Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İletim Doku Nedir?

0 1.420

İletim Doku Nedir?Yüksek bitkilerin ayırt edici bir özelliğini oluşturan iletim dokusu bu bitkilerin karasal ortamda, geniş yayılış göstermelerini mümkün kılmıştır. Bu doku, tüp ya da kanal şeklindeki hücrelerden oluşmuştur. Su ve çözeltideki diğer maddeler bu hücreler içinde bitkinin bir kısmından diğerine taşınır. Başlıca iki tip iletim dokusu vardır: ksilem ve flöem. Bunların her ikisi de gelişmiş dokulardır. Yani, birden fazla tipteki hücreden oluşmuşlardır.

1. Ksilem

Ksilem, su ve suda çözünmüş maddelerin bitkide yukarı doğru taşınımında iş gören bir dokudur. Köklerden, gövdeye ve gövdenin bir uzantısı sayılan yapraklara uzanan bir yol oluşturur. Çiçekli bitkilerde (ksilemleri atasal formdakine en az benzeyen gelişmiş ksileme sahip bitkiler) ksilem iki elemandan oluşur: trakeitler ve trakeler. Ayrıca, çiçekli bitkilerin ksileminde, çok sayıda parenkima ve sklerenkima hücreleri (bazı sklereitlerin yanısıra, çoğunlukla kalın çeperli sklereitler) bulunur. Gelişmiş, işlevsel ksilemde canlı olan bir hücre grubu parenkima hücreleridir: trakeitlerin, trakelerin ve sklerankima hücrelerinin hem sitoplazmaları hem de çekirdekleri olgunlaştıklarında parçalanırlar. İşlevsel yapılar olarak geride kalın hücre çeperleri kalır. Trakeitlerde ve trakelerde, çeperler, geçitler ya da tüpler oluştururlar. Maddeler bu geçitlerin içinden maddeler dikey olarak taşınabilir.
Ksilemin tek görevi taşıma değildir. Diğer bir görevi, özellikle bitkinin toprak üstü kısımlarına destek sağlamaktır. Ksilemde bulunan çok sayıdaki lif bu şekilde iş görür. Kalın çeperli trakeitler de önemli destek elementleridir. Ağaçlarda, ksilem genellikle odun olarak bilinir.

2. Floem

İletim dokusunun ikincisi olan ve içerisinde, maddelerin, hem yukarı hem de aşağıya doğru taşındığı floem, ksileme benzemez. Floem, özellikle, karbonhidrat ve amino asitler gibi organik maddelerin taşınmasında iş görür. Örneğin, yeni sentezlenmiş organik moleküller depolanmak üzere yapraklardan gövde ve köklere ya da hemen kullanılmak üzere bitkinin büyüme noktalarına floem ile taşınır. Ksilem gibi floem de gelişmiş bir dokudur. Flöeme özgü kalburlu borular ve arkadaş hücrelerinin yanında, hem parankima hem de sklenankima hücreleri içerirler. Kalburlu borular dikey taşınım sağlayan floem birimleridir. Bunlar olgunlaşınca çekirdekleri parçalanır; ancak, sitoplazmaları kalır. Olgun haldeyken, hem çekirdek hem de sitoplazmalarını koruyan arkadaş hücreleri ise çok gelişmiş bitkilerde kalburlu borular ile birlikte bulunurlar.

Kaynakça:
Biological Science – James L. Gould, William T. Keeton

Yazar: Taner Tunç

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku