Bazı insanlar neden gökdelenlerin en tepesinde yürümek ya da çok yüksek yerlerden havuza atlamak konusunda rahattırlar? Yeni bir çalışmada bilim insanları, hipokampüsteki (beyinde temporal lobda bulunan, öğrenme ve hafıza ile ilişkili bölge) belli bir tip hücrenin bu konuda anahtar rol oynadığını buldular.
Konu tehlikeli işler yapmaya geldiğinde insanlar oldukça farklılaşırlar. Risk alma davranışları konusunda, kardeşler bile birbirinden belirgin derecede farklıdırlar. Risk alma davranışını yöneten sinirsel mekanizmanın büyük bir kısmı bilinmiyor. Ancak İsviçre’deki Uppsala Üniversitesi, Sinirbilim Departmanı’nda ve Brezilya Rio Grande Do Norte Üniversitesi Beyin Enstitüsü’nde çalışan bilim insanları, hipokampüsteki bazı hücrelerin risk alma davranışı ve kaygı bozukluğu konusunda anahtar rol oynadığını keşfettiler.
Nature Communications dergisinde yayınlanan çalışmada OLM hücreleri olarak bilinen nöronların uyarıldıklarında; tehlikeli bir çevrede bulunan hayvanların, kendini güvende hissedeceği bir beyin ritmi oluşturdukları gösterildi (Örneğin hayvanlar bir avcıdan gizlenirken aynı zamanda avcının yakınlığının da farkındaydılar). Yapılan çalışmada kaygı bozukluğu ve risk alma davranışının, OLM hücrelerine müdahale edilmesiyle kontrol edilebileceği gösterildi. Risk alma davranışını hızlı ve kesin şekilde düzenleyen bir yolak bulmak, patolojik kaygı bozukluğunu tedavi etmek için çok önemlidir. Çünkü azalan risk alma davranışı, yüksek kaygı bozukluğu seviyesine sahip insanlardaki bir özelliktir.
Normal düzeyde kaygı, hayatta kalmak için gereklidir, çünkü bizi zarar görmekten korur. Ne yazık ki günümüzde, fazla sayıda kişide kaygı bozukluğu olabilir ve günlük yaşamda ciddi şekilde artabilir. Bu durumda doktorlar, hastalardaki kaygı bozukluğunu iyileştirmek için antidepresanlara başvururlar. Fakat bu ilaçlar sadece beynin ihtiyaç duyulan bölgesi üzerinde değil, beynin tüm bölgeleri üzerinde etki gösterir ve bu nedenle ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bundan dolayı tek bir beyin bölgesine etki etmek ve kaygı bozukluğunu kontrol etmek için özel bir grup hücreye müdahale etmek, kaygı bozukluğu ve onunla ilişkili depresyon gibi hastalıkları tedavi etmek için önemli bir kilometre taşı olabilir. Bu çalışmadaki diğer bir ilginç bulgu, OLM hücrelerinin farmakolojik ajanlarla kontrol edilebilmesidir. Önceki çalışmalarda aynı araştırma grubu, hipokampüste OLM hücrelerinin hafızanın nöbetçisi olduğunu ve nikotine çok hassas olduklarını bulmuştu. Bu bulgu da, kişilerin endişeli olduklarında neden daha çok sigara içtiklerini açıklayabilir.
Hipokampüsün duygulardaki rolü, hafızadaki rolüne kıyasla çok daha az çalışılmıştır. Geçtiğimiz on yılda bilim insanları, hipokampüsün duyguları düzenlemedeki rolünü anlamaya başladı. Beyinde farklı bölgeler belirli davranışları kontrol eder ve bu bölgeler birbirleriyle iletişim halindedir. Bilişsel ve duygusal süreçlerin altında yatan spesifik nöral ağların aydınlatılması, beynin genel işlevinin anlaşılması ve hastalıkların tedavisi için daha özgül ilaçların geliştirilmesi için hayati önem taşır. Bu nöronların ve kaygı bozukluğu ve risk alma davranışlarındaki rolünün keşfi, duyarsızlık gibi yaygın yan etkilere sahip olmayan ve daha etkili antidepresanların geliştirilmesi için uygun bir yol olabilir.
Kaynakça:
https://neurosciencenews.com/hippocampus-bravery-cells-9816/
Yazar: Ayça Olcay