Kuzey Kıbrıs
Türk Cumhuriyeti,
vatandaşlığı bazı kesimlerinde Avrupa Birliği vatandaşlığı anlamına da gelebileceğinden son yıllarda üzerinde sık durulan meselelerin başını çekmekte ve de her geçen gün vatandaşlık başvurusunda bulunan sayısında ciddi bir artış yaşanmaktadır Öncelikle, günümüzde yürürlükte olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanunu, son derece açık bir şekilde hangi hallerde kimlerin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olabileceğini düzenlemiştir. Aslında var olan düzenleme Avrupa ve de Türkiye’dekinden pek de farklı sayılmaz. Burada izlenilecek yol oldukça önemlidir. Bu, vatandaşlığın kazanılması açısından son derece kritik bir noktadır. Öncelikle ilk olarak bilinmelidir ki, soybağı ile Kıbrıs vatandaşı olmak mümkündür. Bunun için Kıbrıslı bir anne ya da babadan doğmuş olmak, bu haktan faydalanmak için yeterlidir. Buradaki en önemli husus, anneden doğmanın hukuki bir ifadeyle kesin karine olarak kabul edilmesi sebebiyle vatandaşlık hakkının otomatikman hak edilişidir. Ancak babadan elde edilmek istenilen bir vatandaşlıkta evlilik birliği olup olmadığı bakılacak ilk kriterdir. Eğer evlilik birliği var ise, bu durumda da otomatikman vatandaşlık hakkı kazanılır ancak yok ise, bu durumda Kıbrıslı babanın çocuğunu resmi olarak tanıması gerekir. Bu vatandaşlık iktisabında zorunlu olarak izlenilmesi gereken bir prosedürdür.
Bir diğer vatandaşlık kazanma yolu ise, yasal olarak 15 Kasım 1983 yılı itibariyle ki bu tarih, öncesi nazara alınır, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yerleşik olarak ikamet eden şahıslar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olabilirler. Diğer bir yol da evlat edinilmesi şekli ile vatandaşlığının iktisabıdır. Bu durumda evlat edinilen kişi küçük yani henüz reşit değil ise, bu durumda anne ya da babasının Kıbrıs vatandaşı olması şartı ile vatandaşlığı kazanabilir. Başka bir ayrıntı da eğer kişi reşit ise, bu durumda sadece vatansız olması halinde Kıbrıslı bir anne ya da baba tarafından evlat edinilmesi halinde vatandaş olabilir. Evlenme suretiyle de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlığı kazanılabilir. Bu durumda evliliğin gerçekleştiği tarih üzerinden en az bir yıllık bir süre geçmiş olması gerekir. Koşul sağlandığında başvuru işlemi gerçekleştirilebilir. Gelelim en önemli meseleye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne üye olup olmaması hadisesi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti resmi olarak bir Avrupa Birliği üyesi olan devletin parçası olarak kabul edilir. Ancak bu durum her ne kadar böyle olsa da bu Kıbrıs adasında yaşan ve de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yerleşik olan yurttaşlara otomatikman Kıbrıs vatandaşlığı ve dolayısıyla da Avrupa Birliği vatandaşlığı hakkı sağlamaz.
Öncelikle vatandaşlık meseleleri ülkelerin kendi iç meseleleri arasında değerlendirilir. Her ne kadar bu konuda ABAD’ın sıradışı çelişen ve de Avrupa mevzuatlarıyla bağdaşmayan kararları olsa da, vatandaşlık münhasıran ülkelerin egemenlik yetkisine terk edilmiş bir konu olarak kabul edilir. Bu anlamda bir Avrupa Birliği ülkesi, kendi vatandaşlık mevzuatını dilediği şekilde düzenleyebilir. Avrupa Birliği vatandaşlığı ise, ancak üye ülke vatandaşlığı kazanılırsa otomatikman vücut bulur. Bu sıkı sıkıya bağlı bir düzenlemedir ve de ülkelerin kendi iç meselesi olduğundan Avrupa Birliği kurum olarak bu uygulamalara müdahale edemez. Kıbrıs Rum Yönetimi de kendi düzenlemeleri uyarınca 1960 yılı ve de öncesi tarih ile bağlantılı bir şekilde Kıbrıs soydaşlığını ispatlayan herkese Kıbrıs pasaportu vermektedir. Bu anlamda 1960 sonrası herhangi bir tarihte olarak Kıbrıs vatandaşı olmanız size Avrupa Birliği pasaportu kazandırmaz.
Yazar:Emir Karasu