Caz (jazz), 1920 yıllarında New Orleans’da (Amerika’nın güney bölgesi) ortaya çıkmış bir Amerikan müzik sanat formudur. Kökleri, Batı müziğinde ve Afrikalı Amerikan kültürünün içinde yer alır. Sömürgecilik yıllarının zirve yaptığı dönemlerde Afrikadan Amerikaya göç etmiş gruplarca oluşturulan yerel bir müzik olarak doğmuştur. Aslen anavatanının Afrika olduğunu söyleyebiliriz. Başlıca özellikleri senkopasyon, mavi notalar, poli-ritim, doğaçlama, çağrı, tepki ve salınım’dır.
New Orleans
Caz müziği evriminde bir takım bölgesel stiller rol aldı. En önemlileri New Orleans’dı. Caz terimiyle atfedilecek ilk eserler buradan çıkmıştır. (bazen heceli eserler). Şehirde ve çevresinde farklı uluslardan gelen insanlar arasında çok popülerdi. Ülkeyi temsil eden caz sanatçılarımdam biri de Buddy Bolden’di. Tarihte, blues unsurlarını birleştiren ve onları pirinç aletlerle çalmaya çalışan ilk insandı. Şarkıcı ve grubu genellikle blues oynasa da doğaçlamaya başlamışlardı. Bu vesileyle müzik eşliğinde oyun oynamak için kullanıldı ve bu hamle caz müziğine doğru ilk adımın atılması oldu.
Ulusal popülerlik
New Orleans kökenli renkli insanlar kasabayı terk etmeye başladılar. sömürge altında tutulmaya çalışıldılar ve Jim Crow kanunlarının baskısı nedeniyle şehirden ayrılmak zorunda kaldılar. Onlardan biri Bill Johnson’dı. Yerel bir grubun Batı’da ticari başarı sağlayabileceğine olan inancı, onun bu yönde ilerlemesine yol açtı. Zor savaştı ve sonunda Orijinal Kreole Orkestrasını yarattı. Yükseliciler kendilerini fark etmeye başladı ve bir süre sonra Grup, Pantages Circuit’te ulus çapında bir turda oynamak için grup rezervasyonu yaptı. İnsanlar caz müziğini tanıyorlar ve öğreniyorlardı. Johnson’ın başarısı doğrultusunda New Orleans’tan Kuzey ve Batı’ya geçmeye başladılar. Arkasındaki sebep, para ihtiyacına ve şehirlerinden uzakta daha fazla yer kazanma inancına dayandı. Yeni stil her geçen gün daha popüler hale geldi ve bir kez Chicago’da bulunan kabul ile bir dönüm noktasına geldi. Bazı uzmanlar, burada yukarıda “jass” teriminin ilk kez kullanıldığına inanıyorlar. 1910’ların sonlarında New York’da “caz” kelimesinin yaratılışını gördü. Bazı insanlar j harfini farklı kullanım ve çizim alışkanlığına götürdü. Bu farklı kullanımlar, “eşek bandı” gibi anlamların ve farklı terimlerin ortaya çıkmasına neden oldu. “S” yi bir “z” ile değiştirme, doğru olanıydı ve bu son kabul edilebilir değişiklik caz terimine yol açtı.
Caz müziğinin ortaya çıkmasındaki en büyük etken dönemin sosyolojik durumudur. Amerika’da küçük bir şehre yerleştirilen bu Afrika kökenli sömürgeciler nasıl yaşıyorlardı? Baskı ve kölelik onları nasıl etkiledi? Amerika’ya göçleri sırasında kendi milli kültür çalgı aletleri olan eşyaları almalarına izin vermediler fakat bu onların geleneksel müzik aşkından kopmalarına engel olamadı. Batı ve Afrika müziğini harmanlayarak gerçek birer sanatçı olduklarını ispat ettiler ve dünyaca kabul gören bir müzik dalı oluşturdular.
Yazar: Osman Uçar