Adet Döneminde Emzirme

Adet dönemi; doğurganlık, hamilelik ve hatta emzirme ile bağlantılıdır. Adette bir dönemi kaçırmak, hamileliğin ilk belirtilerinden biridir ve hamileyken vücuttaki hormonlar adet süresini uzak tutar. Eğer bir anne bu dönemde emzirmeye karar verirse adet görme aralığı haftalar, aylar veya daha uzun süre olabilir. Emzirmek için adet döneminin düzene girmesini beklenmeli midir ve menstrüasyon emzirmeyi ve bebeği nasıl etkiler? Annelerin bebek doğduktan sonra ne kadar beklenmesi gerektiği konusunda birçok sorusu olabilir.

Doğum Sonrası Kanama

Bebek doğduktan hemen sonra oluşan kanama bir periyot gibi görünebilir, ancak gerçekte bu bir âdet kanaması değildir. Buna Löşi (lochia) denir ve rahmin aşağısındaki kan, mukus ve doku karışımıdır. Löşi, parlak kırmızı kanama olarak başlar, çok ağır olabilir ve kan pıhtıları içerebilir. Birkaç gün sonra yavaşlamaya ve pembe veya daha açık renklere dönmeye başlar. Günler geçtikçe kahverengi, sonunda sarı veya beyaz olur. Löşi ve lekelenme altı hafta kadar sürebilir.

Bebek Doğduktan Sonra İlk Dönem

İlk adet dönemi, bebeğin doğumundan altı hafta sonra olunabilir. Anne emzirmiyorsa, genellikle adetin üç ay içinde geri dönmesini beklenebilir. Bununla birlikte herkeste durum farklıdır, bu yüzden zaman çerçevesi bir kadından diğerine değişiklik gösterir. Emzirme, adet döneminin zamanını daha uzun tutabilir. Bununla birlikte, emzirse bile, regl dönemi hemen de başlayabilir.
Aşağıdaki durumlarda dönemin daha erken başlama ihtimali daha yüksektir:
• Emzirilmediğinde
• Günde iki üç saatte bir periyotta emzirmede
• Sadece bir kez anne sütü verildiğinde
• Bebek gece boyunca uyumaya başladığında
• Bebek katı gıdaya geçtiğinde
• Bebek sütten kesildiğinde

Adet Döneminde Emzirilebilir mi?

Adet döngüsünün başlaması, anne bebeğini sütten kesmek zorunda olduğu anlamına gelmez. Emzirme döneminde de emzirmek, tamamen güvenlidir. Kesinle anne ve bebeğine zarar vermez. Anne sütü hala bebeği için en sağlıklı ve besleyici gıdadır. Ancak dönem başlayana kadar geçen günlerde hormon değişiklikleri anne sütünü ve bebeğin emzirme şeklini birkaç gün boyunca etkileyebilir.

Regl Dönemi Emzirmeyi Nasıl Etkiler?

Regl dönemi tekrar başladığında, emzirme konusunda hiçbir fark görülmeyecektir. Bazı değişiklikler olsa bile anne bebeğini her zamanki gibi hiçbir şeyi umursamadan emzirmeye devam edebilir. Ancak dönemin geri dönüşünün aşağıdakilere neden olması da mümkündür:
• Meme hassasiyeti
• Anne sütündeki kalsiyum oranı azalır.
• Anne sütünün tadı değişir.
Araştırmalar, ovülasyon çevresinde süt bileşiminde değişiklikler (orta döngü) olduğunu göstermiştir. Süt içindeki sodyum ve klorür seviyeleri artarken laktoz (süt şekeri) ve potasyum azalır. Böylece anne sütü bu sırada daha tuzlu ve daha az tatlı hale gelir. Ayrıca yumurtlama döneminde ve dönem başlamadan hemen önce, anne sütünü etkileyebilecek östrojen ve progesteron seviyeleri değişir. Östrojen ve progesteron seviyeleri yükseldiğinde göğüslerde tam bir doluluk ve hassaslık hissedilmesine neden olabilir. Daha yüksek östrojen düzeyleri süt üretimini de etkileyebilir. Araştırmalar ayrıca kandaki kalsiyum seviyelerinin yumurtlamadan sonra azaldığını gösteriyor. Düşük kalsiyum seviyesi ayrıca ağrılı meme uçlarına ve süt tedarikinde bir düşüşe katkıda bulunabilir.

Meme Hassasiyeti ile Başa Çıkmak

Regl dönemi başladığında meme uçlarındaki hassasiyet görülmez. Bu nedenle süre başlamadan birkaç gün önce, emzirmek biraz rahatsız edici olabilir. Meme ucu hassasiyeti ile başa çıkılmasında yardımcı olacak bazı ipuçları şu şekilde sıralanabilir;
• Mümkünse, ağrının emzirmeyi önlemesine izin verilmemeli.
• Emmese bile bebeği göğüsse koymaya devam edilmeli, böylece süt kaynağı korunabilir ve memede doluluk, meme ucu kabarcıkları, tıkalı süt kanalları ve mastitis gibi diğer emzirme sorunlarını önlenebilir.
• Acıyı hafifletmek için uyuşturma kremi kullanılmamalıdır. Bu ürünler bebeğin ağzını uyuşturur ve anne sütünün tam boşalmasına engel olabilir.
• Doktora ağrıdığı birkaç gün boyunca reçetesiz bir ağrı kesici kullanımının güvenli olup olmadığını sorulabilir.
• Çok ağrılıysa ve emzirme yapılamıyorsa, anne sütü pompa yardımı ile çekilebilir. Pompalama, hassaslığın geçmesini beklerken süt kaynağının korunmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca bebeğe anne sütü vermeye devam edilmesini sağlar.

Dönem İçinde Düşük Süt Arzının Artırılması

Süt arz süresiyle ilgili düşüş, genellikle geçicidir. Dönem başlamadan birkaç gün önce bu fark edebilir. Dönem bittikten sonra hormonların dengelenmesiyle arz yeniden artmaya başlamalıdır. Adet döneminde düşük anne sütü tedarikiyle mücadele etmek için şunlar yapılabilir.
• Doğal olarak anne sütünü tedarik etmeye devam edilmeli.
• Bitkisel emzirme çayı kullanmak veya başka galactagogue (anne sütünü getirici besinler) da süt üretimini artırmak için faydalı olabilir.
• Yulaf ezmesi, badem, rezene gibi iyi dengelenmiş bir diyet yemek veya demir açısından zengin yiyecekler (kırmızı et, yeşil yapraklı sebzeler) tüketilmeli
• Bol sıvı tüketilmeli
• Adet periyodundan önce ve 500mg magnezyum ile alınan 1000mg kalsiyum gibi bir kalsiyum ve magnezyum takviyesi kombinasyonları denenebilir.
• Daha fazla bilgi ve yardım önerileri için anne, doktoruyla görüşebilir.
• Ayrıca bebeğin yeterince anne sütü elde ettiğini işaretleri takip edilmeli. (gözlem ve işitsel)
• Bebeğin büyüdüğünden ve kilo aldığından emin olmak için çocuk doktoruna düzenli olarak görünmeye devam edilmeli.
Anne sütü kaynağının çocuğun yeterince alamadığı bir noktaya düşerse, çocuk doktoru bir ek takviye önerebilir.

Dönem ve Bebek

Periyodun tekrar başlaması, bebeğin veya süt tedarikin üzerinde hiçbir etkisi olmayabilir. Bazı bebekler herhangi bir sorun yaşamadan emmeye devam ederler. Öte yandan, bazı bebekler anne sütünün tadına bakar ve bebeğin davranışlarında bu dönemde meydana gelebilecek anne sütü miktarındaki düşüşe benzemeyen değişiklikler yaşayabilir. Bebek davranışlarında oluşabilecek olası değişiklikler şunlardır:
• Huzursuz olmak
• Düşük süt tedariki sayesinde daha fazla emmek
• Daha az anne sütü olduğundan emme sürelerinde uzama
• Emmeyi reddetmek
Bebek davranışlarındaki bu değişiklikler sadece birkaç gün sürebilir. Dönem bittiğinde bebek düzenli emzirme rutinine tekrar yerleşmelidir. Birkaç gün içinde herhangi bir iyileşme görülmezse doktor ile görüşülmesi tavsiye edilir.

Emzirirken Adet Dönemi Başlamaması İçin Neler Yapılabilir?

Emzirme; adet döngüsünün geri dönüşünü aylarca, bir yıl veya daha uzun süre erteleyebilir. Bu durum vücut yapısına ne sıklıkta ve ne kadar süreyle emzirmeye karar verildiğine bağlıdır. Aşağıdaki durumlarda, bu süre daha uzun tutulabilir:
• Sadece emzirmek
• Gece gündüz emzirmek
• Anne bebeğe sarılarak ve birlikte yatarak kendisine yakın tuttuğu zaman
• Bebeğe bir biberon veya bir emzik vermekten kaçınıldığı durumda
• Formül mama veya su ile takviye edilmediğinde
• Bebek dört ila altı aylık oluncaya kadar katı yiyecekleri başlatmak için uzak durulduğunda
Bebek, gece boyunca uyuduğu veya sütten kesildiğinde dönemin yeniden başlaması daha olasıdır. Bununla birlikte, bazı kadınlar emzirme tamamen bıraktıktan birkaç ay süre sonra adet görmeye başlayabilirler. Anne sütünün elle pompalanması veya sağılması, vücudun üzerinde emzirmenin yaptığı gibi aynı etkiye sahip değildir. Şayet bebek pompayla ve biberonla beslenirse dönemin başlaması kaçınılmazdır.

Dönem ve Doğurganlık

Periyot tekrar başladığında kişi kendini şanslı ve bereketli olarak düşünmelidir. Fakat kişi hemen başka bir bebek sahibi olmaya hazır değilse, doğum kontrol yöntemlerine başvurmalıdır. Ayrıca adet döneminde doğurganlık ile ilgili bilinmesi gereken önemli bir nokta vardır. Adet döngüsü başlamadan önce yumurtalıktan (yumurtlama) bir yumurta bırakılabilir. Bu nedenle emzirirken, adet görülmese bile hamile kalma ihtimali vardır. Cinsel ilişkiye girilmeye başlandıysa doğum kontrolüne dikkat edilmelidir.
Adet dönemi emzirmeyi, emzirme süresini, anneyi, sütü ve bebeği etkileyebilir. Pek çok kadın, dönemleri geri döndüğünde herhangi bir değişiklik görmese de bazı kadınlar uygunsuz veya ilgili sorunlarla karşılaşmaktadır. Neyse ki dönemin başlamasından kaynaklanan en yaygın emzirme sorunları geçicidir. Göğüs hassasiyeti rahatsız edici olabilir ve süt kaynağındaki düşüş, sık sık huzursuz bir bebek veya emzirme anlamına gelebilir. Ancak emzirmede ısrarcı olunursa sorunlar en azından bir sonraki döngüye kadar genellikle birkaç gün sürer ve kendi başlarına gider.
Adet süresinde emzirmek hala güvenli ve faydalı olsa da bazı anneler periyodları döndükten sonra emzirmemeyi seçerler. Daha düşük anne sütü temini ve sütün lezzetindeki değişiklik nedeniyle bebeğin daha az emzirilmesi daha kolay olabilir. Ne kadar uzun süre emzirilirse anne ve bebeği için o kadar iyidir.

Kaynakça:
•Ellison PT. Emzirme, doğurganlık ve anne durumu. Emzirme: İki Kültürlü Perspektifler. 2017
•Wiessinger D, West DL, Pitman T. Emzirmenin kadınsı sanatı. Random House Digital, Inc.

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu