![Lizozim: Antibakteriyel Bir Enzim ve Yumurta Alerjilerinin Bir Nedeni]()
Lizozim Fonksiyonları ve Kullanım Alanları
Lizozim, tükürük, mukus, gözyaşı ve insan sütü dahil olmak üzere vücut salgılarında bulunan antibakteriyel bir enzimdir. Lizozimin aktivitesi, vücudumuzun istilacı mikroplara karşı ilk savunma hattının bir parçası olmasıdır. Enzim, bir cilt bariyeri tarafından korunmayan alanlarda çok faydalıdır.
Lizozim aynı zamanda, gelişmekte olan civciv etrafındaki çevreyi korumaya yardımcı olan yumurta akının önemli bir bileşenidir. Ayrıca, bazı gıdalara, ilaçlara ve aşılara koruyucu olarak eklenir. Ticari lizozim, genellikle yumurta akından elde edilir. Ancak, bazı insanların lizozime alerjisi vardır. Enzim, yumurta alerjilerinin bir nedenidir.
Alexander Fleming ve Lizozim Keşfi
Enzim, Alexander Fleming tarafından bulunmuştur. Alexander Fleming, penisilini de keşfeden bilim adamıdır.
Keşif sırasında, Fleming mikroorganizmaların çalışmasına katıldı. Düzensiz bir bilim adamı olarak biliniyordu. Laboratuvarı, agar üzerinde büyüyen mikroplar içeren petri kapları ile doluydu. Laboratuar tezgâhlarına düzensiz bir biçimde yığılmışlardı.
1921’de Fleming’in üşüdüğü bir gün, burnundan bir damla sümük, incelediği bir petri kabına düştü.
Fleming’in incelediği petri kabındaki besin agarı üzerinde bakteri kültürleri büyüyordu. Agar, yosunlardan elde edilen jöle benzeri bir maddedir. Besinler, agara eklendiğinde, bakteriler için iyi bir büyüme ortamı oluşur. Fleming, petri kabındaki mukus damlasının etrafındaki bakterilerin öldüğünü keşfetti. Daha fazla araştırma yaptıktan sonra, mukustaki bir proteinin bakterilerin ölümünden sorumlu olduğunu fark etti. Fleming, protein lizozimini adlandırdı.
Lizozim kelimesi, bir hücrenin patladığı süreç olan “parçalama” dan gelir ve kimyasal reaksiyona neden olan veya hızlanan bir protein olan “enzim” dir.
Bakterilerin Sınıflandırılmasında Gram Boyama Yöntemi
Bakteriler, özel lekelere karşı reaksiyonlarına göre iki ana gruba ayrılır. Sınıflandırma yöntemi, 1884 yılında Danimarkalı bir bilim adamı olan Hans Christian Gram tarafından oluşturuldu.
Gram boyama işlemi yapıldıktan sonra, gram pozitif bakteriler mor hücre duvarına ve gram negatif bakteriler pembe hücre duvarına sahip olur. Bütün bakteriler, gram boyama ile ayırt edilemez.
Lizozim Bakterileri Nasıl Yok Eder?
Lizozim, bakteri koruyucu hücre duvarını yok ederek çalışır. Hücre duvarı, bir bakterinin dış kaplamasıdır. İşlerinden biri, sıvının hücre içindeki basınca dayanması ve hücrenin sağlam kalmasıdır.
Duvar, peptidoglikanlar adı verilen moleküllerden oluşan zincirleri içerir. Lizozim, peptidoglikanları bir arada tutan bağların bir kısmını kırar. Sonuç olarak, duvar zayıflar ve bakteri patlar.
Lizozim gram-pozitif bakterilerdense, gram-negatif bakterilere karşı daha etkilidir, çünkü gram-pozitif bakteriler hücre duvarlarında çok daha fazla peptidoglikan içerir. Bu sınırlı etkiye rağmen, enzim bağışıklık sisteminin değerli bir parçasıdır.
