Tatlı patates nadir yetiştirilen, lezzetli ve tatlı bir patates türüdür. Beyaz tatlı patates olarak da bilinen bu beyaz kabuklu patates çeşidi ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlanmıştır. Beyaz etli olan bu tatlı patateslerden elde edilen ekstreler, kan şekeri ve kolesterol seviyelerine bir dizi potansiyel sağlık yararı için araştırılmaktadır. Tatlı patatesin besin değeri ve sağlığa olan faydaları ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.
Beyaz Tatlı Patates Besin Değeri
Mor ve Japon gibi çeşitleri bulunan bu patates türünün tümü mükemmel bir C vitamini, B2 vitamini, B6 vitamini ve E vitamini kaynağıdır. Ek olarak, diyet lifi, potasyum, bakır, manganez, demir sağlarken yağ ve kolesterolü düşüktür. Tatlı patatesler ayrıca farklı tatlı patates çeşitlerine farklı renklerini veren polifenoller ve karotenoidler gibi antioksidanlar bakımından da zengindir.
Potansiyel Sağlık Faydaları
Beyaz tatlı patates (Caiapo) takviyeleri, FDA tarafından tıbbi kullanım için onaylanmamıştır ve genellikle katı klinik araştırmalar içermez. Düzenlemeler onlar için üretim standartlarını belirlemektedir ancak güvenli ya da etkili olduklarını garanti etmemektedir. Takviye alınmadan önce uzman bir doktorla görüşülmesi tavsiye edilir.
Diyabet: Tatlı patateslerdeki nişasta karmaşık bir karbonhidrattır. Amilozun amilopektine oranı yüksektir ve amiloz daha yavaş kan şekeri yükseltir. Bu nedenle ılımlı bir glisemik indekse sahip (karbonhidratların kan şekeri seviyelerini nasıl etkilediğinin sıralaması) ve diyabet hastaları için güvenli olduğu düşünülmektedir.
Tip 2 diyabetli 61 hastanın çalışmasında, beyaz tatlı patates kabuğunun (4 g Caiapo) bir ekstresi, plasebo alanlara kıyasla kan şekerini düşürmüştür. Aynı çalışmanın izlenmesi, tatlı patates ekstraktının insülin duyarlılığını arttırdığını göstermiştir. Tip 2 diyabeti olan 18 erkekle yapılan başka çalışmada, yüksek dozda beyaz tenli tatlı patates özü (4 g/gün) verilenler, daha düşük bir doz (2 g/gün) veya plasebo alanlara kıyasla artmış insülin duyarlılığına sahiptir. Daha düşük bir doz alanlarda hafif bir iyileşme olmuştur.
İnsüline dirençli ratlar beyaz tenli tatlı patateslerle beslendiklerinde kan şekeri azalmıştır. Başka bir hayvan araştırması, beyaz tenli tatlı patateslerden (arabinogalaktan- protein) izole edilmiş bir proteinin, diyabetik farelerde insülin direncini arttırdığını bulunmuştur. Tatlı patates yapraklarından ekstrakte edilen flavonoidler ayrıca diyabetik farelerde kan dozu 100 mg / kg vücut ağırlığı dozlarında azaltmıştır.
Bağışıklık sistemi: İnsan beyaz kan hücreleri üzerinde yapılan bir hücre çalışması, beyaz tenli tatlı patatesin bağışıklık aktivitesini artırarak diyabet semptomlarını önlediği ve iyileştirdiği sonucuna varmıştır. Beyaz tatlı potato’nun kan glukozuna sağladığı kanıtlar umut verici olmakla birlikte, mevcut klinik denemeler küçük olmuştur. Ayrıca, sonuçlar istatistiksel olarak anlamlıydı ancak çarpıcı değildir. Beyaz tatlı patatesin diyabette gerçekten yararlı olup olmadığını belirlemek için ek insan çalışmaları gerekecektir.
Kalp hastalığı: Tip 2 diyabetli 61 hastanın çalışmasında, beyaz tatlı patates kabuğunun(4 g Caiapo) özü, plasebo alanlara kıyasla kolesterol seviyelerini düşürmüştür. Bununla birlikte, ekstrenin trigliseritler üzerinde etkisi yoktur. Benzer şekilde, 4 g Caiapo toplamı ve LDL kolesterol seviyelerini düşürmüştür (18 erkek tip 2 diyabetik) İnsüline dirençli sıçanlar beyaz tenli tatlı patateslerle beslendiğinde, trigliserit seviyelerini azaltmıştır. Bu potansiyel fayda, 
yalnızca şu ana kadar nispeten küçük bir insan çalışmasında gösterilmiştir. Gerçek sağlık yararlarını doğrulamak için daha büyük ve daha güçlü denemelere ihtiyaç duyulacaktır.
Sağlığa Faydaları
Hiçbir klinik kanıt, bu bölümde listelenen koşulların hiçbiri için beyaz tatlı patates kullanımını desteklememektedir. Aşağıda, daha fazla araştırma yapılmasına ışık tutacak mevcut hücre ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırma bilgileri yer almaktadır. Ancak, aşağıda listelenen çalışmalar herhangi bir sağlık yararını destekleyici olarak yorumlanmamalıdır. Bu faydaların insanlara çevrilip çevrilmediğini belirlemek için klinik çalışmalar gerekecektir. Bu sağlık hedefleri için daha iyi çalışılmış alternatifler hakkında uzman bir doktorla konuşulması önerilir.
Yara iyileşmesi: Araştırmacılar sıçan yaralarını beyaz tatlı patates içeren bir kremle tedavi etmişlerdir. Beyaz tatlı patates ile tedavi edildiğinde sıçan yaraları daha hızlı iyileşmiştir.
Mide ülserleri: Beyaz tatlı patates, asit seviyelerinin bittikten sonra sıçanlarda mide ülseri oluşmasını engellemiştir.
Diyet ve Ek Kaynaklar
Güvenli ve etkili bir beyaz tatlı özü dozu yoktur, çünkü herhangi bir tıbbi amaç için bir tane bulmak için yeterince güçlü bir çalışma yapılmamıştır. Bununla birlikte, klinik çalışmalar diyabet hastalarının günde 4 g Caiapo’dan faydalandığını bulmuşlardır.
Güvenlik ve Yan Etkiler
Beyaz tatlı patates, sağlıklı bir diyetin parçası olabilecek güvenli ve besleyici bir yenebilir yumrudur. Beyaz tatlı patates yemekten ya da ekstraktını almanın önemli olumsuz etkileri olduğuna dair bir kanıt yoktur. 2 çalışmada, hastalar 6- 12 hafta boyunca 4 g/gün Caiapo (beyaz tatlı patates özü) almışlardır.
Sınırlamalar ve Uyarılar
Beyaz tatlı patateslerin özel sağlık yararlarını değerlendiren çalışmalar eksiktir; Çoğu veri, tüm tatlı patateslerde ortak olan faydalara aittir. Diyabet ve kalp hastalığı olan insanlar için faydalı olduklarına dair bazı kanıtlar olsa da diğer sağlık yararları üzerine çalışmalar sadece hayvanlarda veya hücrelerde yapılmıştır.
Kaynakça:
hindawi.com
thegrowers-exchange.com
staging.rhs.org.uk
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu