Litvanya, resmi ismi ile Litvanya Cumhuriyeti şeklinde bilinen, Kuzey Avrupa’da konumlanmış bir ülkedir. Bu bölgedeki üç Baltık Devleti’nden biri olan Litvanya, kuzeyde Letonya’ya, güneydoğuda Belarus ve Polonya’ya, batıda ise Rusya egemenliğindeki Kaliningrad’a komşudur. Bu bilgilere ek olarak, Baltık Denizi’nin karşı yakasında konumlanmış olan İsveç’le de deniz aşırı şekilde komşudur.
Litvanya nüfusu, yaklaşık 3.500.000 insandan oluşmaktadır. Bu nüfusun yaklaşık %84’lük kısmı, etnik olarak Litvan’dır. Bu bilgiye ek olarak, ülkenin resmi dili Litvanca’dır. Litvanya nüfusunun %7’sine yakın bir kısmını Lehler, %5’e yakın bir kısmını Ruslar ve %1’lik kısmını ise Belaruslular oluşturmaktadır. Litvanya’nın en büyük kenti, aynı zamanda başkent olan Vilnius’tur.
Ülke tarihine bakıldığında, 14. yüzyıl zamanında, Litvanya ülkesinin Avrupa’daki en geniş sınırlara sahip devletlerden biri olduğu söylenebilmektedir. Bahsedilen dönemde Belarus, Ukrayna, Polonya ve Rusya topraklarının bir bölümü, Litvanya Büyük Dükalığı hegemonyası altında idi. 1569 yılında gerçekleştirilen Lublin Birliği’nden itibaren, Polonya ve Litvanya ülkeleri, yeni bir devlet olarak Lehistan – Litvanya Devleti’ni ortaya çıkardı. Ancak, yalnızca iki yüzyıl ayakta kalabilen bu birlik, 1772 ve 1795 yılları arasında çatırdamaya başladı. Litvanya’dan kopan toprak parçaları, Rusya İmparatorluğu’nun idaresi altına geçti.
Avrupa siyasi haritasını büyük ölçüde etkileyen I. Dünya Savaşı’nın ardından, bu ülkede bağımsızlık hareketleri başladı. 16 Şubat 1918 tarihinde yayınlanan Ulusal Egemenlik Bildirisi, yeni gelişmelerin de habercisiydi. 1940 yılındandan itibaren Litvanya, Sovyetler Birliği ve Nazi Almanyası yönetimlerinin etkilerini yaşamaya başladı.
Avrupalı devletleri birbirine düşüren II. Dünya Savaşı’nın ardından ise, Nazi Almanyası’nın hegemonyasından kurtulmayı başaran Litvanya, tekrar Sovyet egemenliği altına girdi. 11 Mart 1990 tarihinde ise, ulusal bir deklarasyon yayınlayan ülke, Sovyetler Birliği’nden ayrıldığını tüm dünya kamuoyuna açıkladı. Aynı tarihte, Litvanya bağımsızlığını da ilan etti. Günümüzde yapılan çeşitli finans araştırmalarının ışığında, Litvanya ekonomisinin Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olduğu söylenebilmektedir. Bunun yanında Litvanya, NATO, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği’ne de tam üyedir. Litvanya, Avrupa Birliği tam üyeliğine ise, 21 Aralık 2007 tarihinde gerçekleştirilen Schengen Antlaşması ile sahip olmuştur.
2009 yılında başkent Vilnius, Avrupa Kültür Başkenti olarak seçilmiştir. Siyasal tarih açısından, “Litvanya” ismine ilk defa rastlanılan tarihin 1009 yılı olması, 2009 yılında ülkenin 1000. yıl dönümünü kutlamasına sebep olmuştur. Litvanya, diğer Baltık ülkelerine nazaran, Baltık Denizi’ne en az kıyısı (sınırı) bulunan ülke durumundadır. Litvanya’daki en büyük sıcak su limanı, Klaipeda Limanı’dır. Ülkenin en büyük ve temel akarsuyu, Neman Irmağı’dır. Neman Irmağı’nın uygun olan kolları, uluslar arası taşımacılıkta aktif şekilde kullanılmaktadır.
Litvanya, topraklarının buzullar tarafından aşındırılmış olmasının etkilerini bugün de yaşamaktadır. Ülke, kış aylarında oldukça soğuktur. İklimi ise deniz iklimi olarak literatürde yerini almaktadır. Hafif karasal iklim de, ülke topraklarında görülebilmektedir. Litvanya’nın rakım bazında en yüksek noktası, “Aukstojas Tepesi”‘dir. Bu tepe, 293 metre yüksekliğindedir.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Litvanya
Yazar:Baran Akçok