Çay ve kahve kafein içerir ve uzun zamandır hem fiziksel, hem zihinsel, hem duygusal, hem de sosyal faydaları ile tanınır. Her iki içecek de avantajlara sahip olsa da hem çay meraklıları hem de kahve severler tercih ettikleri içecekleri sonuna kadar savunacaktır. Hem çay hem de kahve, içenlere fayda sağlayabilir. Tüm araştırmalara rağmen, hangi içeceğin daha iyi sağlık seçimi olduğu konusunda hala kesin bir cevap yoktur. Ölçülü olarak tüketildiğinde her iki içecek de genel dengeli bir diyete mükemmel bir katkı sağlar. Aşağıdaki karşılaştırmalar dünyanın en popüler iki sıcak içeceğinin potansiyel faydalarının bilinmesine olanak sağlar.
Çay
Çay İngiliz ve Türk kültürlerinin önemli içeceğidir ancak sahillerdeki kafeteryaları işgal eden espresso, cappucino ve latte gibi popüler kahvelerle sert bir rekabetle karşı karşıyadır. Demlenmiş tüm çaylar kahveye benzer bir enerji artışı sağlar çünkü çay elde edilen Camellia sinensis bitkisine ait yapraklarda kafein vardır ancak kafein miktarı kahveye göre daha azdır. Bu açıdan fazla kafein almak istemeyenler için iyi bir seçenektir ancak birkaç bardaktan sonrası gerginlik verir. Bu güçlü bileşiğe karşı hassas olanlar için veya diyetlerinden tamamen çıkarmaya çalışanlar için kafeinsiz çay seçenekleri de vardır.Çayın ayrıca polifenolik bileşikler, kateşinler ve flavonoller gibi genel sağlığı artıran birçok farklı antioksidan ve aktif içeriğe sahip olduğu bilinmektedir. Bu ilave maddeler çayı daha sağlıklı ve daha etkili bir içecek yapar.
Farklı Çay Çeşitlerindeki Kafein İçeriği
İçilen çayın türüne bağlı olarak yaprakların toplandığı zamanki uzunluğuna, nasıl kurutulduğuna ve yaprakların demlenmeden önce nasıl işlendiğine bağlı olarak farklı miktarlarda kafein vardır. Aşağıdaki kafein miktarları 225 gramlık bir bardak içindir.
*Yeşil çayda bardak başına 36 miligramdır.
*Siyah çayda bardak başına 110 miligramdır.
Latince adı Camellia sinensis olan bitkinin yapraklarının çay üretim aşamalarında geçtiği işlemler farklıdır. Siyah çay üretiminde yapraklar yavaş, yeşil çay üretiminde hızlı kurutulur. Hızla kurutma oksidasyonu engellediği için antioksidanlar daha fazladır, yeşil çayın rengi daha açık, içimi daha yumuşaktır.
*Beyaz çayda bardak başına 25 miligramdır.
Beyaz çay siyah çayın elde edildiği bitki olan Camellia sinensis adlı bitkinin henüz olgunlaşmamış, tam açılmamış yaprakları ile oluşturulur. Yapraklar olgunlaşmadan toplandığı için beyaz ve tüysü görünür ve ayrı ayrı elle toplanır. İşlem görmeyen yapraklardan oluşan 
beyaz çay kateşin denilen antioksidanlar açısından çok zengindir.
*Oolong çayında bardak başına 20–55 miligramdır.
Oolong çayı tıpkı yeşil çay ve siyah çay gibi Camellia sinensis bitkisinden toplanan yapraklarla üretilir. Japonya, Tayvan ve Çin’de içilen kara ejder anlamına gelen oolong ya da wu long adlı bu geleneksel çayın farkı işlenme şeklinden gelir.
*Yerba Mate çayında bardak başına 85 miligramdır.
Yerba mate çayı (Paraguay çayı da denir) mate bitkisinden toplanan yaprakların kurutulup kavrulması ve öğütülmesiyle oluşur. Bu çayın tadı acımsıdır ve biraz kahveye benzer.
*Earl Grey çayında bardak başına 40 miligramdır.
Earl Grey çayı siyah çaya turunçgillerin bir üyesi olan bergamot yağının ya da aromasının eklenmesiyle üretilir. İsmini İngiltere Krallığında 1830–1934 arasında başbakanlık yapmış olan Charles Grey’den almıştır. 1920’lerden sonra İngiltere’den dünyaya yayılmış olan Earl Grey çayının birkaç çeşidi bulunur. Bu çeşitler aşağıdadır:
—Lady Grey (bergamottan başka portakal kabuğu ya da lavanta içerir).
— Fransız Earl Grey(bergamotun yanı sıra gül yaprakları içerir).
— Rus Earl Grey ( limon otu ve portakal kabuğu parçalarıyla harmanlanmıştır).
— Earl Red (bergamot aromalı Earl Rooibos).
—Earl Green ( yeşil çayla harmanlanmıştır).
— Kafeinsiz Earl Grey.
*Chai çayında başına 40 miligramdır.
Hindistan’a has bir çay çeşidi olan Chai çayı siyah çay içermekle birlikte tarçın, zencefil, kakule, rezene, karabiber ve karanfil gibi baharatlar da içerir. Bu egzotik çay Amerika ve İngiltere’de de sık tüketilir.
*Buzlu çayda bardak başına 45–60 miligramdır.
*Yasemin çayında bardak başına 25–30 miligramdır.
Yasemin çayı güzel kokulu yasemin bitkisine ait çiçeklerin yapraklarından oluşturulur. Kurutulan içecek yaprakları beyaz çay, siyah çay, oolong çayı, yeşil çay gibi çaylarla harmanlanır.
Kahve
Kahvedeki kafein miktarı çaydan daha fazladır. Yeterli miktarda kafein içerdiği için bu içecek 
popüler olarak vücuttaki sistemlerin enerji seviyelerini ve motivasyonunu arttırması için bir uyarıcı olarak kullanılır. Kafein, hem solunum fonksiyonlarında hem de baş ağrısı veya migrenin önlenmesinde yardımcı olabilecek kan damarlarındaki iltihaplanmayı azaltır. Kahve aşırı tüketildiğinde sinir sisteminde kaygı ve sindirim sisteminde rahatsızlık gibi yan etkiler yapabilir.
Farklı Kahve Çeşitlerindeki Kafein İçeriği
Çay türlerinden önemli ölçüde daha az kahve türü olmasına rağmen hem kahvenin hazırlanmasından hem de kahvenin yetiştirilmesinden dolayı kafein içeriğinde bir miktar değişiklik olabilir. Kahve çekirdeklerinin az veya çok kavrulması kafein yoğunluğunu, böylece öğütülmüş kahvenin kafein etkisini değişir.
Kafein miktarları;
*Demlenmiş siyah kahvede 225 gramlık bardak başına ortalama 100 miligramdır.
*Espresso kahvede 30 mililitre başına 64 miligramdır.
*Kafeinsiz kahvede 225 gramlık bardakta 8–20 miligramdır.
Çay ve Kahvenin Farklı Açılardan Faydaları
Hem çay hem de kahvenin faydaları ve potansiyel riskleri vardır ancak doğrudan karşılaştırmak çok zordur. Genel olarak konuşursak çay kahveden daha sağlıklıdır ancak bazı faydaları ortaktır. Hem çay hem de kahve önemli sosyal işlevlere hizmet eder. Örneğin, çay rahatlamayı sağlayan bir içecek olarak kabul edilir, bu yüzden arkadaşlar sık sık uzun bir günün ardından çay içmek amacıyla bir araya gelir. Öte yandan kahve daha çok iş dünyası ile
ilişkilendirilir. İş arkadaşları sık sık çalışma molalarında ve günün geri kalanında enerjilerini şarj etmek için kahveyi tercih eder. Bilim insanları kafein dozunun her şeyi belirlemediği sonucuna varmıştır. Belki de beklentiler sevilen içeceklerin duyuları uyandıran tat ve kokularının genel deneyimidir.
Çay ve Kahve Depresyon Riskini Azaltır
Çayın sinirleri yatıştırdığına dair bazı kanıtlar vardır. Düzenli çay içicileri bitkisel çaylar içen insanlarla karşılaştırıldığında rahatsız edici durumlara (topluluk önünde konuşma gibi) daha sakin bir fizyolojik tepki gösterme eğilimindedir. Genel olarak günde üç bardak çay içenlerde çay içmeyenlere göre % 37 daha düşük depresyon riski olduğu görülmektedir. Kahvenin uzun vadeli ruh sağlığı sorunlarına karşı korunabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Yeni bir meta-analiz 300.000’den fazla katılımcıyı içeren çalışmaların sonuçlarını özetlemiş, günde içilen her bir fincan kahvenin depresyon geliştirme riskini yaklaşık %8 oranında azalttığını bulmuştur. Buna karşılık diğer içecekler (şekerli meşrubatlar gibi) sadece ruh sağlığı sorunları geliştirme riskini artırır. Bilim adamlarının en iyi çabalarına rağmen bu tür büyük epidemiyolojik araştırmalarda bağlantının ardında olabilecek diğer faktörleri (stres tepkilerini azaltan ve uzun vadede ruh halinizi artıran besin elementlerinin kullanımı) göz ardı etmek zordur.
Diyabet, Kalp Hastalıkları ve Kanser Riski Azalır
Epidemiyolojik çalışmalar hem kahve hem de çayın diğer birçok sağlık yararları sunduğunu göstermiştir. Mesela günde bir ya da iki bardak kahve ya da çay içmek diyabet riskini azaltabilir. Her iki içecek de kalbi orta derecede koruyor gibi görünse de kanıtlar kahve için biraz daha güçlüdür. Çay, belki de içeriğindeki antioksidanlar nedeniyle bazı kanser çeşitlerinin gelişmesine karşı biraz daha koruyucudur.
Antioksidan Savaşını Çay Kazanır
Kahvenin de bazı avantajları vardır ancak antioksidan savaşının kazananı çaydır. Örneğin 
beyaz çayın antioksidan seviyesi yeşil çayda bulunandan daha fazladır. Kahve de antioksidanlar içerir ancak beyaz çaydan çok daha düşük bir konsantrasyondadır.
Kahve ve Çay Uyku Kalitesini Bozar
Tek bir günde aynı miktarda çay veya kahve içen insanları karşılaştıran bir İngiliz araştırması her iki içeceğin gün içinde dikkat konusunda benzer yararlar sağlasa da kahve içenlerin daha zor uyuduğunu, çay içenlerin ise kahve içenlerden daha uzun ve daha dinlendirici bir uykuya sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Çay ve Kahve İçenlerde Dişler Lekelenir
Kırmızı şarabın yaptığı gibi kahve ve çay da dişlerin rengini değiştirir. Çoğu diş hekimi çayın doğal pigmentlerinin diş minesine yapışma ihtimalinin kahveden daha yüksek olduğu konusunda hemfikirdir.
Kaynakça:
https://www.saglikaktuel.com
https://www.organicfacts.net
https://www.teatulia.com
Yazar: Müşerref Özdaş