Dokunma Açlığı Nedir; Nedenleri ve Önleme Yolları Nelerdir?

Dokunma açlığı, diğer canlı varlıklara dokunamama veya fiziksel temasın olmamasından dolayı yaşanan özlem anlamına gelir. Bu durum tipik olarak, kişi uzun bir süre boyunca çok az veya hiç fiziksel temas yaşamadığında ortaya çıkar. İnsanlar büyük ölçüde sosyal varlıklardır ve yapılan bazı araştırmalar, birçok insanın fiziksel temastan rahatlık, güvenlik ve tatmin hissettiğini göstermektedir. Fiziksel temastan yoksun bırakma, insanların boşluk ve yalnızlık gibi olumsuz duygular yaşamasına neden olur.
Küresel COVID-19 salgını nedeniyle artan sayıda insan dokunma açlığı yaşıyor olabilir. SARS-CoV-2 virüsünün yayılmasını sınırlamak için fiziksel mesafe ve sosyal kısıtlamalar, diğer insanlara uzak kalmayı sınırlıyor ve bu yüzden de insanlar arasındaki fiziksel teması azaltıyor. İnsanlar ayrıca dokunma açlığına dokunma depresyonu, dokunma yoksunluğu, şefkat yoksunluğu, dokunma açlığı veya cilt açlığı olarak da bildirmektedir. Bu yazıda dokunma açlığının anlamı, potansiyel psikolojik komplikasyonları ve önlemeye yardımcı olacak bazı yollar hakkında bilgiler yer almaktadır.

Dokunma Açlığı Nedir?

Dokunma açlığı, insanların belirli bir süre boyunca başkalarıyla çok az veya hiç fiziksel etkileşimde bulunmadıktan sonra deneyimleyebilecekleri fiziksel temas arzusunu ifade eder. Bazı insanlar bunu açlık sırasında yemek yeme arzusuyla karşılaştırabilir. Yapılan araştırmalar, duyguları iletmek ve ilişkileri sürdürmek söz konusu olduğunda dokunmanın insanlar için önemli olduğunu bulmuştur. Yapılan birçok çalışma, insani gelişmede sosyal dokunuşun önemini vurgulamaktadır.
Dokunma, beynin belirli alanlarını harekete geçirir, bu alanlarda düşünce süreçlerini, tepkileri ve fizyolojik tepkileri etkiler. Örneğin, araştırmalar duygusal dokunmanın orbitofrontal korteksi harekete geçirdiğini öne sürmektedir. Beynin bu bölgesi, duygusal ve sosyal davranışların yanı sıra öğrenme ve karar verme ile ilgilidir. Dokunmak aynı zamanda sıkıntı yaşayan insanlar için sakinleştirici ve güven verici olabilir. 2017 yılında yapılan bir çalışma, sıkıntı içindeki çocukları kucaklamak ve okşamak yatıştırıcı etkisi olduğu bildirilmiştir. 2015 yılında yapılan başka bir çalışma da dokunma vücuttaki enfeksiyonların azalmasında yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle, fiziksel temas eksikliği, bazı insanların dokunma açlığı olarak adlandırılan duygunun deneyimlemesine neden olabilir.

Dokunma Açlığı Nedenleri

Dokunma açlığı stres, depresyon ve kaygı duygularını artırabilir ve bu da çeşitli olumsuz fizyolojik etkileri tetikler.
Örneğin stresle mücadele etmek için vücut kortizol hormonu salgılar. Bu hormon kalp atış hızını, kan basıncını, solunumu ve kas gerginliğini artırır, sindirim ve bağışıklık sistemlerini baskılayarak enfeksiyon riskini artırır. 2018 yılında yapılan bir çalışma, cildin, dokunma hissini beyne ileten, duyusal sinirlere pozitif ve negatif dokunma uyaranlarını iletebileceğini belirtmektedir. Cildin dokunma veya okşama gibi düşük yoğunlukta uyarılmasına yanıt olarak vücut, bazılarının aşk hormonu dediği oksitosin salgılar. Oksitosinin, günlük huzura katkıda bulunmak ve stresi azaltmak gibi birçok potansiyel faydası vardır. Bu nedenle, düzenli dokunma genel refahın korunmasına yardımcı olabilirken, fiziksel temas eksikliği olumsuz psikolojik ve fizyolojik etkileri kolaylaştırabilir.

Dokunma Açlığı Semptomları

Birinin dokunma açlığı yaşayıp yaşamadığını bilmesi zor olur, fakat çoğu zaman, kişiler ezici bir yalnızlık duygusu hissederler. Ayrıca kişiler dokunma açlığı yaşadıklarında baz semptomlar gösterirler. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Stres
• Kaygı
• Depresyon duyguları
• Düşük memnuniyet
• Uyumakta zorluk
• Yorgunluk
Dahası, kişiler dokunmayı simüle etmeye çalışan davranışlar sergileyebilirler. Bu, uzun banyo veya duş almayı, battaniyeye sarılmayı, bir evcil hayvan veya yastığa sarılmayı içerebilir.
Psikolojik komplikasyonlar
Dokunma açlığına eşlik eden yalnızlık ve izolasyon duyguları, olumsuz psikolojik komplikasyonlara neden olur. Örneğin, fiziksel temas eksikliği stres, endişe ve depresyon duygularını arttırır. 2017 yılında yapılan bir çalışmada sevgi dokunmatik psikolojik refahını teşvik ettiğini vurgulamaktadır. Bu nedenle, temas eksikliğinin kişinin zihinsel ve duygusal sağlığını riske atması mümkündür.
2020 yılında yapılan başa bir çalışma, dokunmanın yalnızlık hissini de azalttığını bildirmektedir. Bu nedenle, fiziksel temas eksikliği bazı kişilerde yalnızlığa neden olur veya bu durum daha da kötüleştirebilir. Araştırmalar ayrıca yalnızlığı bildirenlerin bilişsel işlevlerde azalma, anksiyete ve depresyon gibi zihinsel sağlık koşullarını yaşama olasılığını daha yüksek olduğunu belirtmektedir.

Dokuma Açlığı Çözümleri

Kişilerin dokunma açlığı hissini aşmak veya azaltmak için uygulanması gereken bazı yöntemler vardır. Uygulanması gereken bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
• Battaniyeleri kullanmak: Kişilerin kendilerini battaniyeye sararak rahatlamaya çalışabilirler ve alternatif olarak, ağırlıklı battaniyeler kullanabilir. Ağırlıklı battaniyeler kullanmak, sarılma hissini taklit eder, bu yüzden bu, kişilerin huzur ve sakinlik duygusu hissetmelerine yardımcı olur.
• Kendi kendine masaj yapmak: Kişiler dokunma açlığını azaltmak için kendi kendine masaj yapmayı deneyebilir. Örneğin, vagus sinirini uyarmaya çalışmak için boyunlarına masaj yapmalıdır ve bu aynı zamanda stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Otonom duyusal meridyen tepkisi (ASMR): Bu, bazı kişilerin ASMR videolarını dinlerken deneyimledikleri hoş duyuyu ifade eder. Bu sesler, beynin dokunuşu işleyen alanını harekete geçirir, kişilerin sakin ve rahat hissetmelerine yardımcı olur.
• Önceki teması hatırlamak: Yapılan bir araştırma, dokunmanın hafızada bir rol oynadığını öne sürmektedir. Bu nedenle, kişiler önceki bir fiziksel temas örneğini hatırlayabilir ve durumu yeniden yaşamak için duyularına odaklanabilir.
• Vücut yastıkları kullanmak: Vücut yastığı kullanmak, bazı kişilerin uyku sırasında daha rahat hissetmesine yardımcı olur ve bu aynı zamanda sarılma hissini de taklit eder.
• Sarılma: Yapılan araştırmalar, yastık gibi cansız bir nesneyi kucaklamanın bile stresi azaltmaya yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Mümkünse kişiler evcil hayvanlarına da sarılmalıdırlar, aslında araştırmalar, hayvan arkadaşlığının sıkıntı ve yalnızlığı azalttığını belirtmektedir.
• İletişim: Mümkünse, aile, arkadaşlar gibi sevilen kişilerle düzenli iletişim halinde kalmaya çalışılmalıdır. Bu, kısa mesajlar, telefon görüşmeleri veya video görüşmeleri yoluyla olabilir. Yapılan araştırma, video görüşmeleri ile azalan yalnızlık duyguları ve sosyal izolasyon arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir.
• Egzersiz: Fiziksel aktivite, bilişsel işlevi ve sağlığı iyileştirmeye yardımcı olur. Aynı zamanda stres ve depresyon duygularını azaltmaya ve uykuyu iyileştirmeye yardımcı olur.
Kişi olumsuz zihinsel sağlık semptomları yaşadığında yardım aramaya çalışmalıdır. Tedavi edilmezse akıl sağlığı, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde kötüleştirir ve olumsuz etkiler. Bununla birlikte, kişilerin fiziksel uzaklaşma önlemlerine saygı duymaları, sürdürmeleri ve sağlıklarını veya diğer kişilerin sağlıklarını riske atmamaları önemlidir. Şahsen yardım alınamazsa, teleterapiyi yapılmalıdır, bu, terapistin ve danışanının iletişim kurmasına izin vermek için teknolojiyi kullanan herhangi bir uzaktan tedavi şeklidir. Terapi seanslarını telefonda, video görüşmesi veya anlık mesajlaşma yoluyla yapılır.
Kısacası dokunma açlığı, fiziksel temasa duyulan özlemi ifade eder. Kişiler sosyal yaratıklardır ve dokunma, gelişim ve iletişimde önemli bir rol oynar. Bazı kişiler için, insan dokunuşunun yoksunluğu, ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Kişiler, insan teması hissini taklit etmek için farklı yöntemler deneyebilir veya pozitif zihinsel sağlığı teşvik etmek için egzersiz yapmak ve sevdikleriyle düzenli iletişim kurmak gibi başka yöntemler deneyebilirler. Kişi dokunma açlığı nedeniyle olumsuz zihinsel sağlık etkileri yaşıyorsa, yardım aramaya çalışmalıdır.

Kaynakça:
psychologytoday.com/us/blog/hide-and-seek/201706/touch-hunger
tmc.edu/news/2020/05/touch-starvation/

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu