Geçtiğimiz yıllarda, öğrenme güçlükleri veya belirli öğrenme güçlükleri, öğrencilerin bu kategoriye ne sıklıkta yerleştirildiklerine bağlı olarak özel eğitimin kendisiyle eşanlamlı hale gelmesiyle özel eğitimin en çok incelenen ve bilinen sınıflandırması olarak ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, öğrenme güçlüklerinin ayrı bir disiplin olarak kurulmadığı göz önüne alındığında, akademisyenler, araştırmacılar ve eğitimciler arasında bugüne kadar en çok anlaşmazlığı getiren de özel eğitim kategorisidir. Yani, şimdiye kadar öğrenme güçlükleri fenomenolojisi ile bunlara neden olan faktörler arasında herhangi bir nedensel ilişki belirlenmemiştir. Resmi tanımlara rağmen, bunların doğası ve yorumlanmasına ilişkin bir anlayış eksikliği vardır, bu da farklı bir disiplinin ana amacının yerine getirilmediğini gösterir. Doğaları ve yorumlanmaları anlaşılmadan, öğrenme güçlükleri ile ilgili bilimsel bakış açıları sorgulanabilir veya temelsiz kalır. Ve bu, bir sınıflandırma kategorisinin nasıl daha iyi tanımlanacağına dair fikir birliği eksikliği olan tanımlama öğrenme güçlükleri için sorununun temelini oluşturur.
100 yıldan fazla bir süredir devam eden bir çalışma boyunca, basit bir soruya oybirliğiyle ve kesin bir cevap verilmemiştir: Öğrenme güçlükleri nelerdir? Bugün, özellikleri ve uygulanan uygulamalar hakkında çok şey bilinmektedir, ancak bunların düşük akademik başarıya sahip ayrı bir öğrenci kategorisini mi temsil ettikleri yoksa tüm düşük performans gösteren öğrencilerin yapabileceği bir yapı mı oldukları sorusuna henüz cevap yoktur. Bu iki yön, tutarlı bir şekilde olmasa da, zaman içinde titizlikle incelenmiştir. Sonuç olarak, bugün bile bazıları öğrenme güçlüğünün belirli bir güçlüğü temsil ettiğini iddia etmektedir. Çünkü bu çocuklar yüksek zekâya sahipken diğerleri bu kategorinin öğrenemeyen her çocuğu içerdiğine inanılır.
Yirmi birinci yüzyılın başından beri çeşitli disiplinlerden bilim adamları, ama çoğunlukla eğitimciler, ebeveynlerin anaokuluna giden çocuğum tersten yazıyor mu bu disleksi mi? Çocuğum gelecekteki bir Einstein olacak mı? Çocuğumun anlamları anlamakta güçlük çekiyor ve bu disleksi olabilir mi? veya Çocuğum sıkıntılı ve okulda kötü performans gösterir ve bu yüzden öğrenme güçlüğü çekiyor olabilir mi? Bu bilim adamları, Öğrenme Engelleri Derneği gibi uluslararası kuruluşlar aracılığıyla, alanı işlevsel olarak işlevsel hale getirmeye çalışmışlardır. Yani belirli özelliklere sahip bir bilimsel disiplin mi yoksa her şeyi ve hiçbir şeyi kapsayan bir sözde bilim mi olduğuna cevap vermeye çalışmışlardır. Ayrıca çocukların okul ve toplum bağlamında tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olacak operasyonel özellikleri belirlemeye çalışmışlardır.
Çağdaş Çerçeveler
Bu nedenle günümüzde araştırmacılar, belirli öğrenme güçlüklerinin bilimsel bir kategori oluşturup oluşturmadığı veya özel bir tedaviye veya özel olarak tasarlanmış bir eğitime ihtiyaç duymayan, daha düşük başarıya sahip gruplardan birini mi temsil ettiği sorusuna cevap vermek için alanını yeniden tanımlamaya çalışmaktadır. Yakın zamanda tartışıldığı gibi, alan tasviri, çeşitli tanımlarda ve uygulamalı pedagojik uygulamalarda yansıtılan önceden var olan tüm bilgileri özetlemelidir. Bu, eksikliğin katkısının derecesinin yanı sıra çeşitli dış faktörlerin etkilerinin katkısının belirlenmesine yardımcı olur. ABD’de eğitim reformu çabaları, 30 yılı aşkın süredir hem ABD’de hem de uluslararası alanda araştırmaların odak noktası olan okuma öğretimini geliştirmek amacıyla kanıta dayalı öğretim yaklaşımlarının uygulanmasına vurgu yapmaktadır.
Araştırmadan ortaya çıkan önemli bir endişe, eğitim sistemlerinin çocuklar, özellikle de engelli olanlar ve azınlıklara mensup olanlar arasındaki uçurumu kapatmadaki başarısızlığıdır. Yeniden tanımlamalara ve eğitim düzenlemelerine rağmen, öğrenme güçlüklerinin kavramsallaştırılması ve tanımlanmasına ilişkin belirsizlikler ve çelişkiler hala mevcuttur. Neden var olduklarını belirleme girişimleri olmuş ve birçok nörobiyolojik araştırmacı onları merkezi sinir sistemi (CNS) bozukluklarına atfetmeye çalışmıştır. Fakat şimdiye kadar nedenleri belirlenmemiştir. Zekâ başarısı tutarsızlığının tanımlama çerçevesi, öğrenme güçlüklerini ayrı bir bozukluk olarak gören kişiler tarafından hala uluslararası alanda kullanılmaktadır. Düşük başarı modeli ise farklı olmayan bir düşük başarılı öğrenciler grubundan bahsedenler tarafından uygulanmaktadır.
ABD’de, çeşitli eyaletlerdeki okul bölgeleri, geleneksel test modelini (örneğin, zekâ-başarı uyuşmazlığı) çocuğun müdahaleye yanıtı ile tamamlamaya başlamıştır. Bahsedildiği gibi çocuğun müdahaleye yanıt, öğrenme bozukluğu olan öğrencileri tanımlamak için uygun bir yöntem olarak kabul edilir. Ulusal bir ankette, öğretmenlerin % 72’si ve ebeveynlerin % 54’ü bu kararı destekler. Çünkü çocuğun müdahaleye yanıtın yaklaşımı erken müdahale ve sevk öncesi hizmetleri kolaylaştırır. Bu şekilde, özel eğitime uygunsuz yönlendirmeler azaltılır ve aynı zamanda okul başarısızlığını gösterdikten sonra özel eğitim hizmetlerine yönlendirilen öğrenciler için önleyici müdahale modeli oluşturulur. Son yıllarda, başka bir çerçeve, güçlü ve zayıf yönler modeli üstün gelme eğilimiyle ortaya çıkmıştır. Federal kanun düzenlemeleri tarafından kapsanmasa da, araştırmaya dayalı uygulamaları desteklediği için ABD’de yaygın olarak kabul görmekte ve kullanılmaktadır.
Bu nedenle, öğrenme güçlüklerine yönelik teorik yaklaşımlara bağlı olarak, bugün özellikle ABD’de kavramsallaştırılması ve tanımlanması için kullanılabilecek dört çerçeve modeli vardır. Bozukluğun ayırt edici olmayan doğasının savunucuları, beklenmedik başarısızlık unsurunu hesaba katmayan düşük başarı çerçevesini benimsemişlerdir. Bozukluğun ayırt edici doğasının savunucuları, kalan üç çerçeveden birini veya daha fazlasını kullanır: zekâ-başarı uyuşmazlığı, talimat-müdahaleye yanıt ve birey içi farklılıklar. Hastalığın ayırt edici karakterinin anahtar unsurlarından biri, beklenmedik başarısızlık kavramıdır. Bu, öğrenmesi gereken ancak skolastik başarıyı gösteremeyen çocuklar tarafından, başka öğrenme engelleri olmadan ve yeterli eğitim alırken sunulur. Bu nedenle, tanımlamanın geçerliliğini değerlendirmenin anahtar yönü, hangi çerçevelerin benzersiz bir düşük başarılılar grubu ürettiğini belirlemektir. Geçerli bir sınıflandırma, beklenmedik başarısızlık yapısına işlevsellik sağlayan ölçümleri yansıtmalıdır.
Geleneksel istihbarat başarısı tutarsızlığı çerçevesi (IAD), kışkırttığı tartışmalara rağmen hem ABD’de hem de uluslararası alanda kimlik tespitinde baskın olmaya devam etmektedir. Tipik olarak IQ ile ölçülen okuma, yazma ve matematiksel testlerle ölçülen akademik başarı arasında önemli bir tutarsızlık gösterdiklerinde belirli öğrenme güçlükleri olan öğrencileri tanımlamanın belirleyici bir yöntemidir. Bu çerçeve, öğrenme güçlüklerinin çok boyutlu doğası ve psikometrik ölçümlerdeki hatalar nedeniyle hem yetenek testleri hem de başarı testleri açısından güvenilirliği nedeniyle eleştirilmiştir. Müdahaleye yanıt belirtildiği gibi, hem genel eğitimde hem de çekirdek müfredat düzeyini karşılamayan öğrenciler için özel müdahalelerde öğretimi kolaylaştıran başka bir çerçevedir. Bir öğrencinin akademik zorluklar nedeniyle risk altında sayılması için, öğrencinin değerlendirmeleri derlenir ve belirli müdahalelerden sonra ilerlemesi izlenir.
Müdahalelerin uygulanmasının ardından, başarı ve büyümede hala tutarsızlık varsa, öğrencinin öğrenme bozukluğu olduğu kabul edilir. Bu model ABD’de kullanılırken, Britanya’da da benzer bir pedagojik dinamik değerlendirme modeli kullanılır. Bu çerçeve aynı zamanda, her konuda daha düşük başarıya sahip öğrencileri belirlemek için sınıfta çoklu değerlendirmelerin kullanılmasıdır. Her zaman sınıfı oluşturan gruba bağlı olarak, istikrarsız bir yöntem olduğu gerekçesiyle eleştiri almıştır. Tek bir testin veya birden fazla testteki puanların kullanılmasıyla, bir öğrencinin yeteneklerinin gizliliğini fark etmek ve onu öğrenme güçlüğü grubuna yerleştirecek kesme noktasını belirlemek zordur.
Söylendiği gibi, güçlü ve zayıf yönler modelinin çerçevesine, Engelli Bireyler Eğitim Yasası’da alternatif araştırmaya dayalı uygulamaların sağlanması kapsamında izin verildiği söylenmektedir. Uyum-uyumsuzluk modeli, ikili tutarsızlık / tutarlılık modeli ve tutarsızlık / tutarlılık modeli gibi farklı güçlü ve zayıf yönler modelleri vardır. Bu üç model metodolojide farklılık gösterir, ancak öğrencilerin bir veya daha fazla özel bilişsel yeteneklerde buna karşılık gelen zayıflık gösterdiklerinde öğrenme güçlüğüne sahip olarak tanımlanabilecekleri gerçeği üzerinde birleşirler. Bununla birlikte, uygulamada, öğrenciler genellikle yalnızca akademik başarı alanlarında güçlü ve zayıf yönlerin bir modelinin gösterilmesi yoluyla SDL ile özdeşleştirilebilir. Dahası, ölçüm hatalarını biriktiren ve güvenilmez kılan birden fazla bireysel farklılık mevcut olabilir.
ABD’deki okul psikologları tarafından kullanılan çerçevelerle ilgili yakın tarihli bir ankette Cottrell ve Barrett, 471 okul psikoloğu örneğine bakarak, % 63,1’inin neredeyse her zaman zeka-başarı uyuşmazlığı çerçevesini kullandığını ortaya çıkarmıştır. Çoğu durumda % 49,3 müdahaleye yanıt ve % 29,4 hemen hemen her durumda güçlü ve zayıf yönler modeli çerçevesini kullanılmıştır. Ancak, hangi çerçevenin öncelikli olarak kullanıldığını belirleyememişlerdir. Örneğin, % 31,5’i çoğu zaman müdahaleye yanıt çerçevesini kullandıklarını, yalnızca % 17,8’i bu çerçeveyi yalnızca kullandıklarını bildirmiştir. Maki ve Adams, hangisinin öncelikli olarak istihdam edildiğini bulmak için 2017’de 461 okul psikologuna anket yapmıştır. Yalnızca % 30,4’ünün öncelikli olarak zeka-başarı uyuşmazlığı çerçevesini kullandığını bildirirken, esasen sırasıyla neredeyse eşit olarak müdahaleye yanıt (% 34,5) ve güçlü ve zayıf yönler modeli (% 35,1) çerçevesini kullandıklarını keşfetmişlerdir.
Benson vd, 1317 okul psikoloğu ile yapılan başka bir ulusal düzeydeki ABD araştırmasında, teşhis prosedürüne dâhil edilmeyen eyaletlerde bile % 37’nin zekâ-başarı uyuşmazlığı kullandığını ortaya çıkarmıştır. Yüzde elli bir müdahaleye yanıt kullanmıştır. Son olarak, yaklaşık % 53’ü güçlü ve zayıf yönler modeli kullandığını bildirmiştir. Aynı ankette, % 49,2’si erken okuryazarlığın izlenmesi, sözlü okuma akıcılığı, okuduğunu anlama, erken sayı, matematik ve hesaplama prosedürlerini kullanımlardır. Ayrıca matematik kavramları ve uygulamaları, yazım ve yazılı ifade istemlerini içeren akademik tarama prosedürlerine katıldıklarını bildirmişlerdir. Katılımcıların çoğu müdahaleye yanıt, güçlü ve zayıf yönler modeli veya zekâ-başarı uyuşmazlığı birlikte kullanıldığını bildirmişlerdir. Bu son anket, belirlenmesinde profesyoneller arasında kimlik belirleme prosedürlerine ilişkin fikir birliği olmadığını doğrulamaktadır.
Kaynakça:
researchgate.net/publication/281269147_Working_and_Learning_in_Times_of_Uncertainty_Challenges_to_Adult_Professional_and_Vocational_Education
edutopia.org/blog/dealing-with-uncertainty-classroom-students-ben-johnson
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu