Göğüs Tıkanıklığı: Nedenleri, Belirtileri ve Çözümleri

Herkes zaman zaman burun tıkanıklığı yaşayabilir. Burundaki ve çevresindeki dokular, kan damarları sıvı ve mukus ile şiştiğinde burun tıkanıklığı gerçekleşir. Aynı şey göğüs mukusla ya da balgamla dolduğunda da olur. İnsan vücudunda doğal olarak her gün, günde 1 litre mukus üretilir ve varlığı mutlaka sağlıksız bir şeyin işareti değildir fakat özellikle akciğerler gibi bir yerde çok fazla olması can sıkıcı ve muhtemelen bir sağlık sorununun işareti olabilir. Göğüs tıkanıklığı akciğerlerde çok fazla mukus birikimi için bir kapsayıcı terimdir. Genellikle soğuk algınlığı veya diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarına eşlik eder, bu enfeksiyonlar nedeniyle vücutta aşırı mukus üretilir. Mukus, iltihaplanmaya yanıt olarak, burundan akciğerlere kadar uzanan alt solunum yollarındaki mukoza zarları tarafından üretilir. Soğuk, tahriş olmuş sinüsler veya alerjiler olduğunda, duman veya kirleticiler solunduğunda mukus birikebilir. Öksürükle çıkan aşırı mukus balgam olarak adlandırılır. Göğüs tıkanıklığından kurtulmanın birkaç yolu vardır ancak önce sebeplerine bakmak gerekir.

Göğüs Tıkanıklığının Nedenleri

Aşırı mukus üretimini tetikleyebilecek durumlardan birkaçı şunlardır:
Asit Reflü
Asit reflü varsa, midedeki asit yemek borusundan yukarı doğru, boğaza çıkar. Bu, göğüs tıkanıklığı ile birlikte boğaz tahrişine ve postnazal akıntıya (geniz akıntısına) neden olabilir.
Alerjiler
Alerjiler kaşıntılı gözlerden, hapşırmaya, tıkanıklığa, göğüs sıkışmasına ve öksürüğe kadar bir dizi belirtiye neden olabilir. Polen veya toz akarları gibi havadaki bir şeye alerji varsa akciğerleri içeren bir reaksiyon daha tipiktir.
Astım
Astım, nefes darlığı ve göğüs sıkışması gibi diğer semptomların yanı sıra öksürmeye ve balgam çıkarılmasına neden olabilir. Bu, solunum yollarının iltihaplandığının bir işareti olabilir ancak az miktarlarda beyaz veya berrak mukus endişe verici değildir.
Havadaki Partiküller
Havadaki partiküller göğüs tıkanıklığının en yaygın nedenleri arasındadır. Havadaki alerjenler ve toz gibi bazı şeyler nefes alındığı zaman vücuda girebilir. Genellikle bu parçacıklar zararsızdır, burun ve hava yollarının mukus zarında hapsolur. Bu mukus göğsü tıkanık hissettirebilir. Silia denilen küçük tüysü, kirpiksi yapılar bu yakalanan parçacıkları mukusla birlikte boğaza doğru taşır.
Bakteriyel ve Viral Enfeksiyonlar
Solunan bir virüs veya bakteri göğüs tıkanıklığına yol açan bir enfeksiyona neden olabilir. İlk başta, bakteriler ve virüsler alerjenlere çok benzer şekilde çalışır, vücuda mukus zarından girer ve silialar tarafından taşınır ama aynı zamanda iltihaplanmaya neden olurlar, bu da vücudun solunum yollarında aşırı mukus üretilmesiyle sonuçlanır. Vücut bu aşırı ve daha kalın mukustan her zamanki gibi kurtulamayabilir ve mukus akciğerlerin içine sıkışır, sonuçta göğüs tıkanıklığı ortaya çıkar.
Grip, akut bronşit ve zatürree gibi enfeksiyonlar sık sık öksürülmesine ve solunum yollarında ekstra mukus yapılmasına neden olabilir. Dünyadaki ülkelerin çoğunda son birkaç aydır yaşanan COVİD-19’a neden olan yeni koronavirüs genellikle göğüste mukusa neden olmaz. Ancak virüsün komplikasyonları arasında göğüs tıkanıklığına yol açan pnömoni (zatürre) bulunabilir.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
KOAH, kronik bronşit ve amfizem dahil olmak üzere nefes almayı zorlaştırabilen bazı akciğer hastalıklarını içerir. Kronik bronşit, her ikisi de akciğerlerin çalışmasını zorlaştıran bronşiyal tüplerin ve daha fazla mukusun iltihaplanmasına neden olur. KOAH genellikle sigara dumanı gibi akciğerleri tahriş eden şeylere uzun süreli maruz kalınmasından kaynaklanır fakat astımı olan kişilerde de gelişebilir.
Kistik Fibrozis
Kistik fibrozis (KF), akciğerlerde ve diğer organlarda kalın mukus ile sonuçlanan kalıtsal bir hastalıktır. İnsanlar yaşlandıkça akciğer fonksiyonlarının kötüleşmesine neden olabilir. Doktorlar yenidoğanlara kistik fibroz (KF) testi yapar ve KF’li kişilerin% 75’i 2 yaşına kadar teşhis edilir. Ebeveynler kendisi olmasa bile KF genini çocuklarına aktarabilir.
Aşırı mukus üretimi ayrıca aşağıdaki gibi bazı yaşam tarzı ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir:
-Kuru bir iç ortam
-Su ve diğer sıvıların düşük tüketimi
-Kahve, çay ve alkol gibi sıvı kaybına yol açabilecek sıvıların fazla tüketimi
-Kullanılan bazı ilaçlar
-Sigara içilmesi

Göğüs Tıkanıklığı Belirtileri

Zararlı parçacıklar solunduğu ve göğüs tıkanıklığı oluştuğu zaman vücut iki şekilde yanıt verir, bu yanıtlar şunlardır:
Mukus: Her zamankinden daha fazla mukus oluşturmak aslında iyi bir şey olabilir. Bu, vücudun tahriş edicilere karşı doğal mücadele tepkisidir. Göğüs tıkanıklığının en tanınmış belirtilerinden biri olmasına rağmen, hava yollarındaki kötü mikropların giderilmesine yardımcı olur. Tıkanıklık geliştikçe mukusun dokusu ve rengi değişebilir, kalın, berrak veya beyaz mukus olarak başlayabilir. Sonra öksürük devam ettikçe sarıya veya yeşile dönebilir. Yeşil mukus mutlaka yoğun bir tedaviye veya antibiyotiklere ihtiyaç olduğu anlamına gelmez. Mukus tek başına endişe verici bir semptom olmasa da birkaç hafta sonra geçmeyen bir öksürük ile birlikteyse, yeşilimsi sarı, kanlı veya siyahımsı ise, yüksek ateş veya nefes darlığı varsa doktora gidilmelidir.
Öksürük: Aşırı mukus sayesinde öksürük gelişmesi muhtemeldir. Öksürük vücudun zararlı parçacıklardan fiziksel olarak kurtulmasının ilk aracıdır. Fazla mukus varlığı öksürük refleksini aktive eder. Rahatsız edici olsa da aslında öksürmek mukusların atılmasına ve mikropları hava yollarından çıkarmaya yardımcı olur. Bu öksürük erken başlayabilir ve diğer semptomlar azaldıktan sonra bile devam edebilir.

Tıkanıklık Ciddi Olabilir mi?

Çoğu zaman, tıkanıklık sadece rahatsız edicidir. Öksürüğe veya boğaz ağrısına neden olabilir. Mukusun aşırı üretimi kalıcı ve tekrarlayıcıysa, miktarı önemli ölçüde artar ve kalınlaşırsa, rahatsız edici bir olay haline gelirse, iki haftadan daha fazla devam ederse, renk değiştirirse, ateş (37,5 ° C’den yüksekse), kilo kaybı veya burun kanaması varsa tam bir tanı ve tedavi planı için sağlık uzmanına danışılmalıdır. Ayrıca göğüs ağrısının varlığı, nefes darlığı yaşanması, hırıltılı, soğuk algınlığının yedi ila on gün içinde düzelmemesi gibi belirtiler de ciddiye alınmalıdır. Doktorlar aşağıdaki gibi ilaçlar önerebilir:
Reçetesiz (tezgah üstü) ilaçlar: Tedavi için reçetesiz satılan ilaçlar yardımcı olabilir. Balgam söktürücü (ekspektoran) ilaçlar mukusu incelterek sistemden çıkarılmasına yardımcı olabilir. Guaifenesin içerikli balgam söktürücüler reçetesiz satılabilir. Daha fazla sıvı içmekle aynı etkiye sahiptir.
Reçeteli ilaçlar: Hipertonik salin ve dornaz alfa içerikli mukolitikler bir nebülizör aracılığıyla solunduğu zaman mukusu inceltirler. Aşırı mukus bakteriyel bir enfeksiyon tarafından tetiklenirse yardım istenilen doktor büyük olasılıkla antibiyotik reçete edecektir. Doktor önermedikçe dekonjestanlardan kaçınılmalıdır. Bu ilaçlar kan damarlarını daraltır, böylece hava yollarının açılmasına yardımcı olur. Solunum yollarından hava daha kolay geçebildiğinde mukus kurur. En yaygın iki dekonjestan bileşen psödoefedrin ve fenilefrindir. Bunlar kan basıncını ve kalp atış hızını artırabilirler ayrıca uyanık tutabilirler. Dekonjestanlar salgıları kurutsa da, mukusun azaltılmasını zorlaştırabilir. Tıkalı burnu açabilmek için ancak doktor verdiğinde, önerilen biçimde kullanılmalı, birkaç günden daha fazla devam edilmemelidir.

Evde Neler Yapılabilir?

