Bakteriler tek hücreli, çok küçük canlılardır. Bakterilerin çoğu türü zararlı değildir ama bazıları insanları enfekte eder ve hastalığa yol açar. Hastalığa neden olan bakterilerin birkaç türü de kanser ile ilişkilidir.
Helicobacter pylori
Mide kanseri, dünyada en yaygın kanser türlerinden biridir. Midenin, Helicobacter pylori (H. pylori) ile uzun süreli enfeksiyonu ülserlere sebep olabilir. Ülserler de midenin iç tabakasına zarar verebilir. Bu hasarlar sonucunda, özellikle midenin alt kısımlarında kanser ortaya çıkabilir. H. pylori enfeksiyonu, midedeki lenfomanın bazı türleriyle de bağlantılıdır.
H. pylori enfeksiyonu mide kanserinin en önemli nedeniyken, çoğu insan midesinde bu bakteriyi taşır ve hiçbir zaman mide kanseri geliştirmezler. H. pylori enfeksiyonuna sahip kişilerin, diğer kanser türlerini de geliştirme açısından düşük miktarda risk taşıdıklarını gösteren çalışmalar mevcuttur ama bakterinin bu durumda oynadığı rol henüz bilinmemektedir.
Dünyada yaklaşık üç kişiden ikisi H. pylori ile enfekte olur. Bu oran, gelişmekte olan ülkelerde ve daha yaşlı popülasyonlarda yükselir. Yayılması için iki çeşit yol vardır. Birincisi; bakteriyi içeren yemek ve su kaynaklarıdır. İkincisi; ağız yoluyla kişiden kişiyedir.
Bir kişide mide kanserinin oluşup oluşmayacağı konusunda başka faktörler de rol oynar. Örneğin; işlenmiş etlerde, bazı içme sularında ve bazı sebzelerde nitrit bulunur. Laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan deneylerde, H. pylori gibi bazı bakterilerin nitriti kansere yol açan bileşiklere dönüştürdüğü görüldü.
Antibiyotikler ve diğer ilaçlar H. pylori enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılabilir. Aktif ülseri ya da ülser geçmişi olan kişiler H. pylori enfeksiyonu için test edilmelidir. Eğer enfeksiyon tespit edilirse, acilen tedavi edilmelidirler. Mide kanseri iyileştikten sonra da, H. pylori enfeksiyonu için test ve tedavi yapılmalıdır.
Chlamydia trachomatis
Chlamydia trachomatis, erkeklerde ve kadınlarda vücudun diğer kısımlarının yanısıra, kadınların üreme sistemini de enfekte edebilen yaygın bir bakteridir. Cinsel yolla bulaşır.
Üreme sistemi enfeksiyonu bazı kişilerde belirtiler gösterse de, çoğu kadında belirti görülmez. Bu nedenle Chlamydia trachomatis bakterisiyle enfekte olan kadınlar, pelvik muayene sonucunda alınan örnekte Chlamydia trachomatis testi yapılana kadar enfeksiyon taşıdığını bilmez. Cinsel açıdan aktif genç kadınlarda yaygın görülen bir enfeksiyondur ve tedavi edilene kadar yıllarca vücutta kalabilir.
Yapılan bazı çalışmalara göre; Chlamydia enfeksiyonuna sahip kadınların veya geçmişinde Chlamydia enfeksiyonu geçirmiş kadınların serviks kanserine yakalanma riski, hayatında bu enfeksiyona hiç yakalanmamış kadınlara kıyasla daha yüksek olabilir.
Çalışmalar Chlamydia enfeksiyonunun tek başına kansere yol açtığını göstermemiştir ama vücutta HPV enfeksiyonu ile beraber bulunduklarında kanseri teşvik edebilir.
Kadınlarda uzun süreli Chlamydia enfeksiyonu, kısırlığa neden olan pelvik iltihabıyla sonuçlanır. Diğer enfeksiyonlara benzer şekilde genital bölgede ülserlere ve iltihaba yol açar.
Kansere Neden Olabilen Parazitler
İnsan vücudunda yaşayan bazı parazitik kurtlar, kanser geliştirme riskini arttırabilir. Opisthorchis viverrini and Clonorchis sinensis, safra kanalları kanser riskini arttıran karaciğer parazitleridir (bir tür yassı kurt). Safra kanalları, karaciğeri ve bağırsakları birbirine bağlayan tüplerdir. Bu tür enfeksiyonlar yiyecekleri çiğ tüketmekten ve az pişmiş tatlı su balıklarını yemekten kaynaklanır.
En yaygın olarak Doğu Asya’da ortaya çıkar ve dünyanın diğer bölgelerinde ise nadirdir.
Schistosoma haematobium; Afrika ve Asya’daki bazı ülkelerin sularında bulunan bir parazittir. Bu parazitle enfekte olmak (sistozomyas hastalığı olarak da bilinir), idrar kesesi kanseri ile bağlantılıdır. Diğer tür kanserlerle de ilişkisi olup olmadığı üzerine çalışmalara devam etmektedir.
Kanserin çok sayıda farklı türü vardır ve her birinin ortaya çıkışında farklı çevresel ve genetik fakörlerler rol oynar. Bu faktörlere parazitlerin ve bakterilerin de dahil olması, iyi hijyen uygulamalarının bulaşıcı hastalık riskini azaltmanın yanı sıra, bazı kanser türlerinden korunmaya da yardımcı olduğu ortaya çıkar.
Kaynakça:
https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/infectious-agents/infections-that-can-lead-to-cancer/bacteria.html<br />
https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/infectious-agents/infections-that-can-lead-to-cancer/parasites.html
Yazar: Ayça Olcay