El-Mağrib olarak bilinen Fas Krallığı, Kuzey Afrika’nın batısında bulunan, Akdeniz ve Atlantik Okyanusuna kıyısı bulunan stratejik konuma sahip bir ülkedir. Dünyanın en büyük iç denizi olan Akdeniz’in Atlantik çıkışı olan Cebelitarık Boğazı’nın güney kıyıları Fas’ın kontrolündedir.
Fas’ın başkenti Rabat’tır. En büyük kenti ise Kazablanka’dır. Eski bir başkenti olan Marekeş’ten türeme bir isimle ‘Morocco’ ve yine eski bir başkenti olan Fes’ten dolayı Osmanlılar tarafından ‘Fas’ olarak adlandırılmıştır. Osmanlılar fesleri Fas’tan tedarik etmiştir. Memleket-ül Mağribiyye şeklinde anılan Fas aynı zamanda el- mağrib yani “en batı” olarak da bilinir.
Fas’ta nüfusun % 99’u Arap-Berberi’dir. Arapça ve berberice resmi dillerdir. Fas, üniter parlemento’ya sahip yarı meşruti monarşi ile yönetilir. Gayri safi yurt içi hasılası kişi başına 3400 dolar civarıdır. Para birimi ise Fas Dirhemi’dir.
Fas’ın batısında Atlas Okyanusundaki Kanarya ve Madeira Adaları, doğusunda Cezayir, kuzeyinde İspanya, güneyinde ise Moritanya ve Batı Sahara bölgesi bulunmaktadır. Atlas Dağlarının Büyük Sahra etkisine ket vurmasından dolayı çöl iklimi yerine Akdeniz iklimi görülmektedir. Ülkede Atlas dağları ve Rif dağları önemli yer tutar. 37 milyonluk nüfusa sahip ülkede nüfus yoğunluğu km² başına 50 kişidir. Fas, güneyindeki Batı Sahra’nın 2/3’ünü fiilen kontrol ettiği için yüzölçümü 710 000 km²’dir. 266 000 km² alanın dahil edildiği Batı Sahra meselesi uluslararası bir sorun haline gelmiştir.
Fas, Afrika Birliği, Arap Ligi, Büyük Mağrip Birliği, Frankofon Örgütü, İslam Konferansı Örgütü, Akdeniz Diyaloğu ve G 77 gibi uluslararası organizasyonlara üyedir. Hem sosyo-kültürel yapısı hem de Afrika ile Avrupa arasındaki stratejik konumu bu imkanı sağlamıştır.
Fas’ın tarihçesi M.Ö. 8000’li yıllara kadar gitmektedirr. Fenikeli tüccar ve kolonilerin gelişiyle Akdeniz Uygarlığına dahil olmuştur. Bu stratejik bölge Romalıların dikkatinden kaçmamıştır. Fas’ı ele geçiren Romalılar Akdenizin batısını da kontrol altına almışlardır. Batı Roma’nın yıkıldığı 5. yüzyılda Avrupa’dan Vandal ve Vizigot göçleri gerçekleşmiştir. 670 yılından itibaren Emevilerin kontrolüne geçen Fas’ta kitleler halinde müslümanlığa geçilmiştir. 16. yüzyıl sonlarından 20. yüzyıl başlarına kadar Osmanlı’ya bağlılık vardır. 1912’den bağımsızlığın alındığı 1956 yılına kadar Fransız sömürge süreci olmuştur. 1666’dan günümüze kadar Fas Kraliyet Ailesi, Hazreti Ali’nin soyundan gelen Alevi Hanedanıdır. 2011’de başlayan Arap Baharı olayları, Fas’ta, yapılan reformlarla kontrol altına alınmıştır. Ayrıca halkın krala karşı büyük saygısı vardır.
Kaynakça:
https://www.heatheronhertravels.com/5-reasons-to-visit-casablanca/
https://www.isdb.org/hub/rabat
Yazar: Ali Nalbant