Yumurta Alerjisi
Birinin yumurta alerjisi olduğunda, bağışıklık sistemi yanlışlıkla bir veya daha fazla proteine saldırır, bu da alerjik bir tepki oluşturur. Bu tür bir cevapta, sistem zararsız bir uyarıcıya aşırı tepki gösterir. Hem yumurta sarısında hem de yumurta beyazında proteinler vardır. Proteinler, beyazda daha fazla olduğu için, yumurtanın bu kısmı genellikle bir yumurta alerjisinin nedenidir. Lizozim, yumurta beyazında alerjik bir tepkiye neden olabilen bir proteindir.
Olası Belirtiler
Yumurta alerjisinin belirtileri, hafif ile ciddi arasında değişmektedir.Hassas insanlar, yumurta yedikten sonra ve hatta yumurtalara dokunduktan sonra aşağıdaki belirtilerden birini veya birkaçını yaşayabilir:
– Deri döküntüsü
– Kurdeşen
– Burun akması
– Hapşırma
– Hırıltı
– Nefes almakta zorlanma
– Karın ağrısı
– Mide bulantısı
– Kusma
– İshal
Yukarıda belirtilenler gibi belirtiler yaşayan herkes, teşhis ve tedavi önerileri almak için doktora başvurmalıdır.
Anafilaksi
Yumurta alerjisinin nadir fakat çok ciddi bir sonucu, bazen hızla gelişebilen anafilaksidir. Anafilaksi, kan basıncında dramatik bir düşüş, nefes almada ciddi zorluk ve bazen bilinç kaybı içeren alerjik bir reaksiyondur.
Şiddetli alerjisi olanlara epinefrin oto enjektörü verilebilir. Epinefrin, solunum yollarını genişleten, nefes almayı kolaylaştıran ve kan basıncındaki düşmeyi engelleyen bir hormondur. Hormon ayrıca adrenalin olarak da bilinir.
Lizozom Alerjisi
Yumurta alerjilerine genellikle lizozim dışındaki bir protein neden olur. Tavukların yumurtalarından elde edilen lizozim, birçok hazır gıdaya ek olarak bazı şarap türlerine, bazı ilaçlara, bazı grip aşılarına ve sarı humma aşısına eklenir. Enzimin birçok bakteriyi yok etme yeteneği, bu ürünlerde iyi bir koruyucu olmasını sağlar. Yumurta veya yumurta akı eklenmiş yiyecekler de lizozim içerir.
Lizozim alerjisi olan herkes, hazırlanan gıda paketinde bulunan bileşen listesini dikkatli bir şekilde kontrol etmelidir veya enzimin bulunmadığından emin olmak için ürün üreticisine danışmalıdır.
Bir Yumurta Kaynatmak
2015 yılında bilim adamları, bir yumurtanın nasıl çözüleceğini veya bir başka deyişle, haşlanmış bir yumurtanın katı yumurtasının tekrar nasıl sıvı haline getirileceğini keşfettiler. Pişmiş yumurta akından, normal ve kullanılabilir lizozimin nasıl elde edileceğini öğrendiler.
Yumurta akı, amino asit zincirlerinden yapılan proteinler bakımından zengindir. Zincirler karmaşık şekillerde katlanır. Bir proteinin şekli, işlevi için hayati öneme sahiptir. Protein yanlış katlanırsa veya şeklini değiştirirse, artık işini yapamaz. Bazı stresler sırasında proteinler denatüre edilir. “Denatürasyon”, şekil değişikliği anlamına gelir. Protein zincirlerini doğru şekilde tutan kimyasal bağlar bozulur. Zincirler daha sonra ortaya çıkar ve karışık hale gelir.
Pişmiş yumurta beyazından lizozim geri dönüşümü prosedürü, Kaliforniya Üniversitesi, Irvine’de geliştirilmiştir. Süreci şaşırtıcı derecede hızlı ve kolaydır.
Kaynakça:
https://healdove.com/disease-illness/Lysozyme-An-Antibacterial-Enzyme-and-a-Cause-of-Egg-Allergies
Yazar: Katibe Melis Dinçer