Karaciğer kistleri karaciğerde sıvı veya katı hücre kütlesi içerebilen anormal keselerdir. Genellikle, karaciğer kistleri semptomlara neden olmaz veya herhangi bir tedavi gerektirmez. Bununla birlikte, bazen kistler, büyürse kişi tedavi gerektiren ağrı veya başka semptomlar yaşayabilir.
Nedenleri
Karaciğerde oluşan kistler sıklıkla konjenitaldir. Bu terim, kistlerin doğumdan önce oluştuğunu, bir kişinin rahim içinde gelişmekteyken olduğu anlamına gelir. Karaciğer kistleri, bir insanın yaşamı boyunca herhangi bir noktada, bilim adamlarının henüz keşfetmedikleri sebeplerden dolayı oluşabilir. 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre kadınların erkeklere oranla karaciğer kistleri geliştirme olasılığı daha yüksektir. Ekinokokkoz ya da tapeworm ile enfeksiyon, karaciğer kistlerine de yol açabilir. Bu parazitler genellikle çiftlik hayvanlarında, çiftliklerde yaşayan köpekler, kurtlar ve çakallar gibi hayvanlarda bulunur. Bir kişi bu hayvanların dışkısına maruz kaldığında ekinokokkoz ile enfekte olabilir.
Ekinokokkoz ile enfeksiyon, hidatik hastalık, kistik hidatik hastalığı veya ekinokokoz olarak da bilinir. Bu durum ayrıca akciğerlerde, böbreklerde, beyinde ve vücudun etrafındaki diğer organlarda kistlere neden olabilir.
Polikistik karaciğer hastalığı (PLD), karaciğer kistlerine neden olabilecek başka bir durumdur. PLD, ender görülen bir genetik durumdur, yani ailelerde görülebilir.
PLD hastaları yaşamları boyunca birden fazla kist geliştirebilir, ancak bu durum genellikle hiçbir belirti vermez. PLD’li birçok bireyde ayrıca polikistik böbrek hastalığı vardır. Karaciğer kistlerinin diğer nedenleri arasında karaciğer kanseri ve karaciğerde yaralanma bulunur.
Belirtiler
2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre, karaciğer kistlerinin sadece yüzde 5-10’u semptomlara neden olmaktadır. Bu belirtiler ilk önce 60 yaş ve üstü kişilerde ortaya çıkma eğilimindedir. Karaciğer kistlerinin belirtilerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;
•Şişkin veya çıkıntılı mide
•Abdominal dolgunluk veya şişkinlik hissi
•Karın ağrısı, özellikle sağ üst kadranda
•Mide ekşimesi
•Mide bulantısı ve kusma
•Omuz ağrısı
Bu semptomlar genellikle bir kist kanamaya başladığında ortaya çıkar. Kist yeterince büyürse, bir kişi bunu karnından hissedebilir.
Komplikasyonlar
Nadiren karaciğer kistleri çoğalabilir veya o kadar büyüyebilir ki yakındaki organların işlevini etkilemeye başlayabilir. Örneğin, çok büyük bir kist, kanı kalbe geri götüren büyük bir damar olan vena kava’yı tıkayabilir. Bu durumda, bir doktor kist veya kistleri çıkarmak için ameliyat önerebilir.
Karaciğer kistleri genellikle iyi huyludur, yani kanserli değillerdir. Bununla birlikte, karaciğer kistlerinin yaklaşık yüzde 5’i kistik tümörlerdir. Çok nadir olarak, bu kistik tümörler malign hale gelebilir ve karaciğerin dışına yayılabilir. Bu nedenle, doktorlar kistik bir tümörü tamamen çıkarmak için genellikle ameliyat önereceklerdir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Karaciğer kistini gösterebilecek semptomları olan kişilerin bir doktora başvurması tavsiye edilir. Ayrıca ağrı şiddetliyse derhal tıbbi yardım alınması gerekebilir.
Teşhis
Karaciğer kistleri sıklıkla belirti göstermediğinden insanlar genellikle yalnızca başka bir şey için görüntüleme testine tabi tutulduklarında bu hastalığı keşfederler. Bir kişinin karaciğer kisti olduğunu gösteren belirtileri varsa, doktor MRI, ultrason veya CT taraması gibi bir görüntüleme testi isteyebilir. Ayrıca bir kişinin enfeksiyonu olup olmadığını belirlemek için bir kan testi önerebilirler.
Tedavi
Karaciğer kistleri olan çoğu insan, semptomları olmadıkça tedavi gerektirmez. Karaciğer kistleri sorunlara neden oluyorsa, doktor karın içinden ince bir iğne sokarak kisti boşaltabilir. Bununla birlikte, bu genellikle sıvının zamanla geri dönebilmesi nedeniyle geçici bir işlemdir. En etkili karaciğer kist tedavisi cerrahi çıkarılmasıdır. Cerrahlar genellikle karın içine sadece 2 veya 3 küçük insizyon yapılmasını içeren laparoskopik bir yaklaşım kullanarak kisti çıkarabilir. Kaldırma işleminden sonra kistler geri gelmeyeceklerdir.
Bir doktor ekinokokkoz enfeksiyonu olan insanlar için antibiyotik verebilir. Nadir durumlarda, PLD veya polikistik böbrek hastalığı olan bir kişi, durumu hayati tehlike arz eden semptomlara neden oluyorsa bir karaciğer veya böbrek nakli gerektirebilir. Bilim adamları ayrıca, somatostatin analogları gibi ilaçları, karaciğer kistlerini ameliyat olmadan tedavi etmek ve yönetmek için araştırmalarına devam etmektedirler.
Kistik Tümörler Nelerdir?
Karaciğer kistlerinin yaklaşık yüzde 5’i zaman içinde kanserli olma potansiyeline sahip anormal büyümeler olan kistik tümörlerdir. Bununla birlikte, çoğu kistik tümör iyi huyludur ve sadece % 5 kadarı habis hale gelir. Kistik tümörler genellikle semptomlara neden olmamakla birlikte, potansiyel olarak kanserli bir tümör ile zararsız veya iyi huylu tümör arasında ayrım yapmak zor olabilir. Doktor kistik bir tümörün potansiyel olarak kötü huylu olup olmadığını belirlemek için bir biyopsi isteyebilir. Bununla birlikte, sıklıkla bir kistik tümörü tamamen çıkarmak ve kanserli olmadıklarından emin olmak için ameliyat olmasını önereceklerdir.
Karaciğer kistleri nadirdir ve nadiren semptomlara, bununla birlikte, büyürlerse bazen karın bölgesinde ağrı, şişliğe ve ayrıca diğer semptomlara neden olabilirler. Karaciğer kisti sorunlara neden oluyorsa, doktor kisti çıkarmak için ameliyat önerebilir.
Kaynakça:
wjgnet.com
ajronline.org
emoryhealthcare.org
liverfoundation.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu