Mezar hastalığı olarak da anılan Graves Hastalığı hipertiroidizme (aşırı aktif tiroid bezi), kilo kaybına, anksiyete ve yorgunluğa neden olan otoimmün bir hastalıktır. Bu yazıda Graves Hastalığının nedenleri, ilişkili sağlık sorunları ve tedavileri hakkında bilgiler yer almaktadır.
Graves Hastalığı Nedir?
Graves hastalığı, boyundaki küçük bez olan tiroit aktivitesini arttıran ve tiroit hormonlarının aşırı üretimine neden olan otoimmün bir hastalıktır. Tiroit uyarıcı antikorlar (TSAb) veya tiroit reseptör antikorları (TRAb) olarak da bilinen tiroit uyarıcı immünoglobulinlerden (TSI) kaynaklanmaktadır. Bu antikorlar normalde hipofiz bezi tarafından üretilen tiroit uyarıcı hormonu (TSH) taklit ederek tiroit hormonları T4 ve T3’ün üretimini uyarmaktadır. Graves hastalığı, dünyada hipertiroidizmin (aşırı aktif tiroit) en yaygın nedenidir ve hipertiroidi vakalarının % 70-80’ini oluşturmaktadır.
Belirtileri
Tiroit hormonları, metabolizmanın ne kadar hızlı çalıştığını ayarlayarak vücuttaki diğer tüm organları hemen hemen etkilemektedir. Bu nedenle Graves hastalığı ile ilişkili semptomlar çok ve çeşitlidir ve yaygın belirti ve bulguları aşağıdaki gibidir:
• Kilo kaybı
• Kaygı ve sinirlilik
• Artan kalp atış hızı
• Yorgunluk
• Titremeler
• Isıya duyarlılık
• Büyümüş tiroit bezi (şişmiş boyun)
• Düzensiz adet dönemleri
• Göz ağrısı ve kızarıklık
• Şişmiş ve çıkıntılı gözbebekleri (Graves oftalmopatisi)
• Ciltte parlamalar veya ayaklarda kalın, kırmızı cilt (Graves’in dermopatisi)
• Dermopati (cilt hastalığı)
Bu belirtiler benzersiz değildir, diğer birçok durum bunlara neden olmaktadır. Kişi bu semptomlardan herhangi birini yaşıyorsa, doğru bir teşhis konması için mümkün olan en kısa sürede uzman bir doktora görünmelidir. Ayrıca kalp ile ilgili semptomlar veya görme kaybı yaşanıyorsa çok dikkatli olunmalıdır!
Teşhis
Doktorlar Graves hastalığını teşhis için belirti ve bulgular belirleyerek, bazı kan testleri de dahil olmak üzere, birçok etkeni bir arada incelerler. Bu etkenlerden bazıları şunlardır:
• TSH
• Tiroksin (T4)
• Triiyodotironin (T3)
Graves hastalığı olan kişiler genellikle yüksek seviyelerde tiroit hormonlarına (T4 ve T3) ve düşük seviyelerde tiroit uyarıcı hormona (TSH) sahiptir. Ayrıca gerektiğinde doktor ayrıca aşağıdakileri de kontrol edebilir:
• Graves hastalığına neden olan antikor seviyeleri (TRAb testi)
• Radyoaktif iyot alımı
• Tiroit bezi Ultrason veya görüntüleme testleri (BT, MRI)
Nedenleri
Tiroit uyarıcı immünoglobulin (TSI), tiroit uyarıcı antikorlar (TSAb) veya tiroit reseptör antikorları (TRAb) adı verilen spesifik immünoglobulinler (IgG antikorları), tiroit bezi hücrelerinde tiroit uyarıcı hormon (TSH) reseptörüne bağlanarak aktive edilmektedir. Bu tiroit bezi büyümesine, bu da tiroidin genişlemesine ve yüksek tiroit hormon düzeylerine neden olmaktadır. Yapılan bir çalışma Th1 7 ve Th22 hücrelerinin otoimmün yanıtı artırarak Graves hastalığının gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
Risk Faktörleri
Herkes Graves hastalığını geliştirebilse de, riski artırabilecek bir dizi faktör bulunmaktadır. Bu risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
• Graves’in aile öyküsü
• Kadın cinsiyeti
• 40 yaşın altında olmak
• Diğer otoimmün bozukluklara sahip olmak (örneğin tip 1 diyabet ve romatoid artrit)
• Stresli olaylar veya ciddi hastalık gibi duygusal veya fiziksel stres tetikleyici olarak işlev görebilir
• Hamilelik ve son doğum
• Sigara içmek
ABD’deki genel hipertiroidi prevalansı 20/100.000 ila 50/100.000 insidansı ile % 1,2 civarındadır. Bazı veriler bu hastalık riskinin yaşam boyu süresince kadınlarda % 3 ve erkeklerde % 0,5 hastalık olduğunu göstermektedir.
