İnsanlar binlerce yıldır tıpta ve savaş silahlarında petrol (veya petrol türevleri) kullanmışlardır. Bununla birlikte petrolün değeri sanayi devrimine kadar artmadı. Sanayi devrimiyle beraber odun, kömür, hayvan gücü ve diğer enerji kaynakları yerine kullanılmasıyla değeri artmıştır. Sıvı petrol, zamanın diğer enerji kaynaklarına göre bazı önemli avantajlara sahipti; konsantre hale getirilebilirdi ve bir yerden diğerine kolayca taşınabilirdi.Petrol kullanımı arttıkça, rafine ürünleri (benzin ve dizel gibi) otomobiller ve 
gemilerde yakıt olarak kullanıldı. Dünya çapında kuyu, gemi, depolama terminalleri ve boru hatları sistemi büyüdü. Eski ve hasar görmüş ekipmanların sonucunda, insan hatasından, bazen ise kaza nedeniyle petrol faciaları yaşanmış ve on milyonlarca galon petrol çevreye yayılmıştır. Bunlardan en yıkıcı olanları ise;
1. Amoco Cadiz Petrol Sızıntısı (1978)
Yaklaşık 69 milyon galon ham petrol ile dolu çok büyük bir ham petrol gemisi (VLCC) olan Amoco Cadiz, 16 Mart 1978 sabahı, Fransa’nın Brittany sahillerinde sığ kayalıkların üzerinde karaya oturdu. Darbenin etkisiyle gövde ne konteyner tanklarındaki deliklerden petrol sızmaya başladı. Yaklaşık 200 km’lik Fransız kıyıları, yumuşakçalar ve kabuklular gibi milyonlarca omurgasız hayvanı ve tahminen 20.000 kuşu öldüren petrol sızıntısı ile kirlendi. 1990’da Cadiz’in sahipleri Fransız yetkililere 120 milyon dolar, dökülen petrol sahipleri olan Royal Dutch Shell’e ise 35 milyon dolar ödedi.
2. Castillo de Bellver Petrol Sızıntısı (1983)
Bir yangın 1983 yılında petrol tankeri taşıyan geminin alabora olmasına neden oldu. Yangın sırasında çevreye salınan petrolün bir kısmı yansa da yangın başladığında tanker de 79 milyon galon ham petrol olduğu velirtilmektedir.
3. Nevruz Petrol Sahasındaki Olaylar (1983)
10 Şubat 1983’te, Kuzey Basra Körfezi’ndeki Nevruz petrol sahasının üzerindeki bir İran oetrol platformu, bir tanker tarafından vuruldu. Etki, platformun 45 derece kaymasına neden oldu, korozyon ve dalga enerjisi, platformun devrilmesi ve kuyruğunun kırılmasına yol açtı. Sonunda Eylül 1983’te kapatılmadan önce Pers Körfezi’ne günde yaklaşık 1500 varil (63.000 galon) petrol sızdı. Aynı olaydan 1 ay sonra İranlılara ait başka bir platform Iraklı helikopterler tarafından saldırıya uğradı. Bu ikinci platforma verilen hasar kapatılmadan önce körfeze 733.000 varil (31 milyon galon) petrol dökülmesine neden oldu. İran’ın kapatma ve 
tamir işlemleri Iraklıların ateşi altında gerçekleştirildi ve kuyuları kapatmaya çalışırken 20 kadar kişi öldü. Tahminler, bu iki olayın sonucunda yaklaşık 80 milyon galon petrol döküldüğünü gösteriyor. Skimmerlar ve diğer ekipmanlarla petrolün bir kısmı temizlenmeye başarılsa da üçte ikisi denize yayılmıştır.
4. Kolva Nehri Petrol Sızıntısı (1994)
Kolva Nehri petrol sızıntısına, Rus Kutupları’ndaki aşınmış bir petrol boru hattındaki kırılma neden oldu. Petrol, kırılma sahasının etrafında sekiz ay boyunca bir havuz oluşturularak hazne içinde toplandı. Ancak hazne daha sonra Kolva Nehri’ne yaklaşık 84 milyon galon petrol dökülmesine yol açtı.
5. Mingbulak (Fergana Vadisi) Petrol Sızıntısı
Tarihin en büyük kara bazlı petrol sızıntısı ve Asya.2nın en kötü petrol faciası olarak bilinen bu olay 2 Mart 1992 yılında Özbekistan’ın Fergana vadisi yakınlarında meydana geldi. Petrol, ateşi ve kuyu basıncı azalmadan 2 ay boyunca yanmaya devam etti.
6. Atlantik İmparatoriçe Petrol Sızıntısı (1979)
19 Temmuz 1979 yılında Atlantik İmparatoriçesi ile Ege Kaptanı isimli iki gemi çarğıştı. Çarpışma en büyük petrol sızıntılarından birini yarattı. Her iki gemide de yangın çıktı ve 
yangın petrolün alev almasına neden oldu. Ancak asıl büyük hasarı Atlantik İmparatoriçesi aldı ve karadan uzakta battı. Batmasından sonra bile iki hafta boyunca yanmaya devam etti. Ege Kaptanı’nda çıkan yangın ise söndürüldü ve gemi Trinidad’a çekildi. Kaza sırasında salınan devasa petrol hacmine rağmen, rüzgarların petrolü denizde dağıtması sayesinde sızıntı yakınlardaki adalara çok az zarar verdi. Kaza sırasında ise 27 denizci öldü.
7. BP’nin Derin Su Horizonu Petrol Sızıntısı (2010)
Tarihin en büyük, kaza nedeniyle meydana gelen petrol sızıntısıdır. 20 Nisan 2010 yılında Meksika Körfezi’nde Deepwater Horizon petrol platformu tarafından açılan bir kuyu sondajı sırasında doğal gazın patlamasıyla başladı. Gaz, platformun yükselticisini platforma tuttu ve ateşlendiği yerden 11 işçiyi öldürdü ve 17 kişi yaralandı. Petrol platformu iki gün sonra 
alabora oldu ve battı. 134 milyon galon petrol ABD Körfez Kıyısı’nın Teksas’tan Florida’ya yaklaşık 2.100 km alanı kapladı. Olayın ardından açılan davalarda, petrol şirketi BP sorumlu taraf kabul edildi ve tazminat olarak 65 milyar dolar ödedi.
Kaynakça:
https://www.britannica.com/list/9-of-the-biggest-oil-spills-in-history
Yazar: Merve Karaca