Vücut, her biri kendi yapısı ve işlevi olan trilyonlarca hücreden oluşan karmaşık organizmalardır. Bilim adamları ortalama bir vücuttaki hücre sayısını tahmin etmede çok yol almışlardır. En son tahminler hücre sayısını yaklaşık otuz trilyon olduğudur. Bu hücrelerin hepsi, hayatta kalabilmek ve gerekli tüm temel işlevleri yerine getirmek için uyum içinde çalışır. Ama bu sadece vücutta ki insan hücreleri değildir. Bilim adamları, insan vücudundaki bakteri hücrelerinin sayısının muhtemelen insan hücrelerinin sayısını geçtiğini tahmin etmektedirler.
Vücutta yüzlerce farklı tipte hücre vardır ve hücrenin yapısı, yerine getirdiği rol için mükemmeldir. Örneğin, sindirim sistemi hücreleri, iskelet sistemi hücrelerinden yapı ve fonksiyon bakımından farklıdır. Farklılıklar ne olursa olsun, vücudun tek bir birim olarak çalışmasını sağlamak için hücreler doğrudan veya dolaylı olarak birbirine bağlıdır.
İnsan Vücudunda Kaç Farklı Hücre Tipi Vardır?
Vücutta yaklaşık iki yüz farklı hücre tipi vardır. Bunlardan sadece birkaç örnek aşağıdaki gibidir:
• Kırmızı kan hücreleri
• Deri hücreleri
• Nöronlar
• Yağ hücreleri
İnsanlar çok hücreli, karmaşık organizmalardır. Vücudun içindeki hücreler uzmanlaşmıştır. Bu, her hücre tipinin benzersiz ve özel bir işlevi yerine getirdiği anlamına gelir. Bu nedenle, vücuttaki iki yüz farklı hücre tipinin her biri farklı bir yapıya, şekle, boyuta ve fonksiyona sahipken çeşitli organelleri içermektedir. Örneğin:
• Beyinde hücreler daha uzun olabilir ve dolayısıyla sinyalleri daha verimli iletebilirler.
• Kalbin hücreleri daha fazla mitokondriye sahiptir çünkü çok fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar.
• Solunum sistemindeki hücreler oksijeni almaktan ve karbondioksiti serbest bırakmaktan sorumludur.
Ayrıca tüm hücreler insan vücudunun verimli çalışmasını sağlamak için birlikte çalışırlar.
Vücutta Kaç Tane Hücre Vardır?
Son araştırmalara göre ortalama bir kişinin yaklaşık otuz trilyon insan hücresi içerdiği tahmin edilmektedir. Elbette bu, ortak bir yaklaşımdır ve hücreleri saymak olağanüstü derecede karmaşık bir durumdur. Tek bir hücrenin ağırlığını ya da büyüklüğünü bulmak ve insan vücudunun hacmine dayanarak bir tahminde bulunmak kadar basit bir olay değildir. İnsan vücudunda ki iki yüz farklı hücre tipinden her biri farklı bir boyuta ve ağırlığa sahiptir. Vücut içinde, bazı hücreler daha yoğun sarılırken, diğerleri daha fazla yayılırlar. Hücreler sürekli ölür ve aynı anda yenileri oluşur. Bunun üzerine gerçek hücre sayısı, boy, kilo, yaş, sağlık ve çevresel faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişmektedir.
Yapabilecek en iyisi ortalama bir insana dayanan bir tahmin bulmaktır. Son zamanlarda yapılan bir çalışma da, referans olarak, 20-30 yaşları arasında, 70 kilo ağırlığında ve 170 santimetre olan bir kişi incelenmiştir. Araştırmada, araştırmacılar her bir hücre tipinden geçerek ve her bir tipin sayısını tahmin etmek için çeşitli yöntemler kullanmışlardır. Vücudun her organındaki hacimlerin ve yoğunlukların detaylı bir listesini oluşturmak için mevcut olan en güncel bilgileri kullanmışlardır. Ve tüm farklı hücre tipleri tahminine ulaştıklarında hepsini bir araya toplayarak geldikleri sayı otuz trilyon olmuştur. Vücutta farklı hücre tipleri bulunmaktadır ve bu hücre tiplerinin örneklerinden bazıları aşağıdaki gibidir:
Kök hücreler: Kök hücreler vücudun kendine has hücreleri olup, uzmanlaşmamış olmaları 
ve belirli organlar için özel hücrelere veya dokulara dönüşme yetenekleri vardır. Kök hücreler dokuyu yenilemek ve onarmak için defalarca bölünebilir ve çoğalabilirler. Bilim adamları kök hücre araştırmaları alanında, doku onarımı, organ nakli ve hastalığın tedavisi için hücreler üretmek amacıyla kök hücrelerin yenilenme özelliklerinden yararlanmaya çalışmaktadırlar.
