Tiamin B1 Vitamini: Sağlık Açısından Faydaları

Tiamin veya B1 Vitamini, vücut için gerekli olan temel bir besindir. Beyni ve kalbi korumaktan bağışıklık sistemini güçlendirmeye kadar birçok sağlık yararı vardır.

B1 Vitamini (Tiamin) Nedir?

B1 Vitamini olarak da bilinen tiamin, vücutta ki her doku için gereklidir. İskelet kasları, kalp, karaciğer, böbrek ve beyindeki enzimatik reaksiyonlar için bir kofaktördür. Gıda ve diyet takviyelerinden alınan B1 Vitamini, besin dozlarında aktif nakil ve farmakolojik dozlarda pasif difüzyon yoluyla ince bağırsak tarafından emilmektedir. Çoğu diyet B1 vitamini fosforile formlardadır ve bağırsak fosfatazları, vitamin emilmeden önce tiamini serbest bırakmak için hidrolize etmektedir. Tiamin esas olarak karaciğerde, ancak çok az miktarda depolanmaktadır.

Tiaminin İşlevleri ve Faydaları

1) Metabolizma
Vücudun ana enerji taşıyan molekülü ATP’yi üretmek için vücudun B1 vitaminine ihtiyacı bulunmaktadır. Tiamin, karbonhidratların metabolizmanın sorunsuz çalışmasını sağlamak için vücudun tükettiği tercih edilen enerji kaynağı olan glikoza dönüştürülmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda proteinlerin ve yağların parçalanmasına yardımcı olmaktadır. Tiamin, tüketilen şekerleri metabolize etmeye çalışan piruvat dehidrojenaz adı verilen bir enzim reaksiyonları sistemi için özellikle gerekmektedir.
Şeker Metabolizması: Tiamin (vitaminin ana aktif formu tiamin difosfat olarak) glikoz metabolizması için gereklidir. Düşük tiamine sahip tip 1 veya tip 2 diyabetli kişilerin oranı % 17 ila % 79 arasında değişmektedir. Çalışmalar, B1 Vitamini alımının artmasının erken evre diyabetle ilişkili semptomların şiddetini azalttığını bulmuştur.
2) Bağışıklık
Diğer B-kompleks vitaminleri gibi, B1 Vitamini de bazen anti-stres vitamini olarak adlandırılmaktadır, çünkü bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve vücudun stresli koşullara dayanma yeteneğini artırmaktadır. Sıçanlara bir vitamin B1 bloker vermek bağışıklık sistemi fonksiyonunda önemli bir azalmaya neden olmuştur.
3) Beyin
Daha öncek yapılan çalışmalar, ataksisi olan hastalarda, hareket kaybına neden olan bir durum olan düşük seviyelerde tiamin ve piruvat dehidrojenaz disfonksiyonunu bildirmiştir. Bununla birlikte uzun süreli tedavi önemli gelişmeler göstermiştir. B1 vitamini, hasar ve ölümden korumak için sinirleri saran bir kat olan miyelin kılıfının gelişmesine yardımcı gibi görünmektedir. Beyinde, hem sinir hücreleri hem de sinir sistemindeki diğer destekleyici hücreler tarafından gerekmektedir. Otopsi çalışmaları tiamine bağımlı enzimlerin Alzheimer hastalığı olan kişilerin beyinlerinde azalmış aktiviteye sahip olduğunu göstermiştir.
Tamamlayıcı tiamin ve beyin: Yüksek doz tiamin inme sonrası hastalarda yorgunluğu iyileştirmiştir. Bazı araştırmacılar, B1 vitamini tedavisinin Parkinson, Alzheimer ve Huntington hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklar üzerinde olumlu bir etkisi olabileceğinden şüphelenmektedir. Nörodejeneratif durumları olan kişilere yardımcı olup olamayacağı konusunda herhangi bir sonuca varılmadan önce daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
4) Kalp ve damar sağlığı
Tiamin kardiyovasküler sistemin fonksiyonu için hayati öneme sahiptir ve tiamin eksikliği konjestif kalp yetmezliğine neden olmaktadır.
Tamamlayıcı tiamin ve kalp: 20 klinik çalışmanın gözden geçirilmesinde tiamin ile takviye, kalp yetmezliği olan kişilerde kardiyak fonksiyonu iyileştirmiştir. Plasebo ile karşılaştırıldığında, 2 randomize, çift-kör çalışmada tiamin takviyesi, sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonunda belirgin bir iyileşme ile sonuçlanmıştır.
5) Katarakt
Son çalışmalar tiaminin katarakt gelişme riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu çalışmalar, diyetlerinde A, B1, B2 ve B3 (veya niasin ) vitaminleriyle birlikte bol miktarda protein alan kişilerin katarakt geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu göstermektedir. Yeterli C, E ve B kompleks vitaminleri almak göz merceğini daha da korumaktadır.
6) Sindirim
Tiamin ayrıca sindirim sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. B1 vitamini, uygun sindirim işlevini sürdürmek için gerekli olan hidroklorik asit üretimini düzenlemeye yardımcı olmaktadır.

Tiamin Eksikliği

Wernicke-Korsakoff Sendromu: Tiamin eksikliği, alkole bağlı bir nörolojik bozukluk olan Wernicke-Korsakoff sendromunun (WKS) temel nedenidir. Alkol tüketimi birçok mekanizma yoluyla beyine zarar vermektedir. Bu mekanizmalardan biri, sürekli alkol tüketiminin bir sonucu olarak beyine B1 vitamini miktarının azalmasını içermektedir.
Beriberi: Tiamin eksikliği beriberi neden olmaktadır. Semptomlardan bazıları, ellerde ve ayaklarda şişme, karıncalanma veya yanma ile akciğerlerdeki sıvı nedeniyle solunum güçlüğüdür. Gelişmiş ülkelerdeki kişiler genellikle beriberi olmamaktadır, çünkü tahıl ve ekmek gibi temel gıdalar B1 vitamini ile takviye edilmektedir.

Tiamin Kaynakları

Gıda Servis Tiamin (mg)
Mercimek (pişmiş, haşlanmış) ½ fincan 0,17
Yeşil bezelye (pişmiş, haşlanmış) ½ fincan 0,21
Uzun taneli, kahverengi pirinç (pişmiş) 1 fincan 0,19
Uzun taneli, beyaz pirinç, zenginleştirilmiş (pişmiş) 1 fincan 0,26
Uzun taneli, beyaz pirinç, zenginleştirilmemiş (pişmiş) 1 fincan 0,04
Tam buğday ekmeği 1 dilim 0,10
Beyaz ekmek (zenginleştirilmiş) 1 dilim 0,23
Güçlendirilmiş kahvaltılık tahıl (buğday, kabarık) 1 fincan 0,31
Buğday tohumu kahvaltılık gevrek (kızarmış, sade) 1 fincan 1,88
Domuz eti, yağsız (fileto, bonfile, pişmiş, kavrulmuş) 3 ons 0,81
Pekan 1 ons 0,19
Ispanak (pişmiş, haşlanmış) ½ fincan 0,09
Portakal 1 meyve 0,11
Kavun ½ meyve 0,11
Süt 1 fincan 0,10
Yumurta (pişmiş, haşlanmış) 1 adet 0,03
Ayrıca gıdaların ısıtılması tiamin içeriğini azaltmaktadır, örneğin pastörizasyon sütte tiamin içeriğini % 20 azaltmaktadır.

Kaynakça:
organicfacts.net
prohealth.com
sharecare.com
examine.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu