Saab, Avrupa Birliği’ne 1995 yılında tam üye olan İsveç’in ürettiği dünyaca ünlü bir otomobil markasıdır. İsveçlilerin son derece popüler araçları olduğunu söylememize gerek yoktur. İsveç kültüründe gerek Volvo ile başlayan öncü akıma göre araçların sağlamlığı her şeyden önde gelir. Bu anlamda Saab’da tıpkı vatandaşı Volvo gibi bir döneme damga vurmuş araçlar arasında yer alır. 1945 yılında resmi olarak kurulmuş olan Saab, ilk aslında çok daha önceden kurulmuş bir şirkettir. Şirket 1945 yılı öncesinde sadece savunma sanayi alanında faaliyet göstermiş olup uçak üretimi de dahil askeri araçlar tasarlamış ve bunları başarılı bir şekilde üretmiştir. Bu alanda çok başarılı olan Saab, kısa sürede yönünü bir başka sektöre daha çevirmiş ve otomobil üretmeye başlamıştır. Otomobil sektörüne 1945 yılında giren Saab, 67 yıl süreyle başarılı bir şekilde araç üretmiştir. İlk yıllarında sadece küçük otomobiller tasarlayan Saab, 92 modeli ile dünyayı kasıp kavurmuştur. 1945 ile 1968 yılları arasında Saab 92’yi üreten Saab şirketi, çok ciddi satış değerlerine ulaşmıştır. 1968 yılında dünyaca ünlü bir diğer otomobil üreticisi Scania ile ortaklık kuran Saab, bu dönemde çok başarılı projeler üretmiş ve hatırı sayılır bir şöhret yakalamıştır.
K
urulduğu 1945 yılı ile beraber birçok araç üretmeye başlayan Saab, tarih süresince Scania, General Motors ve Spyker gibi önde gelen şirketler ile birleşmeler yaşamıştır. Ancak şirket en büyük şöhretini herhangi bir birleşme yaşamadan önce 1968 yılına dek yaşamıştır. Zaten diğer birleşmeler markanın şöhreti sebebiyle gerçekleşmiştir. İlk birleşme 1968 yılında Scania ile yaşansa da bu birleşme sadece 21 yıl süreyle devam etmiş ve her iki firma da yollarını ayırarak ayrı ayrı yol izlemiştir. Ancak sonrasında 1990 yılında dünyaca ünlü Amerika şirketi General Motors 600 milyon dolarlık yatırımıyla Saab ile ortak olmaya karar vermiştir. Bu tarihle beraber çok çabuk bir toparlanma gösteren Saab, 9-3 ve 9-5 modellerini piyasaya sürmüş ve özellikle Avrupa’da çok satanlar arasına girmeyi başarmıştır. Her ne kadar General Motors ile ortak olunsa da bu birliktelik ileride tamamıyla General Motors lehine evrilmiştir. Şirket hisselerinin yüzde 50’lik kısmı da 125 milyon Dolar karşılığında 2000 yılında General Motors’a geçmiştir.
İsveç’in en gözde araç üreticileri arasında yer alan Saab, kısa sürede düşüşe geçmiş ve hedeflenen satışlara ulaşamamıştır. Şirkette birçok şey kötü gidince ve gelir gider dengesi gider yönüne ivme yapınca General Motors, 2010 yılında şirketin tüm hisselerini elden çıkarma kararı almıştır. 2011 yılında iflas bayrağını çeken Saab’ın, 2012 yılında hisselerin tamamı Hollandalı şirket Spyker’a satılmış sonrasında NEVS adını alan Saab, yeni bir şirket olarak faaliyetlerini sürdürmüştür. Saab artık bir NEVS’e dönüşmüş ve 67 yıl süren bir marka kariyeri daha sonlandırılmıştır. Ancak eski kuşak halen Saab ifadesini sıklıkla kullanmakta ve NEVS aynı popülariteye henüz ulaşmış değildir.
Yazar:Emir Karasu