Teşkilatı Mahsusa (Osmanlı Devleti istihbarat kurumu) hakkında birçoğumuzun malumatı vardır ancak bu teşkilatta görev almış kişileri ve yaptıkları zorlu görevleri pek bilmeyiz.Bir dönem Teşkilatı Mahsusa’nın başkanlığını da yapmış Kuşçubaşı Eşref lakaplı Eşref Sencer Kuşçubaşının hayatına yakından bakıyoruz.
1863 yılı İstanbul doğumludur.Babasının Osmanlı sarayında kuşçubaşı olmasından dolayı,Harp okuluna girmekte zorlanmamıştır.O dönemde toplumsal olaylar rahatsızlık verecek şekilde şiddetini arttırmaktadır.Jön Türkler’le bağlantı kurmuş ve bir takım faaliyetlerde bulunmuştur.Dönemin padişahı tarafından Hicaza gönderilen Kuşçubaşı Eşref arkadaşlarının da yardımıyla oradan kaçmıştır.Ve isteklerini İstanbul yönetimine kabul ettirmek için dönemin padişahı 2. Abdülhamid’in başyaverinin oğlunu üç tabur asker arasında kaçırmış,bu olay üzerine padişah tarafından affedilmiştir.
Eşref Paşa ilerleyen zamanlarda Arabistan’da padişaha karşı halkı ayaklandırmak amacıyla faaliyetler yürütmüş ve bu bölgenin geleneklerini yerel dillerini çok iyi bir şekilde öğrenmiştir.Onun kazandığı bu tecrübeler Arabistan bölgesinde İngilizlere karşı yürütülecek olan istihbarat faaliyetlerinde kendisine yadsınamaz faydalar sağlayacaktır.Hicazda esirken ona yardım eden arkadaşlarıyla birlikte Teşkilatı Mahsusa’ya katılır ve dönemin direniş hareketlerine önderlik eder.Mustafa Kemal,Enver Paşa ve birçok Komutanıyla birlikte Trablusgarp’ta halkı örgütlemiş ve İtalyan kuvvetlerine karşı büyük başarılar elde etmişlerdir.Balkan savaşının patlak vermesinden dolayı kadrosuyla Balkanlara geçmiş ve Edirne’nin kurtuluşunda ve Batı Trakya Cumhuriyeti’nin kurulmasına öncülük etmiştir. 1.Dünya savaşını takiben teşkilatın Arap Yarımadası sorumlusu olmuştur.Bu yıllar Eşrefin Eşref olduğu yıllardır.Kanal harekatında öncü birliklere komuta etmiştir.
Enver Paşa tarafından kendisine, Yemen’e 300.000 altın götürülmesi emri verilir.Bu, büyük aynı zamanda bir o kadarda tehlikeli bir görevdir.Sebebi Hicaz bölgesinin İngilizlerin koruması altında olmasıdır.O dönem, Yemen’deki aşiretler Osmanlıyı destekliyordu ve İngiliz kuşatmasının yarılması için paraya ihtiyaçları vardı. Eşref Paşa en seçkin 70 adamını alarak yola çıkmıştır yolda gurubu ikiye ayırmıştır ve Fahrettin Paşa’nın koruması altındaki Medine’ye kadar sorunsuz ulaşılmıştır.Ancak buradan sonrası tehlikelidir neticede Hayber’e gelince Şerif Hüseyin 20.000 kişiyle Eşref Paşa ve adamlarının etrafını kuşatır.Amansız bir mücadele sonunda Eşref Paşa esir düşer ve Malta’ya sürgüne gönderilir. 2.gruba ayırdığı kafileyle altınlar Yemene ulaştırılır.Eşref Paşa’nın içinde bulunduğu gurup altınların Yemene ulaştırılması için kendilerini feda etmişlerdir.İngilizlerle yapılan esir anlaşmasıyla yurda geri dönmüş ve Milli mücadeleye katılmış 1964 yılında vefat etmiştir.Kendisini saygıyla anıyoruz.
Yazar:Fatih Ayhan