Göğüs tıkanıklığından kurtulmak için evde yapılabilecek basit şeyler vardır. Ana hedef akciğerlerdeki yoğun mukusu inceltmek ve gevşetmektir. Evde mukusu kontrol etmek veya gevşetmek, göğüs tıkanıklığını hafifletmek için aşağıdaki çözümler denenebilir:
Ortamı Nemlendirmek: Buhar harikalar yaratabilir. Hava yollarını nemlendirmeye ve kurumuş mukusu gevşetmeye yardımcı olabilir. Kuru havayla savaşmaya yardımcı olmak ve hava yollarını nemlendirmek için soğuk buhar makinesi kullanılabilir veya buharlı bir duşa girmek iyi gelebilir. Burun ve boğaz nemlendiğinde vücutta çok fazla mukus oluşmaz.
Buhardan Faydalanmak: Buhar losyonları veya kremleri de kullanılabilir. Bunlar sorunu çözmese de tıkanıklık semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilirler. Vicks VapoRub, belki de en iyi bilinen ürünlerden biridir, öksürük baskılayıcıları ve ağrı kesicileri birleştirir. Aktif bileşenleri kafur, okaliptüs yağı ve mentoldür. Buharın buruna ve ağza ulaşmasını sağlamak için boğaza ve göğse sürülebilir.
Bol miktarda sıvı içmek: Tıkanıklık hissedildiğinde bol su içilmelidir. Susuz kalınırsa mukus da susuz kalır bu da mukusu kalınlaştırır ve vücuttan çıkmasını zorlaştırır. Yeterli sıvı almak, özellikle su içmek tıkanıklığı gevşetebilir ve mukus akışına yardımcı olabilir. Sıcak sıvılar etkili olabilir fakat kafeinli içecekler ve alkol gibi sıvı kaybına neden olabilecek şeyler içilmemelidir.
Sigara veya elektronik sigara içmemek: Mukusla ilgili sorunları olan kişilerin eğer sigara içiyorsa bırakması önerilir. Sigaranın bırakılması özellikle astım veya KOAH gibi kronik akciğer hastalıklarında faydalıdır çünkü duman tahriş edicidir ve vücudun daha fazla mukus yapmasına neden olabilir.
Bir çay kaşığı bal yemek: Bal mukustan kurtarmasa da öksürüğü geçici olarak sakinleştirebilir fakat 1 yaşın altındaki bebeklere verilmemelidir.
Hava filtrelerini kontrol etmek: Havadaki tahriş edici maddeler mukus üretimini daha da kötüleştirebilir, bu nedenle ısıtma ve soğutma sistemi filtrelerinin temiz ve güncel olduğundan emin olmak gerekir.
Ilık tuzlu su ile gargara yapmak: Bu ev ilacı boğazın arkasındaki mukusun temizlenmesine ve mikropları öldürmeye yardımcı olabilir.
Kafanın kaldırılması: Düz uzanmak, mukusun boğazın arkasında toplandığını hissettirebilir, bu nedenle uzanırken bir yastıkla kafa biraz yukarıda tutulmalıdır.
Tahriş edici maddelerden, kokulardan, kimyasallardan ve kirlilikten kaçınmak: Bunlar mukoza zarlarını tahriş edebilir ve vücuda daha fazla mukus üretmesi için sinyal verir.
Uçucu yağlar kullanmak: Sinüs enfeksiyonları ve göğüs tıkanıklığı da dahil olmak üzere bir dizi hastalığın tedavisine yardımcı olmak için uçucu yağlar kullanılabilir. Sınırlı araştırmalar bu yağların anti-inflamatuar ve antibakteriyel özelliklere sahip olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, yağların buharları solunursa sinüsleri boşaltmaya yardımcı olabilir. Buhar olarak kullanılacaksa uçucu yağ su veya başka bir yağda seyreltilebilir ve karışım doğrudan cilde uygulanabilir. Tıkanıklığa yardımcı olabilecek mercanköşk, kekik, buhur (günlük), okaliptüs gibi bazı uçucu yağlar kullanılabilir. Tahriş edip etmeyeceğini kontrol etmek için karışım daima cildin küçük bir bölümünde test edilmelidir. Ayrıca bir difüzöre veya sıcak suya birkaç damla eklenebilir ve solunabilir. Difüzör kullanılacaksa difüzörle birlikte gelen yönergeler izlenmelidir ancak önce ve her zaman uçucu yağlar kullanılmadan önce doktora danışılmalıdır. Bazılarının çocuklarda veya onların çevresinde kullanılması güvenli değildir. Tüm uçucu yağlar ve müstahzarlar çocuklara karşı korumalı kaplarda saklanmalıdır. Bir yetişkin veya bir çocuk uçucu yağ yutarsa az miktarda uçucu yağ bile zehirli olabilir, alerjik tepkilere de neden olabilir. Araştırmacılar ayrıca bazı uçucu yağların vücuttaki hormonları bozabileceğini bulmuşlardır fakat henüz bunun çocukları veya yetişkinleri nasıl etkileyebileceği bilinmemektedir.
Egzersiz yapmak: Hızlı yürümek, bisiklete binmek veya koşu yapmak göğüsteki birikmeyi gevşetmeye yardımcı olabilir. Bu öksürmeyi kolaylaştırır fakat tıkanıklık genellikle hastalık ile birlikte geldiğinden vücudun daha iyi olabilmesi için dinlenmesi gerekir. Bu yüzden kişi kendini fazla yıpratmamalıdır. Egzersiz yaparken, egzersize bağlı astım gibi daha fazla mukus üretilmesine neden olan bir durum varsa, farklı bir çözüm veya teknik denenebilir.

Kaynakça:

https://www.webmd.com
https://www.medicinenet.com
https://www.medicana.com.tr

Yazar: Müşerref Özdaş