Gazlı İçecekler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

 

Kola, gazoz gibi içecekleri herkes duymuş ve içmiş ve hatta çeşitli içilebilir formlarına aşina olabilir. Peki, gazlı içecekler hakkında neler bilinmektedir? Gerçekte bunlar nelerdir? Gazlı içecekler ve diğer gazlı alkolsüz içecekler genellikle karbonatlı su (çözünmüş karbondioksitli su), bir çeşit tatlandırıcı ve doğal veya yapay tatlandırıcı içerir. En basit haliyle, karbonatlı su, karbonatlanmış (basınç altında, karbondioksit gazı ile doldurulmuş) sade sudur. Karbonatlı su, sade sudan daha fazla karbondioksit içerir. Karbonatlama süreci o tanıdık minik baloncukları, aynı zamanda vücudu daha asidik yapmayan zayıf bir asit olan karbonik asit üretir.

Gazlı İçecekleri, Gazlı ya da Köpüklü Yapan Nedir?

Karbondioksitin rengi yoktur ve tatsızdır. Karbonatlama işlemi sırasında oluşan karbonik asit, sevilen eğlenceli köpüğü ve o karıncalanma hissini yaratan şeydir. İçecek ne kadar soğuk ve kapağı ne kadar sıkı olursa içecek o kadar gazlı olacaktır. Suyun kaldırabileceği en fazla karbondioksit litre başına yaklaşık 8 gramdır. Dolayısıyla, fazla karbondioksit olduğunda, basınç serbest kalıncaya, karbondioksit dışarı çıkıncaya ve içeceğin gazı bitinceye kadar suda kalacaktır. Karbonatlaşma doğal olarak da meydana gelebilir. Bu, topraktan karbondioksiti emen doğal olarak karbonatlanmış maden suyu için geçerlidir. Karbondioksitin içeceğe yüksek basınç seviyesinde pompalandığı bir işlem sırasında oluşturulan karbonasyon ya da karbonatlaşma insan yapımı da olabilir. Kutu daha sonra karbonatlanmayı içeride tutmak için kapatılır.

Gazlı İçecekler Nereden Gelmiştir?

Karbonasyon süreci ilk olarak 1767’de İngiltere’de Joseph Priestley adlı bir adam tarafından icat edilmiştir. Süreç, 1786 yılına kadar ticarileştirilmemiştir. Gazlı içecekler ilk olarak 1835’te satışa sunulmuştur, bu aynı zamanda insanların gazlı içeceklerine aroma katmaya başladığı zamandır. Bu gerçekleştikten sonra, aromalı gazlı içecekler Batı kültüründe bir dayanak noktası ve birçok tüketicinin tercih ettiği içecek haline gelmiştir. Başlangıçta, gazlı içecekler sadece şişelerde saklanmıştır çünkü karbondioksiti teneke kutuların içindeki bağlantı yerlerinden geçmeye çalışmadan içeride tutmak zor bir iştir. Günümüzde, gazlı içecekler şişelerde ve kutularda bulunabilir.

Karbonatlı (Gazlı) Su İçmenin Faydaları

Karbonatlı su, vücudu nemlendirmede sade kaynak suyu veya saf su kadar etkilidir. Gereken miktarda su içmek de hayati önem taşır, bu nedenle maden suyu yeterince sıvı içilmesine yardımcı oluyorsa karbonatlı suların içilmesi sağlıklı olmak için olumlu bir adımdır. Çok fazla gazlı içecek içmek şişkinlik hissedilmesine neden oluyorsa, alım sade su ile dengelenmelidir. Tonik, soda ve maden suyu genellikle sodyum, mineral veya tatlandırıcılar içerir. Bu yüzden gizli şekeri önlemek için içeceklerin etiketlerini okumak çok önemlidir. Aşağıda, doğru olanın bulunmasına yardımcı olmak için karbonatlı, gazlı içeceklere genel anlamda değinilmiştir.
Seltzer
Seltzer suyu, karbonatlanmış sade sudur. Seltzer, doğal olarak oluşan karbonatlı suyun şişelendiği ve satıldığı Almanya’da ortaya çıkmıştır. Çok popüler olmuş bu yüzden Avrupalı göçmenler onu Amerika Birleşik Devletleri’ne götürmüştür. Seltzer genellikle ilave mineraller içermez, bu da markaya bağlı olmasına rağmen, daha gerçek bir su tadı verir. Nötr profili nedeniyle, bazı markalar seltzer suyunu bazen doğal meyve esansları ve yağları kullanarak tatlandırılır.
Soda
Seltzer suyu gibi, soda da karbondioksitin eklendiği normal sudur. Bununla birlikte, tadı arttırmak için potasyum bikarbonat, potasyum sülfat veya sofra tuzu gibi mineraller sodaya eklenir. Bu alkali maddeler, asitliğini nötralize etmek ve doğal olarak oluşan maden suyunun lezzetini taklit etmek için karbonatlı suya eklenir.
Tonik
Tonik içeceği karbonatlanmıştır ancak diğer karbonatlı seçeneklerden farklı olarak ilave tatlandırıcılar ve aromalar, mesela, kınakına ağaçlarının kabuğundan izole edilen bir bileşik olan kinin içerir. Kinin, tonik içeceğine acı tat veren bir kimyasaldır. Tonik, hastalığın yaygın olduğu tropikal bölgelerde sıtmayı önlemek için geçmişte (önemli ölçüde daha yüksek miktarda kinin içerdiği zamanlarda) kullanılmıştır. Bugün, kinin, tonik içeceğinde acı bir tat vermek için sadece küçük miktarlarda bulunur. Tonik genellikle tadı iyileştirmek için yüksek fruktozlu mısır şurubu veya şekerle tatlandırılır. Bu içecek genellikle kokteyller için (özellikle cin veya votka ile yapılanlarda) bir karıştırıcı olarak kullanılır.
Maden suyu
Maden suyu, yer altı kaynaklarından gelen sade veya köpüklü su anlamına gelebilir ve doğal olarak oluşan mineraller içerir.
Aromalı maden suyu
Bazı tip maden sularına meyve aromaları eklenir. Birçoğuna şeker veya yapay tatlandırıcılar da eklenir. Eklenmiş tatlandırıcılar içerip içermediğini anlamak için etiketler okunmalıdır. Meyve aroması asitliği artırabilir, bu nedenle mide hassasiyeti olanlar bunlardan kaçınılmalıdır.

Gazlı İçeceklerin Sağlık İçin Olumsuz Etkileri Var mıdır?

Karbonatlı su ya da gazlı, asitli içecekler serinletici olsa da bazı insanlar bunların sağlık için kötü olabileceği endişesini taşımaktadır. Gazlı içecekler hakkında bazı iddialar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, kemiklerden kalsiyumu çalabilmesidir. Bir diğeri ise diş minesini aşındırabilmesidir. Yine bir diğeri, mideyi tahriş edebilmesidir. Bu endişeler, gazlı içecekler veya kola olarak da bilinen gazlı alkolsüz içeceklerin sağlık üzerindeki etkileri üzerine yapılan geçmiş çalışmalardan kaynaklanmaktadır. Bunlar kimyasal maddeler ve yapay veya doğal şekerler bulunduran içeceklerdir. Çalışmalar aslında karbonatlı alkolsüz içecekleri kemikteki daha düşük mineral yoğunluğu ile ilişkilendirmiştir fakat suçlunun karbonatlaşma değil alkolsüz içeceklerdeki fosforik asit olduğunu göstermişlerdir. Çalışmalar ayrıca, alkolsüz içeceklerin süt gibi yüksek oranda kalsiyum içeren gıdaların yerini aldığında kemik sağlığının kötüleşebileceğini ortaya çıkabileceğini göstermiştir. Farklı bir araştırma, diş erozyonunun karbonatlaşmadan değil, gazlı içeceklerin çoğundaki yüksek asit içeriğinden kaynaklandığını bulmuştur. Bununla birlikte, aromalı karbonatlı su diş minesinin çürümesine katkıda bulunabilir. Tatlandırıcılar ya da aroma vericiler suyu önemli ölçüde daha asidik hale getirir, bu da diş minesinin aşınmasına neden olur. Doktorlara göre kola ve diğer gazlı içecekler olumsuz sağlık etkileriyle ilişkili olsa da, karbonatlaşma kendi başına zararlı değildir.
Herkesin favori gazlı içecekleri vardır. Bazıları sodayı, diğerleri tonik ve hatta şampanyayı sever. Hepsi de kabarcıklıdır ve kendine göre tatminkârdır. Birçok maden suyu çeşidi daha sağlıklı sıvı alma seçenekleridir çünkü şekerli içeceklerden daha az kalori veya tatlandırıcı içerirler. Bununla birlikte, bu gazlı içeceklerde bulunan karbondioksit, bazı insanlarda gaz ve şişkinliğe katkıda bulunabilir. Bu nedenle, çok fazla gazlı içecek içtiğinde mide rahatsızlığından muzdarip olan kişiler için bu içecekleri azaltmanın veya başka bir sağlıklı sıvı kaynağı seçmenin zamanı gelmiş olabilir. Sonuçta, bu içecekler normal atmosferik basınç koşullarında karbondioksit açığa çıkaran efervesan sıvılardır.

Kaynakça:
https://sodastream.com/blogs/sodastreams-sparkling-blog/carbonated-beverages
https://www.healthline.com/nutrition/carbonated-water-good-or-bad#bone-health
https://www.eatthis.com/difference-club-soda-vs-seltzer-sparkling-water/

Yazar: Müşerref Özdaş