Eğitim sistemleri ülkelerin geleceğini belirleyen en önemli sistemlerdir. Her ülke dünya arenasında daha güçlü olabilmek ve varlığını sürdürebilmek için eğitimini kuvvetli tutmaya çalışır. Eğitim denilince sadece derse girip çıkmak ve diplomalar kazanıp hayata atılmak değil hayatın tüm adımları boyunca süren eğitimimizi sistematik hale getirmek önemlidir. Özellikle ülkemizde eğitim sistemi sınav sistemleriyle bir arada anıldığından iki kavramı ne yazık ki ayrı tutamıyoruz. Yazıyı okuyanlar arasında ÖSS, ÖYS, YGS, LYS, YKS v.b. bir sürü farklı sistemler ve sınavlar ile üniversitelere yerleşenlerimiz mevcut. Kime sorsak da hepsi bir sistemin diğerinden iyi olduğunu söylemektedir. Fakat ne yaparsak yapalım dünyanın en iyi eğitim sistemi olan Finlandiya eğitim sistemine yaklaşamıyoruz bile. Finler ne yapıyor da bu kadar güzel bir sistemi yürütüyor diye merak edeniniz oldu mu hiç? Peki kaçımız bu son derece marjinal ama başarılı eğitim sisteminin gerçeklerini öğrenmeye hazır? Şimdiden sizi uyarmalıyım çünkü Finlandiya’daki eğitim sistemindeki bu 10 durum bizim bildiğimiz klasik eğitim sistemi mantığına pek uymayacak. İşte tüm dünya olarak eğitimde Finlandiya’yı örnek almamız için 10 neden:
1. Hayata Güçlü Bir Başlangıç Yapıyorlar
Finlandiya okullarının bu kadar övülmesi ve başarılı olarak görülmesinin nedenlerinden birisi, Finlandiya’daki çocukların okula güçlü bir temelle gelmesidir. Finlandiya hükümeti, Finlandiya’daki her çocuk için ücretsiz olarak giyim, kitap ve diğer bebek malzemeleri içeren ” bebek ihtiyaç kutusu ” adı altında bir set dağıtıyor. Yeni doğum yapmış anneler vakitlerinin çoğunu çocuklarıyla birlikte geçirebilsin diye 4 ay maaşlı izin verilir. Ayriyeten yeni çocuğu olmuş babalara da 6 aya kadar maaşlı izin verilebilmekte ve bu sayede çocuğun aile bağlarının güçlenmesi amaçlanmaktadır. Ebeveynler gündüz bakım hizmetini kullanmayı seçerse, hükümet, aileleri için üniversite eğitimli personelle bakım hizmeti vermektedir. Bunun haricinde tam günlük anaokulu, ücretsiz olup, zengin veya fakir fark etmeksizin herkesin çocuğunun aynı sınıflarda eğitim almasıdır. Yani çocuklar 7 yaşında okula başladıklarında sağlam desteklerle büyümüş olurlar. Bir Finlandiyalı eğitim yetkilisinin sözleri durumu çok güzel açıklıyor: “Her çocuğun gündüz bakım ve anaokuluna gitme hakkı olduğunu görüyoruz. Ana okulları ebeveynler çalışırken çocuklarını bırakmak zorunda oldukları bir yer değil, çocuğunuzun oynaması, öğrenmesi ve arkadaş edinmesi için gerekli bir yerdir. ”
2. Kapsamlı Eğitim Alanı ve Üst Düzey Öğretmenler
Finlandiya’da öğretmenlik, çok arzu edilen bir kariyer olarak görülüyor; öğretmenler, avukatlar ve doktorlar gibi diğer itibarlı mesleklerle aynı statüdedir. Ülkede çalışan çoğu öğretmen yüksek lisans mezunudur ve bu eğitimlere girebilmek için çok çabalamak gerekmektedir. Üst düzey donanımlara sahip bir öğretmenin toplumda statü bakımında üniversitelerdeki profesörlerden hiç farkı yoktur. Finlandiya’daki öğretmenlerin kendi sınıflarını yönetmekle yükümlülüğü hemen verilmez. Uzun süren eğitimin ardından başkalarının yönettiği sınıflarda uzun süre deneyim kazanmaları gerekmektedir. Öğretmenler işleriyle ilgili kapsamlı eğitim aldıkları için öğretmeyi hayat boyu sürecek bir meslek olarak görürler ve Fin toplumu, öğretmenlere saygı gösterir. Böylece öğretmenlik en iyi öğrencilerin hayallerini süsleyen bir meslek haline gelmiştir.
3. Öğretmenler Özerktir
Finlandiya hükümeti öğretmenlere eğitim için yenilikçi yaklaşımları test etme yetkisi verir. Mesela açık havada matematik işlenmesi veya grup çalışması temelli bir öğretim yapısı uygulamak için diğer öğretmenlerle ortaklık kurup bürokratik izinler arasında ezilmezler. Öğrencilerin yararına olabilecek tüm konularda öğretmenler özerktir. ABD’deki orta öğretmenler 180 günlük bir ders yılı boyunca 1.080 saat öğretim yapabilirken , bir Finlandiyalı ortaokul öğretmeni aynı dönemde 600 saat civarında öğretim yapar. Bu fazladan zaman, Finlandiya öğretmenlerine, yeni öğretim stratejileri geliştirmeleri ve öğrencilerinin öğrenme ihtiyaçlarını ayrı ayrı değerlendirmeleri gibi konularda kafa yormaları için daha fazla zaman tanır. Müfredat kararlarının çoğunluğu öğretmenler ve müdürler tarafından yerel olarak yapılır. Finlandiya öğretmenleri, genel olarak, dünyanın dört bir yanındaki diğer öğretmenlerin çoğundan daha fazla iş geliştirme üzerinde çalıştıklarından yeni sistemleri uygulamaya da daha açıktırlar.
4. Eğitimde Eşitlik Mevcuttur
Finlandiya’nın eğitim stratejilerinin değerlendirilmesi konusunda yorumda bulunan bazı eleştirmenler, Finlandiya’nın eğitim konusunda nispeten homojen nüfusuna sahip olduklarını ve diğer ülkelere göre öğrencilerin karşılaştıkları diğer sorunların olmamasının eğitimi kaliteleştirdiğini bildirmektedir.Finlandiya’da fakir çocuklar da neredeyse ülkenin en zenginlerinin alabildiği eğitim ve yaşam hizmetini alabilmektedirler. Fin okullarının bu kadar iyi performans göstermesine yardımcı olan faktörlerden biri, hem okullar arasında hem de öğrenciler arasında eşitlik sağlamaya odaklanan sistem olmasıdır. Öğrenciler mücadele ederken devlet, yetişmelerine yardımcı olmak için kaynaklar sağlamakta hızlıdır. Finlandiyalı çocukların neredeyse% 30’u liseden önce bir çeşit ekstra yardım alır. İhtiyaç sahibi olan insanlara hükümet tarafından pozitif ayrımcılık yapılır ve ek öğretmenler, ek danışmanlar gibi hizmetler sağlanır. Bu uygulamadaki hedef, özel ihtiyaçları olanlar da dahil olmak üzere tüm çocukları aynı yüksek başarı seviyesine çıkartabilmektir. Ülkede hiçbir seviye sınıfı oluşturulmadığından hiçbir öğrenci kendini başkasından daha kötü ya da daha iyi olarak göremez.
5. Sürekli Sınava Sokulmazlar
Finlandiya çocuklarının uluslararası matematik ve okuma testlerinde rutin olarak en yüksek puanı almasına rağmen, standart olarak girilmesi gereken sınavlar Finlandiya eğitim sisteminin bir parçası değildir. Sadece zorunlu standart bir sınav vardır ve bu da lise son sınıfta yapılmaktadır. Bundan önce, isteğe bağlı olarak bölge düzeyinde testler yapılabilir, ancak sonuçlar kamuoyuna açıklanmaz ve öğretmenler, okullar, ebeveynler veya medya tarafından övülme ya da yerilme olmaz. Standartlaştırılmış testlere önem verilmemesi, Finlandiyalı öğretmenlerin derslerini nasıl yapılandıracağına dair büyük bir esnekliğe sahip oldukları anlamına gelir (Yani, bir bölgedeki öğretmen daha bilimsel faaliyetlere önem verirken bir diğeri sanatsal faaliyetlerin ağırlığını arttırabilir.) ve öğrencilerin ilerlemelerini daha kişisel olarak değerlendirir.
6. Okullara Geç Başlarlar
Çoğu ülkede eğitim 5 yaşına kadar inmişken Finlandiya’da genelde eğitime başlama yaşı 7’dir. Bu uygulamanın asıl nedeni ise çocukların ebeveynlerinin yanında ve çevresindeki akranlarıyla iletişim halinde olup çevreyi keşfetmelerini sağlamaktır. Belli başlı yerlerde 6 yaşında gidilebilen ana okulları olmasına rağmen çoğu ebeveyn çocuktan istek gelmediği sürece onları buralara göndermez ve aile içinde öğrenmenin ilk zamanlarda daha yararlı olacağını düşünür. Finlandiyalı yetkililere göre eğitimde koşuşturmaya gerek yoktur ve elbet başlayacak olan müfredat eğitiminden önce çevresini iyi tanıyan çocukların yetişmesi daha önemlidir.
7. Eğlence ve Oyun Oynamak Müfredata Dahildir
Finlandiyalı yetkililere göre okullar çocukların eğlenebileceği yerler olmalıdır. Eğlenerek öğrenecekleri şeylerin çok zor unutulacağını düşünen yetkililer her okulda çocukların mutluluğunu geliştirmek için çalışan bir refah ekibi bulundurur . Dil, matematik ve fen alanlarındaki standart sınıflara ek olarak çocuklar ikinci dil, sanat, el sanatları, etik ve müzik alanlarında geniş bir dizi ek sınıfa katılmaktadırlar. Dersler arasında, çocukların hava ne olursa olsun günde dört defa 15 dakikalığına dışarıya çıkmalarına izin verilir. Ev ödevleri öğretmen açısından değişikliği uğrarken,Finlandiya’daki çocuklar bir kısmı, genellikle diğer gelişmiş ülkelerdeki akranlarından daha az ödev hazırlamakta ve okuldan eve döndüklerinde onlara daha fazla oynamak ve eğlenmek için daha fazla vakit bulabilmektedir.
8. Herkes Devlet Okuluna Gider
Finlandiya’daki okul sisteminin en göze çarpan yönü, ülkedeki tüm okulların devlet okulu olması ve neredeyse hiç özel okul olmamasıdır. Finlandiya’da çok az sayıda bağımsız okul bulunmaktadır ve bu okulların bile harç toplama yetkisi yoktur. Böyle okullar genelde dernekler tarafından hayır kurumu bünyesinde finanse edilirler ama müfredat olarak devlet okullarından ayrılmazlar. Neredeyse çoğu zengin kişi ve kurumlar ülkedeki eğitimin daha da iyiye gitmesi için devlete yardımda bulunurlar. Okullar arası rekabet olmadığından bir okulda denenip başarılı olmuş sistem hemen diğer okullara da yayılır ki en yüksek verimi alabilsinler.
9. Öğrenciler Hedeflerini Kendileri Belirler
Finlandiya’daki öğrencilerin geneli neredeyse % 93’ü mesleki veya akademik bir liseden mezun olur ; bu oran birçok gelişmiş ülkenin ortalamasından önemli derecede yüksektir . 16 yaşındayken, 7 yaşından beri aynı “kapsamlı okullarda” bulunan çocuklara, onları inşaat, sağlık, restoran ve ofislerde de çalışmaya hazırlayan mesleki eğitim programlarına devam etme seçeneği sunulur. Üniversiteye hazırlanıp akademik bir program takip etmek isteyen öğrencilerin oranı ise yaklaşık% 43’tür. Geri kalan herkes mesleki eğitime geçip ilgilendikleri alanda daha hızlı ve etkili şekilde mesleki beceri kazanmak istemektedir.
10. Okullar Arası Eşitlik Var
Bu listeden de çıkardığımız sonuçtan istinaden,, Finlandiya kültürünün önemli bir parçası olan eşitlik kavramıdır ve eğitim sisteminin bu kadar başarılı olmasının başlıca nedenlerinden biri eşitliği çok iyi uygulayabilmeleridir. Ancak Finlandiya okul sistemi içinde eşitlik fikri, tüm çocukların hayatında iyi bir başlangıç ​​yapmalarının ve zayıf öğrencilerin daha iyi yetişmesine yardımcı olmak için çalışmalarının ötesine geçer. Bu sadece öğrenciler arasındaki farkları en aza indirgemekle kalmaz, aynı zamanda okullardaki farklılıkları en aza indirgemek, Finlandiya’daki tüm okulların eşit derecede güçlü olmasını sağlamak demektir.
Kaynakça:
http://www.toptenz.net/10-reasons-finland-worlds-best-school-system.php
Yazar:Efe Cuma Yavuzsoy