Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İnsanların Söylemleri ile Yaptıkları Arasında Neden Fark Olur?

0 411

Kendi kişisel ortamlarımızda olduğu gibi sosyal ve siyasi olarak kitle davranışlarında sıklıkla beyanlar ile eylemler arasında arada inanılmaz farklar olabilecek durumlarla, neticelerle karşılaşırız. Bu durumu her ne kadar insanların sürekli değişen menfaat ve fikirleriyle açıklasak da aslında duruma yol açan etkenlerin başında insanların toplumdan dışlanma, damgalanma gibi korkuları yatmaktadır.
Bu yazımızın asıl mevzusu “Bradley effect/factor” olarak politika literatüründe yer edinen kavram olsa da bu kavramın dışına çıkarak geniş bir perspektif çerçevesinde insan davranışlarındaki söylem ve eylem farklılığını irdeleyeceğiz.
İnsanların  Söylemleri ile Yaptıkları Arasında Neden Fark Olur?Bradley etkisi kavramı, 1982 senesinde Kaliforniya eyaleti seçimlerinde yaşanan seçim öncesi seçmen söylemleri ile seçim sonrası sonuçlar arasındaki farkın ortaya çıkarttığı sorulara cevap bulmak için yapılan araştırmalardan doğmuştur. Tom Bradley, Kaliforniya’nın halk tarafından pek sevilen valisidir. Demokrat Parti, Bradley’in halk tarafından seviliyor olmasını ve popülaritesini dikkate alarak onu tekrar valilik için aday gösterir. Nitekim anket şirketleri çalışanlarının vatandaşlara sorduğu sorulara ve medyanın gerçekleştirdiği sokak röportajlarında seçim tercihlerine dair alınan cevapların kahir ekseriyeti tercihlerin Bradley’den yana olduğudur ancak seçim günü gelip çattığında seçim gecesi sonuçların düşük bir farkla da olsa Bradley’den yana değil Cumhuriyetçi Parti adayı George Deukmejan’dan yana olduğu görülür. Konuya dair çokça araştırma yapılsa da aslında söz konusu seçimlerde ortaya çıkan tablonun sebepleri bellidir. Bradley2in karşısında yer alan rakibi Deukmejan, Kaliforniya’da önemli bir ağırlığa sahip Ermeni nüfus arasında oldukça muteber bir isimdir. Seçimlerde de aday olarak yer alınca otomatikman seçimlerin kaderini etkileyecek bir kitleyi arkasına almış oldu ve seçim sonuçlarındaki bu öngörülemez tablo yaşandı.
Bradley’in karşılaştığı neticeye asıl sebep olan nokta ise sonradan uzmanların yaptıkları araştırmalarla ortaya çıkan ve günümüz politika terimlerinden biri haline gelen olgu şuydu: İnsanlar kendilerine herhangi bir soru yöneltildiğinde evrensel veya yerel moral değerlerin etkisinde kalarak, dışlanma ve damgalanma korkusuyla makbul sayılacağını düşündüğü cevaplar verir. Şöyle ki Bradley siyahi asıllı bir insan olduğu için Bradley’e oy vermeyeceklerini beyan etmeleri halinde “ırkçı veya zenci düşmanı” olarak anılacakları korkusuyla verdikleri cevaplarda iki yüzlü davranış sergilemişlerdir.
Bradley etkisi, sosyal ilişkilerde, kitle yönetiminde hatta sofizm olarak nitelenen ikna ve manipülasyon tekniklerinde önemli bir husustur.
Sıradan herhangi bir vatandaş kadın hakları konusunda çoğunlukla öyle düşünmese de basın önünde kendisine yöneltilen bir soruya düşüncelerinin tam aksine cevaplar verebilir. Bu durum hayatın her alanına yönelik konularda görülebilir. Medyada sıkça yer alan üçüncü sayfa haberlerine konu olan adli olaylarda rastladığımız durumlar aslında büyük oranda Bradley etkisiyle açıklanabilir.
Kimi araştırmacılar Bradley etkisinin varlığını reddederler. Bu etkinin Bradley etkisini ortaya atan anket firması olan The Field Poll tarafından seçim sonucu tahminlerindeki kusur ve İnsanların  Söylemleri ile Yaptıkları Arasında Neden Fark Olur?hataları sıfırlamak için uydurulduğunu belirten araştırmacılar da vardır. Bradley’in rakibi olan Deukmejian’ın seçim kampanyası ekibinden danışman Sal Russo da seçimden bir gün önce yaptıkları anketlerde kendilerinin kazandığını gördüklerini, bu bakımdan Bradley etkisi denilen durumun anket şirketinin hatalı sonuçlarını örtmek/yamamak için üretilmiş bir bahane olduğunu ifade etmiştir.
Bradley etkisine dair en kapsamlı ve objektif araştırmayı ise 2008 senesinde Harvard Üniversitesinden Siyaset Bilimi Bölümü profesörlerinden Daniel J. Hopkins 1989-2006 seneleri arasında yapılan 133 seçimin resmi sonuçlarıyla anket sonuçlarıyla karşılaştırdı ve anket sonuçlarıyla gerçek sonuçlar arasındaki tutarsızlığı belirlemede Bradley etkisinin bir faktör olduğunu ortaya koydu. Bradley etkisi bir faktördü ancak onlarca faktörle birlikte değerlendirildiği takdirde anlamlı olmaktaydı. Nitekim Obama’nın Amerikan Devlet Başkanı olmasının Bradley etkisinin geçerliliğini ancak belli şartlarda koruduğunu göstermektedir.

Kaynakça:
https://en.wikipedia.org/wiki/Bradley_effect
https://ballotpedia.org/Bradley_effect

Yazar: Erdal Uğur

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku