Venera- Uzaysal Boşluk (Uzay) ve Venüs gezegeni hakkında bilgi edinmek amacıyla yapılmış bir dizi Sovyet Otomatik Gezegenlerarası Uzay İstasyonu serisidir. Venüs’teki zor şartlar ve gezegenle ilgili sıcaklık ve basınç gibi parametrelerin kesin değerlerinin alınamaması gezegendeki araştırma sürecini kesin olarak zorlaştırdı. İlk uçuşlar başarısızlıkla sonuçlansa da insanlık tarihindeki ilk Otomatik Gezegenlerarası uçuş denemeleri olmuşlardı.
1) Venera-1: Venüs’e gönderilen ilk uzay aracı olmakla birlikte aynı zamanda başka bir gezegenin araştırması için gönderilen , insanlık tarihindeki ilk uzay aracıdır. OKB-1 tasarım bürosunda tasarlandı. 4 Şubat 1961’deki Venera-61A koduyla gerçekleşen ilk fırlatma başarısız oldu. İlk başarılı fırlatma, ilk fırlatmadan sekiz gün sonra 12 Şubat 1961 tarihinde gerçekleşti; ama Dünya’dan iki milyon kilometre uzaklaştıktan sonra uzay aracıyla bağlantı kaybedildi. Daha sonralarda Venüs gezegenine yüz bin kilometre kadar yaklaştığı öğrenildi.
2) Venera-2 ve Venera-3: 1965 yılının Kasım ayında fırlatıldılar. 1966 yılının Şubat ayında alınan verilere göre Venera-2’nin Venüs gezegeninin yirmi dört bin kilometre yakınından geçtiği, diğer Venera-3’ün de bu tespitten sonra gezegene iki gün içerisinde vardığı tespit edildi. Böylece Venera-3, Venüs yüzeyindeki ilk insan yapımı nesne oldu. Uzay araçları Venüs gezegenine indikten bir süre sonra Dünya ile bağlantılarını kaybettiler ve bu yüzden gezegen hakkında herhangi bir bilgi edinilemedi. Uçuş sırasında Manyetik Alan, Kozmik Işınlar, Az Enerjili Hareketli Parçacıkların Akışı, Güneş Plazmasının Akışı gibi disiplinler hakkında bilgi alındı. Aynı serinin Venera-65A ve Venera-65B kodlu uçuşları başarısızlıkla sonuçlandı.
3) Venera-4: Ekim 1967 tarihinde fırlatılan uzay aracı, gezegenin gece kısmına 94 dakika içerisinde paraşüt sisteminin yardımıyla inerek bir ilki başardı. Bu uçuşta gezegenin yirmi beş metre yükseklikte bulunan atmosferindeki sıcaklığı 271 °C ve basıncı 17-20 atm arasında ölçüldü. Ayrıca gezegen atmosferinin %90 oranında karbondioksit gazından oluştuğu saptandı, Hidrojen Konorası keşfedildi. Gezegendeki basınç oranı Dünya’da 10 atm olarak düşünülürken, daha sonra yapılacak uçuşlarda bu değer 100 atm ve hatta daha yüksek değerlerde ölçülecekti. Serinin 17 Haziran 1967 tarihinde fırlatılan Venera-67A kodlu uçuşu başarısızlıkla sonuçlandı.
4) Venera-5 ve Venera 6: 1969 yılının Mayıs ayında gezegenin gece kısmına iniş yaptı ve atmosferinin daha derin tabakaları hakkındaki kesin bilgileri Dünya’ya yolladı.
5) Venera-7: 17 Ağustos 1970 yılında fırlatıldı, 15 Aralık 1970’de gezegene ulaştı. İniş sistemleri diğer uçuşlarda kullanılanlara göre tamamen değiştirildi. Bu sefer daha önce de bahsettiğimiz gibi gezegendeki basınç çok daha farklı olarak, 180 atm ölçüldü. 20 dakika içerisinde gerekli bilgiler alınıp, 53 dakika içerisinde Dünya’ya ulaştırıldı. Böylece başka bir gezegenle radyo frekanslarıyla aracılığıla ilk bağlantı kuruldu. Sıcaklık Değişiminin Adiabatik Süreci ve diğer araçlardan farklı olarak gezegenin yoğunluğu hakkında bilgi alındı. Sonuç olarak gezegen yüzeyine yakın yerdeki basınç 90+-15 atm ve sıcaklık 475+-20 °C olarak ölçüldü.
6) Venera-8: 27 Mart 1972 tarihinde fırlatıldı, 22 Temmuz 1972’de gezegene ulaştı. Ayrıca Venüs’ün gündüz kısmına iniş yapan ilk uzay aracıdır. Basıncın Venera-7’de tespit edilenden daha az olduğu doğrulandığı için Venera-8’nin iniş sistemleri yeniden düzenlendi ve 40 kg hafifletildi. Böylece Amonyak onstrantresini ölçeye yarıyan cihazlar ve fotometreler için yer açılmış oldu. İlklerin aracı diyebileceğimiz Venera-8 sayesinde gezegendeki aydınlık seviyesi de ilk defa ölçüldü. Serinin 31 Mart 1972 de gerçekleşen Venera-72A kodlu uçuşu başarısızlıkla sonuçlandı.
7) Venera-9 ve Venera-10: Bu araçlar sayesinde Venüs gezegeni ilk defa fotoğraflanmış oldu ve gezegendeki radyoaktivite ölçüldü.
Venera-11 den Venera-16’ya kadar fırlatmalar devam etse de çok önemli diyebileceğimiz herhangi bir ek bilgi edinilemedi. 1984 yılında sonlandırılan seri yerini Vega serisine bıraktı. Vega serisinin ilk uzay araçları Vega-1 ve Vega-2 , 1985 yılının Haziran ayında fırlatıldı.
Kaynakça:
https://ru.wikipedia.org
Yazar: Muzaffer Alaca