaldır. THC, esrar tüketiminin yasallaştırıldığı bazı ülkelerde birçok mağazadan satın alınan kek ve şekerleme gibi ürünlerde de mevcuttur. Bu ürünlerin tüketilmesi sigara şeklinde içilen esrardakine eşdeğerdir ve psikoaktif etkilere yol açar.
CBD, bitkinin genel içeriğinin % 40’ını oluşturan Cannabidiol olarak da bilinen başka bir kannabinoiddir. CBD’nin hiçbir psikoaktif etkisi yoktur, THC ve esrarın yasa dışı olduğu eyaletlerde ve ülkelerde bile kullanılması yasaldır. CBD tıbbi esrarın (medikal marihuananın) önemli bir bileşeni olsa da esrar bitkisinin kuzeni olan kenevir bitkisinden elde edilir. CBD esrarın yüzlerce bileşeninden biri olsa da kendi başına bir uyuşturucu etkide bulunmaz. 2018 yılında Dünya Sağlık Örgütü CBD’nin psikoaktif özelliklere sahip olmadığı ve kötüye kullanım veya bağımlılık potansiyeli olmadığını belirtmiştir. Bugüne kadar saf CBD kullanımı ile ilişkili halk sağlığı sorunlarına dair hiçbir kanıt yoktur. CBD eğer yağ şeklinde satın alınacaksa gerçekten CBD yağı olarak etiketlendiğinden emin olunmalıdır. Marihuana yağı, cannabis (kenevir) yağı gibi birçok başka isim altında satılanların çoğu THC içermektedir hatta bazılarında hiç CBD yoktur.
CBD Yağı Nedir?
CBD yağı aktif madde olarak kannabidiol (CBD) içeren bir yağdır. Aslında, CBD yağında çok az 
THC olabilir fakat mevcut THC, toplam sıvı hacminin % 0,2’sinden fazla ise yasadışıdır. Bu yönden bakılırsa % 0,2 gerçekten hiçbir etkisi olmayacak kadar küçük bir miktardır ve endişelenecek bir şey yoktur. Yine de sıfır THC içeriğini garanti eden daha pahalı CBD yağları vardır, endişelenenler bunlara dikkat etmelidir.
CBD Ne İçin Kullanılır?
Aslında, dünyanın önde gelen bilim insanlarının çoğu şu anda bu soruya cevap vermek için uğraşmaktadır. Günümüzde bilinenlere göre CBD, çok çeşitli hastalıkları ve sorunları tedavi etmek için kullanılmaktadır. Cannabidiol (kannabidiol) çok çeşitli sağlık sorunlarının çözümü ile ilişkilendirilmiştir. CBD’nin Dravet sendromu ve Lennox-Gastaut sendromu (LGS) gibi en acımasız çocukluk epilepsi sendromlarının tedavisinde etkin olduğunu gösteren güçlü bilimsel kanıtlar mevcuttur. Çoğu çalışmada CBD, nöbet sayısını azaltabilmiş ve bazı durumlarda tamamen durdurabilmiştir. Son zamanlarda FDA, bu sorunlar için ilk esrar türevi ilaç olan ve CBD içeren Epidiolex’i onaylamıştır.
Cannabidiol’ün en yaygın kanıtlanmış faydaları şunlardır:
Ağrı, inflamasyon ve artrit: CBD, farklı kronik ağrı türlerini tedavi etmek için bir seçenek sunabilir. Hayvanların kullanıldığı bir araştırmada cilde uygulanan CBD’nin artrite bağlı ağrı ve inflamasyonu (iltihaplanmayı) azaltmaya yardımcı olabileceği gösterilmiştir. Journal of Experimental Medicine tarafından yayınlanan bir 2012 çalışmasına göre CBD, özellikle MS’den (multipl skleroz) muzdarip olanlarda kronik ağrı tedavisinde önemli bir adım olabilir. Bunun nedeni, CBD’nin ağrı yollarında nöronal iletimi inhibe etmesi yani mesajın geçmesini durdurmasıdır çünkü acı, beyinden vücuda bir şeylerin yanlış olduğuna dair bir mesaj gitmesidir. Bu, günlük yaşamda yararlıdır (kendinizi kestiğinizde veya yaktığınızda, durulması gerektiğini bildiren bir mesajdır) ancak ağrı kronikleştiğinde ve sürekli tedavi gerektirdiğinde, CBD yoluyla giderilmesi hayatı değiştiren bir deneyim olabilir.
Anksiyete (kaygı) ve depresyon: CBD, hafif kaygıdan ağır depresyona kadar zihinsel sağlık sorunlarına yepyeni bir yaklaşımı temsil eder. 2011 yılında yapılmış bir çalışmanın büyüleyici bir sonucu vardır. CBD’yi hiç denememiş 24 kişinin kamuya açık bir konuşma testinde kullanıldığı bir senaryo oluşturulmuştur. Testin başlamasından bir buçuk saat önce insanlara CBD veya plasebo verilmiştir. Plasebo alan kişiler yüksek düzeyde anksiyete, stres ve bilişsel bozukluk gösterirken, CBD alanlarda tüm bu semptomlarda önemli ölçüde azalma görülmüştür. Kısacası CBD alanlar sadece rahatlamış ve sakinleşmişlerdir.
Kanser: Kanser hemen hemen10 ölümün 3’ünden sorumludur. Hastalar giderek sadece kanserin tedavisi için değil, aynı zamanda kemoterapinin ağır etkilerinden kurtulmak için CBD kullanmaktadır. CBD’nin kanser tedavisinde önemli gücü olduğunu gösteren bir dizi çalışma vardır. CBD sadece kanserli hücrelere saldırır, büyümelerini engeller. CBD bu yönüyle maruz kalanlarda vücudu tahrip eden kemoterapiden çok daha iyi bir çözümdür.
Bulantı, kusma ve yeme bozuklukları: 2012’deki bir çalışmada CBD’nin mide bulantısını ve kusmayı gidermeye yardımcı olduğunu kanıtlanmıştır ki bu, halk hekimliği uygulayıcılarının binlerce yıldır bildiği bir şeydir. Etkileri genellikle oldukça güçlüdür, uzun ömürlüdür ve sürekli rahatlama sağlar. Kemoterapi genellikle mide bulantısı ve iştahsızlık ile sonuçlandığı için, CBD’nin kanser hastalarına yardımcı olmasının başka bir yoludur. Bu nedenle bulimia ve anoreksiya nervoza vakalarında da yararlıdır.
Epilepsi ve nöbetler: İnsanlar hayatlarının bir noktasında epilepsi yaşayabilir. Çoğu hasta da şu an epilepsi ile yaşamaktadır. En üzücü olan da epilepsiden muzdarip nüfusun çoğunun 
çocuklardan oluşmasıdır. 2014 yılında Stanford Üniversitesi, nöbetlerden etkilenen çocuklarda dramatik sonuçlar gösteren bir anket gerçekleştirmiştir. CBD kullanmadan önce, çocukların % 63’ü anti-epileptik farmasötik ilaçlarla tedavi edilmiştir. Çocukların % 84’ünde CBD alırken nöbet sıklığında azalma görülmüş, % 11’inde nöbetler tamamen durmuştur, % 42’sinde büyük faydalar (nöbet sıklığında% 80’in üzerinde bir azalma) görülmüş ve % 32’sinde nöbetlerde % 25–60 oranında bir azalma yaşanmıştır. Uyuşukluk ve yorgunluk gibi yan etkileri olmasına rağmen, ruh hali, uyanıklık ve uyku açısından bildirilen başka faydaları da vardır.
Diyabet: Diyabet toplumda sık görülen bir sağlık sorunudur. Diyabetlilerin birçoğu gereksiz yere sıkıntı çekmektedir ve CBD birçok kişiye yeni umut vermektedir. 2005 ve 2010 yılları arasında, American Journal of Medicine’da yayınlanan bir çalışmada yaklaşık 5.000 yetişkin incelenmiş, sonuçlar etkileyici olmuştur. Esrar kullanımı %16 daha düşük insülin seviyeleri ile ilişkili bulunmuştur. Bundan başka diyabetin başlamasında önemli bir faktör olan bel çevresinin ölçüsünde azalma da esrar kullanımına bağlanmıştır.
CBD ile İlgili Sorunlar
CBD’nin sağlıkla ilgili yararlarını desteklemek için çok az deney yapılmasının ana nedeni, önceki yasaların kenevir ve esrarı aynı kapsamda ele almasıdır. Aralık 2015’te FDA, CBD ile ilgili daha fazla araştırmaya izin veren düzenlemeler yapmıştır. Parkinson hastalığı, şizofreni, diyabet, multipl skleroz ve anksiyete için CBD’nin faydalarını araştıran çalışmalar devam etmektedir.
Yayınlanmış olan çoğu denemede ya esrar, CBD ve THC (tetrahidrokanabinol) kombinasyonu ya da sadece hayvanlar kullanılmıştır. Yalnız CBD üzerine yapılmış çalışma çok azdır. CBD ile ilgili asıl mesele, üzerinde yapılan bilimsel araştırmaların çoğunun, insanlar yerine fareler üzerindeki etkileri analiz etmesidir. Hayvan testi ile ilgili etik sorunların yanı sıra, gerçek şudur ki insanlar farklıdır ve bedenleri her zaman diğer hayvanlarla aynı tepki göstermez. Bu nedenle, kullanımları, faydaları ve yan etkileri hakkında her şeyi bulmak için güvenilir testlerin yapılması gerekir. CBD savunucularının ağrı kontrolü hakkındaki iddialarını doğrulamak için bu alanda insanlar üzerinde daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır. CBD şu anda bir takviye olarak pazarlandığından, güvenlik ve saflığı düzenlenmemiştir. Bu, satın alınan bir ürünün listelenen dozajda CBD içerdiğinden veya başka (listelenmemiş) bileşenler içerdiğinden emin olunamayacağı anlamına gelir. Ayrıca, CBD ile ilgili araştırmalar az olduğu için, hiç kimse herhangi bir tıbbi sorun için CBD’nin en etkili tedavi edici dozunu gerçekten bilmemektedir.
CBD’nin Yan Etkileri
Endişelenecek kadar büyük riski olmayan doğal bir madde olmasına rağmen CBD yağının farkında olmaya değer bazı küçük yan etkileri vardır. Bunlar, CBD kullanıcılarının büyük 
çoğunluğunda kendilerini göstermez, bu yüzden genellikle endişe etmeye değmez ancak hayatı olumsuz etkileyecek yan etkiler sürekli olarak yaşanırsa doktora gidilerek kullanımla ilgili danışmak veya CBD’yi kullanmaktan tamamen kaçınmak gerekir. İnsanların yaşadığı yan etkilere ait bazı belirtiler şunlardır:
*Ağız kuruluğu
*Baş dönmesi
*İştah değişiklikleri
*İshal
*Kabızlık
*Ruh hali değişiklikleri
Bunlardan bazılarına dikkat etmeye değmez, örneğin ishal, midenin alışmadığı yeni bir maddeyi tüketmenin sonucu olarak ilk alındığında ortaya çıkabilir ve kısa bir süre sonra kaybolabilir. Aynı şey kabızlık için de geçerlidir, ağız kuruluğu da sık su içilmesiyle, vücudun sulu tutulmasıyla kolayca çözülür. Bunlar bir süre boyunca devam ederse CBD’nin kullanımının hemen bırakılması gerekebilir. Benzer şekilde ruh hali değişiklikleri ve baş dönmesi gibi diğer yan etkilerden bazıları kesinlikle dikkatli bir gözle izlenmelidir, sonuçta, çalışmalar hala yenidir ve CBD’nin herkesi nasıl etkilediğinden % 100 emin olunamaz. CBD kullanırken karşılaşılan yan etkilerden endişe edildiğinde kullanımı bırakılmalı ve en kısa zamanda bir doktorla iletişime geçilmelidir.
CBD’nin Diğer İlaçlarla Etkileşimleri
Hamileyken CBD kullanmaktan kaçınılmalıdır. Maddenin kendisinin bebek üzerinde herhangi bir zararlı etkisi olmamasına rağmen, plasenta bariyerini daha geçirgen hale getirdiği gösterilmiştir, bu da bebeği diğer maddeler bakımından daha yüksek riske sokabilir. Çocuklarda anti-epilepsi ilaçlarıyla bazı durumlarda sinirlilik ve hatta daha da kötüleşen nöbetlere yol açması gibi bazı olumsuz etkileşimler de olabilir. Bu nadir olmakla birlikte, güvende kalmak için CBD’nin diğer epilepsi ilaçlarıyla birlikte alınması öncesinde bir uzman doktora veya pratisyen hekime danışılması önerilir. CBD, warfarin gibi bazı ilaçlarla da etkileşime girebilir.
CBD Yağına Karşı Alerjik Reaksiyonlar
CBD’ye karşı alerjik reaksiyonlar daha nadir olsa da, esrarın polen içeren bir bitki olduğunu hatırlamak gerekir. Çok az insan esrar polenine alerjiktir. Bu polenlerin hiçbiri CBD yağına girmemelidir. İlk kez CBD yağı kullanılırken dikkatli olunmalı ve mümkün olduğunca küçük bir miktar alınmalıdır.
Cannabidiol veya kenevire alerjisi olan biri CBD yağı tüketiyorsa aşağıdaki tipik belirtiler görülebilir.
*Öksürme veya hırıltı
*Kaşıntılı veya yaşaran gözler
*Nefes Almada Zorluk
*Kaşıntılı boğaz
*Hapşırma
Hapşırma genellikle büyük bir sorun değildir, antihistaminik ilaçlar alınarak ve gelecekte CBD almaktan kaçınılarak sorun çözülebilir.
Daha aşırı durumlarda, alerji yaşamı tehdit eden anafilaksiye neden olabilir. CBD yağı kullanıldığında şişmiş bir ağız veya dil, şişmiş ve kaşıntılı döküntüler, nefes almada zorluk veya kusma yaşanırsa hemen bir ambulans çağırılmalıdır. Bu yan etkiler inanılmaz derecede nadir olmakla birlikte ölüme veya komaya yol açabilir, bu nedenle hiç zaman kaybedilmemelidir.
Cannabidiol Yasal mı?
CBD’ün kesin yasal statüsü değişmekle birlikte, Amerika Birleşik Devletleri’nin birçok yerinde kolayca elde edilebilir. Aralık 2015’te FDA, araştırmacıların CBD denemeleri yapmalarına izin vermek için yeni düzenlemeler yapmıştır. Şu anda birçok kişi tıbbi bir esrar lisansı olmadan CBD’yi çevrimiçi olarak elde edebilmektedir. CBD’ye ilişkin kafa karışıklığı kısmen kenevir veya marihuanadan elde edilip edilmemesine bağlıdır. THC yasal değildir fakat CBD ülkemizde de yasaldır.
Kaynakça:
https://www.drugs.com
https://cannabiscompany.com.au
https://www.health.harvard.edu
Yazar: Müşerref Özdaş