Kemik hücreleri: Kemikler, bir çeşit mineralize bağ dokusu ve iskelet sisteminin ana bileşenidir. Kemik hücreleri, bir kollajen ve kalsiyum fosfat mineral matrisinden oluşan kemik oluşturur ve vücutta üç ana tip kemik hücresi vardır. Bu kemik hücreler aşağıdaki gibidir:
• Osteoklastlar, emilim ve asimilasyon için kemiği parçalayan büyük hücrelerdir.
• Osteoblastlar kemik mineralizasyonunu düzenler ve kemik oluşumu için mineralleşen osteoid üretir.
• Osteoblastlar osteositler oluşturmak için olgunlaşır. Osteositler kemik oluşumuna ve kalsiyum dengesinin korunmasına yardımcı olmaktadır.
Kan hücreleri: Oksijenin vücutta taşınmasından enfeksiyona karşı savaşmaya kadar kanda ki hücreler yaşam için hayati öneme sahiptir. Kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler olmak üzere üç tür kan hücresi vardır. Bu üç tip kan hücreleri aşağıdaki gibidir:
• Kırmızı kan hücreleri (RBC’ler): Kırmızı kan hücreleri, kan türünü belirler ve ayrıca hücrelere oksijen taşınmasından da sorumludur. İnsan vücudunda ki en fazla bulunan hücre tipidir ve tüm hücrelerin yüzde 80’inden fazlasını oluşturmaktadır.
• Beyaz kan hücreleri: Beyaz kan hücreleri, patojenleri tahrip eden ve bağışıklık sağlayan bağışıklık sistemi hücreleridir.
• Trombosit: Trombositler kanın pıhtılaşmasına ve kırık veya hasarlı kan damarlarından kaynaklanan aşırı kan kaybını önlemeye yardımcı olmaktadır.
Ayrıca kan hücreleri kemik iliği tarafından üretilmektedir. Yetişkin kişilerin vücut çevrelerinde ve çeşitli yerlerinde ortalama yirmi beş trilyon RBC vardır. Genellikler kadınlar erkeklerden daha az sahipken, daha yüksek irtifalarda yaşayan kişiler de genellikle daha fazla RBC bulunmaktadır. Son hesaplamalara dayanarak, vücutta yaklaşık yüz kırk yedi milyon trombosit ve başka bir kırk beş milyon lenfosit bir tür beyaz kan hücresi bulunmaktadır.
Kas hücreleri: Kas hücreleri, vücudun hareket etmesi için önemli olan kas dokusunu oluşturmaktadır. İskelet kası dokusu, gönüllü harekete izin veren kemiklere yapışır ve iskelet kası hücreleri, kas lifi demetlerini koruyan ve destekleyen bağ dokusu ile kaplıdır. Kalp kası hücreleri, kalpte bulunan istemsiz kalp kası oluşturur. Bu hücreler, kalp kasılmasına yardımcı olur ve birbirlerine, kalp atışının senkronizasyonuna izin veren birleştirilmiş diskler ile birleşir. Düz kas dokusu kalp ve iskelet kası gibi çizgili değildir. Düz kas, vücut boşluklarını kaplayan ve birçok organın duvarlarını böbrekler, bağırsaklar, kan damarları, akciğer ve hava yolları vb. gibi oluşturan istemsiz kaslardır.
Yağ hücreleri: Adipositler olarak da adlandırılan yağ hücreleri, yağ dokusunun temel hücre bileşenidir. Adipositler, enerji için kullanılabilecek depolanmış yağ damlacıkları içerir. Yağ depolanırken, yağ hücreleri şişer, şekilleri yuvarlaklaşır ve yağ kullanılırken bu hücrelerin boyutu küçülür. Ayrıca adipoz hücreleri, seks hormonu metabolizmasını, kan basıncının düzenlenmesi, insülin duyarlılığı, yağ depolanmasıyla kullanımı, kanın pıhtılaşması ve hücre sinyallemesini etkileyen hormonlar ürettiği için endokrin bir fonksiyona sahiptir.
Deri hücreleri: Deri tabakasından oluşan epitel dokusu, bağ dokusu tabakası ve daha düşük bir subkutan tabaka ile desteklenir. Derinin en dış tabakası birbirine yakın şekilde paketlenmiş yassı, yassı epitel hücrelerinden oluşmaktadır. Cilt vücudun içyapılarını hasardan korur, kurumayı önler, mikroplara karşı bir engel görevi görür, yağ depolar, vitamin ve hormon üretir.
Sinir hücreleri: Sinir hücreleri veya nöronlar, sinir sisteminin temel birimleridir. Sinirler, beyin, omurilik ve diğer vücut organları arasında sinir uyarılarıyla sinyal gönderir. Hücre 
gövdesi ve sinir süreçleri olmak üzere bir nöron iki ana bölümden oluşmaktadır. Merkezi hücre gövdesi, nöronun çekirdeğini, ilişkili sitoplazmayı ve organelleri içermektedir. Sinir süreçleri hücre gövdesinden uzanan, sinyalleri iletebilen ve taşıyabilen parmak benzeri çıkıntılardır. Yapılan araştırmalara göre, genç erkek beyninde yaklaşık 171 milyar hücre 86 milyar nöron vardır. Nöronlar, beyin boyunca sinyalleri iletmeye yardımcı olan hücrelerdir. Beyin de, nöronları desteklemeye yardımcı olan glial hücreler ve 85 milyar başka hücreler de bulunmaktadır.
Endotel hücreleri: Endotel hücreleri, kardiyovasküler sistemin iç zarını ve lenfatik sistem yapılarını oluşturmaktadır. Bu hücreler kan damarlarının, lenfatik damarların, beyin, akciğerler, cilt ve kalp dâhil organların iç katmanını oluşturmaktadır. Endotel hücreleri anjiyogenezden veya yeni kan damarlarının oluşumundan sorumludur. Ayrıca, makromoleküller, gazlar, sıvının kan ve çevre dokular arasındaki hareketini düzenler ve kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olmaktadırlar.
Cinsiyet hücreleri: Seks hücreleri veya gametler, erkek ve dişi gonadlar da üretilen üreme hücreleridir. Erkek cinsiyet hücreleri veya spermleri hareketlidir ve flagellum adı verilen uzun kuyruk benzeri bir çıkıntıya sahiptir. Dişi cinsiyet hücreleri veya yumruları hareketsizdir ve erkek gamete kıyasla nispeten büyüktür. Ayrıca diğer vücut hücreleri mitozla çoğalırken, gametler mayoz yoluyla çoğalmaktadır.
Pankreas hücreleri: Pankreas hem ekzokrin ve endokrin organıdır hem de işlev görmektedir. Ekzokrin asiner hücreler, kanallar tarafından ince bağırsaklara taşınan sindirim enzimlerini üretir ve salgılar. Pankreas hücrelerinin çok küçük bir yüzdesi endokrin fonksiyona sahiptir ve hormon salgılar. Pankreas endokrin hücreleri, Langerhans adacıkları adı verilen küçük kümeler de bulunur. Bu hücreler tarafından üretilen hormonlar insülin, glukagon ve gastrindir. Pankreas hücreleri, kan şekeri konsantrasyon seviyelerinin yanı sıra proteinlerin, karbonhidratların ve yağların sindirimi için de önemlidir.
Kanser hücreleri: Kanser, normal hücreler de kontrolsüz bir şekilde bölünmelerini ve diğer konumlara yayılmalarını sağlayan anormal özelliklerin gelişmesinden kaynaklanır. Kanser hücresi gelişimi, kimyasallar, radyasyon, ultraviyole ışık, kromozom replikasyon hataları veya viral enfeksiyon gibi faktörlerden kaynaklanan mutasyonlardan kaynaklanabilir. Kanser hücreleri, büyüme karşıtı sinyallere karşı duyarlılığını yitirir, hızla çoğalır ve apoptoz veya programlanmış hücre ölümüne maruz kalma yeteneğini kaybedebilir.
Bakteri hücreleri : Bakteri hücrelerinin insan hücrelerinin 10 ila 1’i aştığı söylenmektedir. Bu oranın birincil kaynağı, Amerikan mikrobiyologlarının bağırsak içindeki bakteri sayısını hesaplamak için bir dizi varsayım kullandığı 1970’li yıllara dayanmaktadır. Fakat 10:1 oranı o zamandan beri kanıtlanamamıştır. Elde edilen yeni verilere göre, vücutta ki bakteri hücrelerinin sayısının 38 trilyon civarında olduğunu göstermektedir. Bu, vücutta ki tahmini 30 trilyon insan hücresine çok daha yakın olduğu ortaya çıkmaktadır. Yani, herhangi bir zamanda vücutta ki insan hücrelerinden daha fazla bakteri hücresi varken, fark, önceden düşünülenden daha büyük değildir.
İnsan Vücudu Günlük Haç Hücre Üretir?
Bir günde vücudun ne kadar hücre ürettiğini ölçmek zordur. 200 hücre tipinin her birinin ömrü önemli ölçü de değişmektedir, dolayısıyla her hücre tipi eşit oranda ürememektedir. İyi bir başlangıç, her gün üretilen RBC’lerin sayısına bakmaktır, çünkü RBC’ler vücuttaki en bol hücre tipidir. RBC’ler yaklaşık 120 gün yaşar, bu noktada dalak ve karaciğerdeki makrofajlar tarafından dolaşımdan çıkarılırlar. Aynı zamanda, uzman kök hücreler, ölü kırmızı kan hücrelerini aynı oranda değiştirmektedir. Ortalama bir vücut her saniye 2 ila 3 milyon kırmızı kan hücreleri veya gün de yaklaşık 173 ila 259 milyar kırmızı kan hücresi oluşturmaktadır.
İnsan Vücudunda Her Gün Kaç Hücre Ölmektedir?
Çoğu hücre ölür ancak hepsi ölmez, vücuttaki her bir hücre sonunda ölür ve bunların değişmesi gerekmektedir. Neyse ki, sağlıklı bir insan vücudu üretilen hücrelerin sayısı ile ölen hücrelerin sayısı arasında kesin bir denge sağlama yeteneğine sahiptir. Örneğin, vücut günde 173 ila 259 milyar RBC ürettiğinden, yaklaşık aynı sayıda RBC de ölmektedir. İnsan vücudunda her gün kaç hücrelerin öldüğünü tam olarak anlamak zordur. Hücreler, yaşam çevrimlerinin uzunluğu söz konusu olduğunda eşit oluşmamaktadır. Örneğin, beyaz kan hücreleri sadece yaklaşık 13 gün, kırmızı kan hücreleri ise yaklaşık 120 gün yaşar. Karaciğer hücreleri ise 18 aya kadar yaşayabilir. Beyinde ki hücreler bir insanın hayatı boyunca hayatta kalmaktadır.
Yapılan son araştırmalarda, öncekinden daha sofistike yöntemler kullanarak, ortalama bir kişi de yaklaşık 30 trilyon insan hücresi olduğunu tahmin etmektedir ve kırmızı kan hücreleri bu hücrelerin çoğunu oluşturmaktadır. Tabii ki, insan hücreleri vücutta ki tek hücreler değildir. Yeni araştırmalar, ortalama bir kişi de yaklaşık 38 trilyon bakteri bulunduğunu bulmuşlardır. Bu, toplamı 68 trilyondan fazla hücreye insan ya da değil getirmektedir. Bu, insan vücudunda ki hücrelerin sayısı için kesin tahmin değildir, ancak bu iyi bir başlangıçtır.
Kaynakça:
ghr.nlm.nih.gov
nslc.wustl.edu
sciencedirect.com
ghr.nlm.nih.gov
nature.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu