Okyanuslarda yaşayan bir bakteri türlerinin soluduğumuz oksijenin %10’unu ürettiğini biliyor muydunuz? Yeni bir çalışma plastik kirliliğinin okyanuslarda bakteriler tarafından üretilen oksijen seviyesini negatif yönde etkilediğini buldu.
Avustralya’daki Macquarie Üniversitesi’nden araştırmacılar; plastiklerin, fotosentez yapan bir deniz bakterisi türü olan Prochlorococcus üzerine etkilerini inceledi. Bulgularını Communications Biology adlı dergilerinde yayınladılar. Bu küçük mikroorganizmalar; denizdeki besin ağı için kritiktirler, karbon döngüsüne katkıda bulunurlar ve global oksijen üretiminin %10’undan sorumludurlar.
Her yıl yaklaşık 12,7 milyar ton plastik okyanuslara girer. Bu plastikleri sindirebilecek memeliler, kuşlar, balıklar ve yumuşakçalar dahi 200 deniz canlısı türü risk altında kalır. Fauna & Flora International (FFI) adlı bir organizasyonun yayınladığı bir yayında, plastik kirliliğin insanların ölüm oranlarına etkisi incelendi. Rapora göre her 30 saniyede, gelişen dünyada bir insan, yanlış şekilde atılmış bir atığın yarattığı kirlilik sonucu hayatını kaybediyor. Plastik kirliliği sorunu, gittikçe kötüye gidiyor. 2050’ye kadar, okyanuslardaki plastik ağırlığının, balık ağırlığını aşacağı düşünülüyor.
Macquarie Üniversitesi’nde çalışan araştırma grubu; plastik poşetlerden ve PVC kaplamalarından ekstrakte edilen kimyasalları, iki farklı Prochlorococcus ırkına uyguladı. Bu kimyasal uygulmasının; kontrol bakterilerine kıyasla bakterilerin gelişimini ve işlevini belirgin şekilde azalltığını gözlemlediler.
Araştırmacılar, bakterilerin gen aktivitesinde de değişiklikler gözlemlediler. Bunun anlamı; genler, protein üretmek için normal koşullardaki gibi aktif değillerdi. Daha da önemlisi, plastiklerde bulunan kimyasallara maruz bırakılan bakteriler, daha az oksijen üretiyorlardı. Elde edilen verilere göre, plastik kirliliği büyük boyutlu canlıların da ötesinde, tüm ekosistemi etkiliyordu. Plastik kirliliğinin deniz yaşamı üzerindeki tüm etkisinin bilinmesi ve kirliliği azaltma yollarının bulunabilmesi için, fotosentetik bakteriler de dahil olmak üzere, mikroorganizmlar üzerindeki etkisinin bilinmesi gerekir.
Neler Yapabiliriz?
Plastik kirliliği hakkında endişeleniyorsanız ve bu konuda ne yapabilceğinizi merak 
ediyorsanız, World Wide Fund for Nature (WWF) adlı bir organizasyon plastik ayak izinizi azaltmak için 10 ipucu öneriyor. Bunlar;
1) Tekrar kullanılabilir bir kahve bardağı taşıyın. Tek kullanımlık kahve bardaklarının sadece %1’den azı geri dönüştürülebilirdir.
2) Geri dönüştürülebilir bir su şişesi taşıyın. Tek kullanımlık plastik şişeler, sahillerdeki plastik kirliliğinin en önemli nedenidir ve deniz kuşları sıklıkla şişelerin kapaklarını yutar.
3) Plastik çatal bıçak kullanmaktan kaçının ya da geri dönüştürülebilir plastik çatal bıçak kullanın. Ortalama bir kişi, her yıl 466 parça plastik çatal bıçak kullanır.
4) Pipet kullanmanız gerektiğinde plastik yerine kağıt pipet kullanın. Plastik pipet ve karıştırıcıların doğada parçalanması 200 yıl sürer.
5) Steç film yerine folyo kullanın. Çünkü, folyo geri dönüşebilirdir ama streç değildir.
6) Poşet çay kullanmayın. Çünkü tek kullanımlık çay poşetleri, su yoluna ve besin döngüsüne mikroplastikleri dahil eder.
7) Sakız tüketmeyin. Çünkü, sakızlar sıklıkla plastikten yapılır. Fakat plastik içermeyen 
alternatifleri de mevcuttur.
8) Yapıştırıcı kullanmayı bırakın. Planktonlar ve balıklar, yapıştırıcının içindeki mikroplastiği tüketebilir. Ancak sakızda olduğu gibi, parçalanabilir ve çevre dostu olan yapıştırıcı alternatifleri mevcuttur.
9) Plastik karton ambalajdaki sütler yerine, cam şişedeki sütleri satın alın. Çünkü plastik karton ambalajlar geri dönüşüm için uygun değildir.
Kaynakça:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325264.php
Yazar: Ayça Olcay