İmmünokemoterapi Nedir?

İmmünokemoterapi özünde, immünoterapi ile kemoterapiyi birleştirerek hastalığın tedavisi ve yönetimini ifade eder. On yıllardır toplanan çok sayıda araştırma, kemoterapinin veya radyoterapinin neoplastik lezyonları tamamen yok etmek için tek başına yeterli olmadığını doğrulamıştır. Günümüzde çoğu hastanede uygulanan standart rutin, immünoterapilerin yanı sıra kemoterapi veya radyoterapiyi birleştirmektir. Bu kombinasyonun amacı, kanserli hücrelerle savaşmak için gereken ilaç dozajında bir azalmaya izin vererek kanserli hastalar için tedavi sonucunu iyileştirmektir. Azaltılmış bir ilaç dozajını destekleyerek, bu kombinasyon tedavisi, klasik olarak kanser tedavisi ile ilişkili olan yan etkilerin şiddetini azaltabilir. Ayrıca, tedavilerin kombinasyonu, habis hücrelerde kemo-direnç olasılığını ele alır.

Multidisipliner Bir Yaklaşım

İmmünokemoterapi fikri, kanseri anlamak ve daha etkili tedaviler geliştirmek için farklı disipliner yaklaşımları birleştirmenin değerini kabul etmekten gelir. Tarihsel olarak, kanser tedavisine farklı yaklaşımlar çoğunlukla birbirinden bağımsız olarak gelişmiştir. Ancak son zamanlarda, bu alanlardaki uzmanlar, yeni bir klinik tedavi odağı olarak immünokemoterapi geliştirme etkisine sahip olan terapilerin kombinasyonuyla sonuçlanan bir diyalog başlatmışlardır. Tarihsel olarak immünologlar, kanser genetikçilerinin ve farmakologlarının geleneksel olarak immün temelli tedavileri derinlemesine anlamamış olması gibi, kanserle ilgili genetik ve farmakolojide genel bir uzmanlık eksikliğine sahiptir.
Kanser immünoterapisi ve genetik yaklaşım, uzun yıllardır ayrı çalışma alanları olarak var olmuştur. Ancak son zamanlarda, iki yaklaşım etkili bir şekilde birleştirilmiştir. Bir kanser tedavisi olarak immünoterapi, bilim adamlarının kanseri ilk kez iltihapla bağlantılı olduğunu anladığında 1800’lü yılların başlarında başlamıştır. Araştırmacılar ilk kez, hastalığın vücut hücrelerinde başlangıç yeri olduğuna dair önemli bir fikir edinmişlerdir. Bu açıklama, bağışıklık sistemini hedef alan tedavilerin kanserle mücadelede faydalı olabileceği sonucuna varılmasına yol açmıştır. 19. yüzyılda yapılan araştırmalar, bağışıklık sisteminin kanserin gelişimi ve büyümesi üzerinde bir etkiye sahip olduğunu bulunmuş ve bu da bağışıklık sistemini hedef alabilecek tedavilerin kanser tedavisinde etkili olabileceği fikrine yol açmıştır.
Kanser genetiği, onkojenlerin keşfinin yapıldığı yaklaşık 1980 yılından itibaren yerleşik bir düşünce okulu haline gelmiştir. 70’lerin sonlarında bağışıklık sisteminin rolünü küçümseyen çalışmaları takiben, genetik bir süre sahneyi ele geçirmiştir. Sonunda, genetik çalışmaları, kanserin spesifik genlerini, proteinlerini veya doku ortamını bulup bunlara saldırabilen hedefe yönelik bir tedavi olan daha gelişmiş bir kemoterapi türünün geliştirilmesine yol açmıştır. Son olarak, son on yılda, iki disiplinin güçlerini birleştirip birlikte çalışarak kanser için daha kapsamlı bir tedavi oluşturmaya başladığı görülmüş bu, kanser hücresi merkezli terapiyi konakçı merkezli terapiyle birleştirilmiştir. Elde edilen immünokemoterapi, konağın bağışıklık sistemini tedavi etmenin yanı sıra ek kemoterapi, geleneksel radyoterapi ve ameliyat tedavilerinin kombinasyonudur.

İmmünokemoterapi ve Kanser Tedavisi

Araştırmalar, kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçma yeteneğini geliştirmesi gerektiğine dair güçlü kanıtlar sağlamış ve bu da hileli hücrelerin büyümesine yol açmıştır. Bu bağışıklık kaçış sistemini ele almak, kanser tedavisi alanında önemli bir immünokemoterapi uygulaması haline gelmiştir. İmmün kaçış mekanizması metastaz istilası, anjiyojenez ve metabolik aktivite ile ilişkilendirilmiştir. Bu teori, bağışıklıktan kaçışın nasıl gerçekleştiğine dair daha derin bir anlayış kazanmak için gelişmiş ve bu genetik mutasyonların edinilmesiyle olmuştur. Genetik ve bağışıklık sistemi arasındaki bu bağlantı, kendisini immünokemoterapi alanına borçludur. Kanseri tedavi etmek için hem genetik seviyeye hem de bağışıklık sistemine hitap etme durumunu kanıtlar.
İmmünokemoterapinin etkinliği çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kanıtlanmıştır ve kanıtlar artmaya devam etmektedir. Günümüzde immünokemoterapi, foliküler lenfoma için sunulan standart tedavidir. Çalışmalar, kemoterapi ve bir monoklonal antikor veya radyoimünoterapi kombinasyonu ile tedavi edilen hastaların ilerlemesiz sağkalımda iyileşme gösterdiğini desteklemektedir. Ek olarak, immünokemoterapi, yaşlılarda agresif Hodgkin dışı lenfoma tedavisinde yeni standart haline gelmiştir. Yine çalışmalar, monoklonal bir antikor olan rituksimabın CHOP (siklofosfamid, hidroksideunorubisin, oncovin ve prednizon ilaçları) kemoterapisi ile kombinasyonunun, tek başına CHOP ile tedavi edilenlere kıyasla yaşlı hastalar için hayatta kalma faydaları sağladığını göstermiştir.
Daha ileri çalışmalar, indüksiyon kemoterapisinin yanı sıra immünoterapötik bir ajan olarak hareket eden A grubu Streptococcus pyogenes karışımının, akciğer kanserinin ileri aşamalarından muzdarip olanların tedavi sonuçlarına faydalı olabileceği fikrini desteklemiştir. Rahim ağzı kanseri tedavisinin de immünokemoterapi yaklaşımından fayda sağladığı görülmüştür. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, bu durumlarda kemoterapinin etkinliğinin kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçmasıyla azaldığını göstermiştir. Bunu ele almak için, bilim adamları çok işlevli bir nanohibrit sistemin rahim ağzı kanserine karşı immünokemoterapi olarak etkinliğini test etmişlerdir. Veriler, bu yöntemin sisplatinin antitümör aktivitesini artırarak tedavi sonuçlarının iyileştirilmesine yardımcı olduğunu desteklemiştir.

İmmünokemoterapinin Geleceği

İmmünokemoterapi kavramı oldukça yenidir, ancak son on yılda çeşitli kanserlerin etkili tedavisinde kullanımını gösteren çalışmalar başlamıştır. Daha fazla araştırıldıkça, daha ileri terapötik uygulamalar kesinlikle geliştirme potansiyeline sahip olacaktır. İmmünoterapiyi kemoterapi ve diğer tamamlayıcı tedavilerle birleştirmenin faydaları, bazı durumlarda gerekli dozu azaltarak geleneksel kemo ve radyoterapilerin semptomlarını hafifletebilmenin yanı sıra kanser hücrelerinin daha etkili ve kapsamlı bir şekilde hedeflenebilmesidir.

Kanseri Tedavi Etmek İçin İmmünoterapi Nasıl Kullanılır?

İmmünoterapi, kişinin bağışıklık sisteminin belirli bölümlerini kanser gibi hastalıklarla savaşmak için kullanan tedavi birkaç şekilde yapılabilir. Bu tedavi türleri aşağıdaki gibidir:
• Bağışıklık sisteminin doğal savunmasını uyarmak veya güçlendirmek, böylece kanser hücrelerini bulmak ve onlara saldırmak için daha çok veya daha akıllıca çalışır.
• Tıpkı bağışıklık sistemi bileşenleri gibi bir laboratuvarda maddeler yapmak ve bunları bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini bulmak ve onlara saldırmak için çalışma şeklini iyileştirmeye veya iyileştirmeye yardımcı olmak için kullanmak
İmmünoterapi, bazı kanser çeşitlerinin tedavisinde çok önemli bir yere ulaşmıştır. Yeni immünoterapi tedavileri test edilmekte, onaylanmakta ve bağışıklık sistemi ile çalışmanın yeni yolları çok hızlı bir şekilde keşfedilmeye devam edilmektedir. Bazı kanser türleri için diğerlerinden daha iyi sonuç verir ve bu kanserlerin bazıları için kendi başına kullanılır, ancak diğerleri için diğer tedavi türleriyle birlikte kullanıldığında daha iyi sonuç verir.

Bağışıklık Sistemi Ne Yapar?

Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlardan ve diğer bazı hastalıklardan korumaya yardımcı olan organlar, özel hücreler ve maddeler topluluğudur. Bağışıklık hücreleri ve ürettikleri maddeler vücudu enfeksiyonlara neden olan mikroplardan korumak için dolaşır. Ayrıca bazı şekillerde kişiyi kanserden korumaya da yardımcı olurlar. Bağışıklık sistemi normalde vücutta bulunan tüm maddelerin kaydını tutar. Bağışıklık sisteminin tanımadığı herhangi bir yeni madde alarm verir ve bağışıklık sisteminin ona saldırmasına neden olur. Örneğin mikroplar, normalde insan vücudunda bulunmayan bazı proteinler gibi maddeler içerir. Bağışıklık sistemi bunları yabancı olarak görür ve saldırır. Bağışıklık tepkisi yabancı maddeyi içeren mikroplar veya kanser hücreleri gibi her şeyi yok edebilir.
Bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini hedef alması daha zordur. Bunun nedeni kanserin normal olması, sağlıklı hücrelerin değişmesi ve kontrolden çıkmaya başlamasıdır. Kanser hücreleri aslında normal hücrelerde başladığından, bağışıklık sistemi onları her zaman yabancı olarak tanımaz. Açıkça görülüyor ki, bağışıklık sisteminin kendi başına kanserle savaşma kabiliyetinin sınırları vardır, çünkü sağlıklı bağışıklık sistemine sahip birçok insan hala kanser geliştirmektedir. Bununla ilgili bazı bilgiler aşağıdaki gibidir:
• Bazı durumlarda kanser hücrelerini bağışıklık sistemi yabancı bir madde olarak algılamaz, çünkü bu kanserli hücreler standart olan hücrelerden algılanacak kadar değişim yaşamamışlardır.
• Bazen bağışıklık sistemi kanser hücrelerini tanır, ancak yanıt kanseri yok edecek kadar güçlü olmayabilir.
• Kanser hücrelerinin kendileri de bağışıklık sisteminin kendilerini bulmasını ve onlara saldırmasını engelleyen maddeler salabilir.
Bunun üstesinden gelmek için araştırmacılar, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasına ve tepkisini güçlendirerek onları yok etmesine yardımcı olmanın yollarını bulurlar. Bu şekilde, bilimden biraz yardım alarak vücut aslında kanserden kurtulmaktadır.

Kanser İmmünoterapi Türleri

Kanseri tedavi etmek için kullanılan birkaç ana immünoterapi türü vardır ve çoğu üzerinde çalışılmaktadır. Bununla birlikte kanser immünoterapi türleri aşağıdaki gibidir:
• Kontrol noktası inhibitörleri: Bu ilaçlar temel olarak bağışıklık sistemindeki frenleri kaldırır, bu da kanser hücrelerini tanımasına ve saldırmasına yardımcı olur.
• Kimerik antijen reseptörü (CAR) T hücresi tedavisi: Bu terapi, hastanın kanından bazı T hücrelerini alır, bunları T hücrelerinin tümör hücrelerine nasıl bağlanacağını öğrenmesini sağlayan özel bir virüsle karıştırır ve ardından hücreleri geri verir. Bunu da hasta kanseri bulabilmeleri, bağlanabilmeleri ve öldürebilmeleri için yapar.
• C ytokinler: Bu tedavi, bağışıklık hücrelerini kansere saldırmaya teşvik etmek için sitokinleri (hücreler arasında mesajlar taşıyan küçük proteinler) kullanır.
• I mmunomodülatörler: Bu ilaç grubu genellikle belirli kanser türlerini tedavi etmek için bağışıklık sisteminin bazı kısımlarını güçlendirir.
• Kanser aşıları: Aşılar, belirli hastalıklara karşı bağışıklık tepkisi başlatmak için vücuda konulan maddelerdir. Genellikle enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmak için sağlıklı insanlara verildiği düşünülmektedir. Ancak kişi yapılan aşılar kanserin önlenmesinde ve tedavisinde fayda sağlayabilir.
• Monoklonal antikorlar (mA bs veya MoA bs): Bunlar, bağışıklık sistemi proteinlerinin insan yapımı versiyonlarıdır. mAb’ler kanser tedavisinde çok faydalı olabilir çünkü kanser hücresinin çok özel bir bölümüne saldırmak için tasarlanabilirler.
• nkolitik virüsler: Bu tedavi, belirli tümör hücrelerini enfekte etmek ve öldürmek için bir laboratuarda değiştirilmiş virüsleri kullanır.

Kaynakça:
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12652461
onlinelibrary.wiley.com/doi/abs

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu