Petrol,
1800’lü yıllarla beraber hayatımıza keskin bir giriş yapmış ve halen de dünyada tesis edilmeye çalışılan barışın en önemli sorunlarından biri haline gelmiştir. Petrol uğrana birçok irili ufaklı ülke çok büyük savaşlara girmiş ve bu uğurda milyonlarca insan ölmüştür. Sadece ölüleri ele alsak da ayrıca milyonlarca insan sakat ve de evsiz kalmıştır. Her ne kadar durum bu şekilde olsa da, petrol artık insan hayatının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Petrol sanayileşmenin ve dolayısıyla da kalkınmanın en önemli katalizörü konumundadır. Milyonlar ile ifade edilen bir sürede meydana gelen bu kıymetli madde, günümüzde birçok ülkenin en büyük ihracat kalemlerinin başında gelmektedir. Ancak bazı bölgelerde hiç petrol olmasa da yine de ülkeler bir şekilde kendisinden çok uzakta olan coğrafyalara sızarak başka ülkelerin sahip olduğu petrol rezervlerine göz dikebilmektedir. Günümüzde petrole doğrudan sahip olan ülkelerin birçoğu aslında gelişmiş ülke kategorisinde yer almaz. Çok ilginç bir şekilde ülkeler bazı petrol zengini ülkelere ambargo yaparak, bu ülkelerin petrolünü dünya pazarına sunması meselesine engel olur. Bu da her ne kadar petrol rezervleri itibariyle zengin olunsa da bunun nakde çevrilememesi sebebiyle ciddi anlamda ekonomik dar boğazı da beraberinde getirir.
Dünya üzerinde birçok bölgede çok kaliteli petrol rezervleri bulunur. Bu rezervlerin büyük bir kısmı Türkiye’nin de aralarında yer aldığı Ortadoğu coğrafyasında yer alır. Ortadoğu zengin rezervleri sebebiyle çok zaman tehdit altında olmuş ve bu durum halen de yaşanmaktadır. Bir başka değişile her ne kadar petrol rezervleri ile dikkati çeken ülkeler Ortadoğu’da yer alsa da bu durum, bu ülkelere refahtan ziyade tarifsiz acılar ve de sefillikler getirmiştir. Demokratik olarak bir devlet düzenine sahip olmadıkları için Ortadoğu ülkeleri sahip oldukları rezervleri çok da iyi pazarlayamamakta ve de buradan elde edilen geliri vatandaşlarının refahına katkı olarak kullanamamaktadır. Dünya üzerinde en büyük petrol yatakları, halen demokrasisi bir tartışma konusu olduğu için uluslararası anlamda sahip olduğu petrolden gelir elde edemeyen Venezuela’ya aittir. Aslında Venezuela, bir anlamda varlık içinde yokluk çeken en önemli ülke olarak dikkat çeker. Daha önce, Venezuela’nın da önünde lider olarak yer alan Ortadoğu ülkesi Suudi Arabistan ise, kendisine günümüzde ikinci sırada yer bulmaktadır. Dünya’da var olan petrol yataklarının 5’te 1’ini kendi sınırları dahilinde barındıran Suudi Arabistan ekonomi anlamında bu petrolden elde edilen gelirle ayakta durur.
Suudi Arabistan sonrasında 3’üncü sırada yer alan ülke ise dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Kanada’dır. Kanada, ekonomik ve de demokrasisi anlamında dünyanın önemli ülkelerinden biridir. Bu anlamda Kanada diğer ülkelerden de ayrılır. Kanada sonrasında sırasıyla Iran, Irak, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya, Libya ve Nijerya gelir. Ancak bu 10 ülke arasında gerçek manada en moderni ve de en zengini hiç şüphe yok ki, Kanada’dır. Kanada sonrasında ise Birleşik Arap Emirlikleri gelir. Petrol tüketiminin bu hızla devam etmesi halinde önümüzdeki 50 ila 80 yıl arasında bütün rezervlerin tükenebileceği uzmanlar tarafından açıklanan bir gerçektir. Bu da birçok ülkenin sonu olabileceği gibi, bazı ülkelerin de yenilebilir enerji kaynaklarına yönelmesine yardımcı olacaktır.
Yazar:Emir Karasu