Gıda alerjileri insidansı son yıllarda artmıştır: Bu yetişkin nüfusun yüzde üç ila dördünü ve çocukların yüzde beşini etkilemektedir. Domatesler (Solanum lycopersicum) ve çilekler (Fragaria x ananassa) çeşitli alerjenik proteinlerin varlığından dolayı alerjik reaksiyonlara neden olabilirler. Özellikle, huş ağacı polenindeki primer alerjeni andıran proteinler, bu benzerlik nedeniyle huş ağacıyla ilgili gıda alerjisine yol açabilir. Kuzey Avrupa’daki nüfusun yaklaşık yüzde 1,5’i ve İtalya’da yüzde 16’ya varan oranlarda domates alerjileri söz konusudur. Ayrıca, huş ağacı polenine alerjisi olanların yaklaşık yüzde 30’u çilek meyvelerine karşı alerjik reaksiyonlar bildirmektedir. Çilek veya domateslere immünolojik bir reaksiyonun belirtileri, deriyi (ürtiker veya dermatit) etkileyebilir, mukoza zarlarını tahriş edebilir ve burun akıntısını tetikleyebilir 
ve ayrıca karın ağrısına da yol açabilir. Gıda alerjisi hastaları taze meyve veya sebze yedikten sonra semptomları geliştirir, işlenmiş ürünler ise genellikle tolere edilir. Önceki çalışmalar, hem çilek hem de domateste, alerjik reaksiyonlara neden olabilecek birçok protein bulunmuş olup, son zamanlarda yayınlanan iki çalışmada, çeşitli çilek ve domates çeşitlerinde önemli bir alerjenik proteinin ölçülmüştür. Geniş bir spektrumu analiz etmek için her iki durumda da boyut, şekil ve renk açısından farklılık gösteren çeşitler seçilmiştir. Ayrıca, organik ve geleneksel yetiştirme koşullarının yanı sıra, güneşte kurutma ve fırında kurutmadan meyvelerin dondurarak kurutulmasına kadar uzanan çeşitli işlem yöntemlerinin etkisi araştırılmıştır. Alerjenik proteinin konsantrasyonunun olgun meyvenin rengine, büyüme haline ve işlem yöntemine göre değiştiği varsayılmıştır.
Çeşitlilik
Meyvelerdeki alerjenik proteinin ifadesi için genetik faktörün analizinde yirmi üç farklı renkli domates çeşidi ve farklı boyut ve şekillerde 20 tane çilek çeşidi incelenmiştir. Her iki meyve türünde alerjenin konsantrasyonu çeşitleri arasında büyük farklılıklar ortaya çıkmıştır. Buna ek olarak, proteinlerin ısı duyarlılığı doğrulanabilir olduğu kanıtlanmış olup, meyve kurutma işlemi sırasında ısıya maruz kaldığında, alerji potansiyeli daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, ekim koşullarının (konvansiyonel ve ekolojik) alerji içeriğine etkisi az olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, çalışmalarda incelenen proteinler ileride hipoalerjenik domates ve çilek çeşitlerinin yetiştirilmesi için işaretleyici olarak kullanılabilir.
Kaynakça:
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/07/180713111957.htm
Yazar: Meltem Yıldırım