Küresel ısınmanın yol açtığı iklim değişikliği problemleri göz önüne alındığında, dünya genelinde enerjiyi verimli kullanmanın bütün insanlığın iyiliği ve geleceği açısından oldukça önemli olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca ülkemiz gibi enerji anlamında dışarıya bağımlı ülkeler açısından, konunun küresel ısınma boyutunun yanında ekonomik bir boyutu da mevcuttur. Ülkemiz enerji kaynaklarının büyük kısmını ithal etmek durumunda olduğu için, enerjinin verimli kullanılması Türkiye özelinde ekonomik anlamda da bir gerekliliktir. 2011 yılı verilerine göre dünyada ortalama kişi başı enerji tüketimi 74,86 milyon BTU iken, bu rakam ülkemizde 61,82 milyon BTU olarak gerçekleşmiştir. Her ne kadar dünyadaki ortalama tüketimin altında olmamız enerjiyi dünya ortalamasına göre daha verimli kullandığımız anlamına gelebilecek olsa da, 1981-2011 arası trend incelendiğinde, ülkemizin kişi başı enerji tüketiminin dünyadaki ortalama trende göre daha hızlı şekilde arttığı görülmektedir. Bu sebeple, yakın bir gelecekte, ülkemizdeki kişi başı ortalama enerji tüketiminin dünya ortalamasının üzerine çıkacağını söylemek yanlış bir öngörü olmayacaktır.
Bu koşullar altında, bireyler olarak bizler aslında evimizde enerji kullanımını verimli hale getirmek üzere çok basit önlemler alarak hem ülkemiz hem de dünya adına ciddi farklar yaratabiliriz. Aşağıda buna ilişkin hepimizin kolaylıkla yapabileceği 10 basit önlem sıralanmaktadır:
1. Isıtıcı ve soğutucu cihazların termostat ayarlarını değiştirmek: İnsanlar çağlar boyunca günümüzdeki klima, kombi, kalorifer tarzı cihazlar olmadan yaşamını sürdürmüştür. Günümüzde ise bu cihazlar hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Bu cihazları kullanırken insan doğasına aykırı bir şekilde sıcaklık ayarları yapmak enerjinin verimsiz kullanımına yol açmaktadır. Örneğin; yazın soğutma amacıyla çalıştırdığımız klimada sıcaklığı 20 dereceye ayarlamak ciddi anlamda enerji israfına yol açmaktadır. Kışları evimizin kombisini 25-26 dereceye ayarlamak ve evde tişörtle oturmak da gene enerji israfına yol açmaktadır. Bu tarz cihazlarımızın sıcaklık ayarlarını yaparken özen göstermek ciddi enerji tasarrufu yapmamızı sağlayacaktır.
2. Evde kullanılan su ısıtma cihazlarının ayarlarını değiştirmek: Evlerde banyo yapmak için kullandığımız su ısıtma cihazlarının ayarlarını da gene diğer ısıtma ve soğutma cihazlarımız gibi dikkatli şekilde ayarlarsak enerjiyi daha verimli kullanmış oluruz. Normalde 45 derecelik bir sıcaklık oldukça iyi olmasına rağmen, A.B.D.’de yapılan bir araştırmada bu sıcaklığın çok daha yüksek seviyede ayarlandığı tespit edilmiştir.
3. Mikrodalga fırın kullanmak: Mikrodalga fırınlar diğer fırınlara göre daha az enerji kullanmaktadır. Bu sebeple mikrodalga fırın kullanımı enerji tasarrufu açısından oldukça önemlidir. Ayrıca mikrodalga fırınlar bulundukları ortamı ısıtmamaktadır, bu sebeple özellikle yaz aylarında mikrodalga fırın kullanmak verimliliği oldukça arttırmaktadır.
4. Evlerde yalıtım yapmak: Ülkemizde çıkarılan yasalarla zorunlu hale getiren bina yalıtımı konusu enerji tasarrufu için oldukça önemlidir. Burada oturduğumuz binaya yalıtım yaptırırken, yasaların zorunlu kıldığı minimum yalıtım malzemesi kalınlığından daha kalın yalıtım malzemesi seçmek, her ne kadar ilk anda daha fazla para vermemize yol açacak olsa da, uzun vadede harcadığımız paradan daha fazlasını tasarruf edebiliriz.
5. Kalorifer peteklerinin önünü açık tutmak: Evlerimizde bulunan kalorifer peteklerinin önünü açık tutarak evimizin verimli şekilde ısınmasını sağlayabiliriz.
6. Kapı ve pencerelerde yalıtım sağlama: Evimizi gerek ısıtırken gerek soğuturken kapı ve pencerelerimizin yalıtımına dikkat etmemiz gerekmektedir. Yapılan araştırmalara göre en ciddi enerji kayıpları kapı ve pencerelerin iyi yalıtılmamış olmalarından kaynaklanmaktadır.
7. Yıkama işlemlerinde sıcak yerine ılık su kullanmak: Çamaşır yıkarken özellikle çok aşırı kirli olmayan çamaşırlarımız için, yüksek sıcaklıkta yıkama yapmak israfa yol açmaktadır. Bunun yerine ılık sıcaklık ayarı yaparak yıkama yapmak ciddi tasarrufa yol açacaktır.
8. Çamaşırları topluca yıkama: Yaygın olarak yapılan ve enerji israfına yol açan davranışlardan birisi de çamaşır makinelerini kapasiteleri ölçüsünde doldurmadan çalıştırmaktadır. Kullandığımız çamaşır makinesini kapasitesi kadar doldurmadan çalıştırmamalıyız.
9. Bulaşık makinelerinde kurutma özelliğini kullanmamak: Bulaşık makinelerinde bulunan ve yıkama bittikten sonra başlayan kurutma aşaması ciddi enerji israfına yol açmaktadır. Yıkama bittikten sonra makinemizin kapağını açıp biraz beklersek zaten bulaşıklarımız kuruyacaktır. Bu modu kullanmamak ciddi tasarruf edilmesini sağlayacaktır.
10. Her yıl en az bir ağaç dikin: Her sene en az bir ağaç ekerek, çevreye ciddi katkı sağlayabilirsiniz. Ayrıca özellikle bahçeli evi olanlar, evlerinin bahçesine ağaç ekerek evlerinin yazın daha serin, kışın ise daha sıcak olmasını sağlayabilirler. Evimiz bahçeli olsun olmasın hepimiz her yıl en az bir ağaç ekerek çevreye verdiğimiz zararın en azından bir kısmını düzeltmiş oluruz.
Bu yazıda, evlerimizde enerjiyi daha verimli kullanmak adına alabileceğimiz 10 basit önlemden bahsetmeye çalıştık. Bu maddelerden en azından bir kısmına bile dikkat ederek ve hayatımızda ufak değişiklikler yaparak enerjiyi daha verimli kullanabilir ve bu vesileyle hem aile bütçemize hem de ülke ekonomisine katkı yapabiliriz.
Kaynakça:
knoema.com/EIAIES2014Aug/international-energy-statistics-february-2015?tsId=1268230
Rik DeGunther, “Energy Efficient Homes for Dummies”, Wiley Publishing, 2008.
Yazar:Mehmet Umut Pişken