Graves Hastalığının Tedavisi
Kişi Grave hastalığını en kısa zamanda tedavi ettirmek için doktoruyla birlikte hareket etmesi önemlidir. Tedavi edilmeyen hipertiroidinin ciddi olumsuz sonuçları olmaktadır. Bu hastalığın tedavi şekilleri şu şekilde sıralanabilir:
Radyoaktif iyot (RAI) tedavisi: Radyoaktif İyot (RAI) tedavisi radyoaktif iyot kullanır ve antitiroid ilacı sonrasında veya Graves ve hipertiroidi için ilk tedavi olarak kullanılabilir. RAI aşırı aktif tiroid hücrelerine girerek ve tiroid hormon seviyelerini düşürmek için yeterli tiroid dokusunu yok ederek çalışır. RAI dozları her hasta için ve her tedavi için farklıdır. Bununla birlikte, çalışmalar sabit bir RAI dozunun daha iyi yanıt oranları ile ilişkili olduğunu düşündürmektedir. RAI nispeten güvenli olmasına rağmen, hamile kadınlarda fetusa zarar verebileceğinden RAI tedavisi uygulanmamalıdır. Ek olarak RAI, Grave oftalmopatisini kötüleştirmektedir ve hipotiroidizm (düşük tiroid hormon seviyeleri) riskini artırmaktadır.
Antitiroid ilaçlar: Propiltiourasil ve metimazol, Graves tedavisine yardımcı olan iki antitroid ilaçtır. Tiroit hormonlarının üretimini engellemektedir. Bununla birlikte, çoğunlukla tiroit hormonu üretimini inhibe ettikleri ve hastalığın nedenine hitap etmedikleri için, hastalar yüksek oranda hastalık nüksü yaşamaktadırlar. Antitiroid ilaçlar genellikle iyi tolere edilirken, yan etkileri mide problemleri, kas ağrısı ve döküntüleri de içermektedir. Ayrıca agranülositoza veya son derece düşük sayıda spesifik beyaz kan hücresine neden olmaktadır. Metimazol, potansiyel olarak karaciğer hastalığına ve başarısızlığa neden olabilecek propiltiyourasil’den daha az yan etkiye sahiptir. Propiltiyourasil hamileliğin ilk üç ayında tercih edilmektedir, çünkü metimazol hafif doğum kusurları riskine sahiptir. Çalışmalar, terapi bir yıldan fazla sürdüğünde daha iyi uzun vadeli sonuçların elde edildiğini göstermektedir.
Beta-blokerler: Beta-blokerler, yüksek tansiyonu azaltmaya veya kalp problemlerini tedavi etmeye yardımcı olan ilaçlardır. Beta-blokerlerin kullanılması, artmış kalp hızı gibi bazı hipertiroidi semptomlarını hızla hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Ancak tiroit hormonu düzeyleri üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır.
Tiroid kaldırma cerrahisi: Doktorlar genellikle diğer tedaviler başarısız, güvensiz veya hasta başka tedavilere tabi olamıyorsa, tiroidin veya tiroidin (tiroidektomi) parçalarının çıkarılmasını önermektedir. Ek olarak, tiroidin çıkarılması diğer tedavilere kıyasla hızlı sonuçlar sağlamaktadır. Hamile kadınlar fetüslerinin antitiroid ilaç veya RAI’den zarar görmesini önlemek için tiroit kaldırma ameliyatına girmektedirler. Graves hastalığı nedeniyle tiroit çıkarma ameliyatı geçiren hastalarda kanama ve sinir hasarı riski bulunmaktadır. İşlem sonrası hipotiroidizm (düşük tiroid hormon seviyeleri) için de risk altındadır.
Diğer tedaviler: Bu yeni tedaviler üç ana tedaviye ümit vaat ediyor olsa da, günümüzde hiçbir kişi klinik denemesi mevcut değildir. Bu tedavilerin insanlarda etkili ve güvenli olduğu kanıtlanması birkaç yıl sürmektedir.
İnsan monoklonal otoantikorları: Monoklonal antikorlar (Mabs) insan bağışıklık hücrelerinden 
laboratuvarlarda yapılmaktadır ve zararlı antikorların saptanmasına veya durdurulmasına yardımcı olmaktadır. Böyle bir Mab, tiroit uyarıcı antikorları bloke etmektedir ve Graves hastalığında tiroit üzerindeki etkisini önlemektedir.
Küçük molekül antagonistleri: Çeşitli küçük moleküller antagonistler olarak hareket etmektedir ve TSHR (tiroit uyarıcı hormon reseptörü) aktivitesini bloke etmektedir. İnsan hücrelerinde, NCGC00229600 ve NCGC00161856 TSHR’yi başarılı bir şekilde bloke etmiştir.
Graves oftalmopatisi tedavisi: Hafif semptomlar yapay gözyaşları ve yağlayıcılarla tedavi edilmektedir. Doktorlar daha şiddetli semptomlar için bazı tedaviler uygulamaktadır ve bu tedaviler aşağıdaki gibidir:
• Enflamasyonu azaltabilen glukokortikoidler
• Siklosporin gibi diğer immünosüpresanlar
• Orbital dekompresyon cerrahisi, genellikle optik sinir üzerindeki baskı vizyonu tehlikeye attığında dolayı tedavi edilen gözlerin orijinal pozisyonlarına dönmelerine yardımcı olmaktadır.
• Göz kapağı retraksiyonu ve kısıtlayıcı miyopati için düzeltici cerrahi
• Radyoterapi
Grave oftalmopatisi belirtileri Grave hastalığı tedavisi ile mutlaka iyileşmemektedir. Ayrıca yavaş yavaş iyileşmeye başlamadan önce birkaç ay daha kötüleşmektedir.
Graves Hastalığı Tedavisinde Yaşam Tarzı ve Diyet Değişiklikleri
Semptomları iyileştirmeye ve genel olarak sağlığı iyileştirmeye yardımcı olacak tedaviye ek olarak yapılabilecek ek tedaviler bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Sağlıklı, dengeli bir diyet yemek
• Düzenli egzersiz
• Stresten kaçınmak veya yönetmek, stresin Graves hastalığını tetikleyebileceğini veya kötüleştirebileceğini unutulmamalıdır!
Deniz yosunu ve iyot içeren takviyeler gibi iyot bakımından yüksek gıdalardan kaçınılmalıdır, çünkü bunlar hipertiroidizmi kötüleştirmektedir. Kişinin hangi gıdalardan ve takviyelerden kaçınması gerektiğini bulmak için uzman bir doktorla görüşmelidir.
Kaynakça:
niddk.nih.gov
womenshealth.gov
endocrineweb.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu