Kalp krizi, kalbe giden kan akışındaki bozulmanın neden olduğu yaşamı tehdit eden bir olaydır. Kalp krizinin kadınlara özgü belirtilerini bilmek, kişinin tıbbi bakımdan daha çabuk yararlanmasına yardımcı olabilir ve bu da hayat kurtarabilir. Kadınların kalp krizinden hayatta kalma olasılıkları erkeklere göre daha azdır. Bunun nedeni, semptomların cinsiyetler arasında farklılık göstermesidir. Kadınların “gizli” kalp krizine ya da sıra dışı semptomlara sahip olma olasılıkları daha yüksektir. Ayrıca, kadın biyolojisi, kalp krizi için benzersiz risk faktörleri oluşturur. Çünkü riski artıran bazı hastalıklar erkek biyolojisinde yoktur.
*Kadınlarda kalp krizi belirtileri
Göğüs ağrısı, kalp krizinin en yaygın semptomudur. Birçok insan kalp krizinin aniden ortaya çıktığını zanneder. Ancak araştırmalar, kadınların kalp krizi geçirmeden önce birkaç hafta boyunca semptomlar yaşadıklarını göstermektedir.
2017 yılında yayınlanan ve 500 kadın üzerinde yapılan bir çalışma, kadınların yüzde 75’inin kalp krizinden 4 hafta önce en az 1 semptom yaşadıklarını bildirmektedir. Semptomlar sabit olabilir. Gelip gidebilir veya uykuyu da bozabilir. Semptomların hafif veya şiddetli olmasına bakılmaksızın, kalp krizi ölümcül olabileceğinden, bu belirtilerden herhangi birini deneyimleyen bir kadın için hemen yardım istemek çok önemlidir.
Olası kalp krizi belirtilerinin bazıları şunlardır:
1. Göğüs ağrısı
Hem erkek hem de kadınlarda en sık görülen kalp krizi semptomu göğüs ağrısı veya göğüs rahatsızlığıdır. Şöyle tanımlanabilir:
*çarpıntı
*basınç
*sıkılma
*ağrı
*titreme
Kadınlar herhangi bir göğüs rahatsızlığı yaşamadan kalp krizi geçirebilirler. 2017 yılında kalp krizi atlatan kadınlar üzerinde yapılan çalışmada, ankete katılan kadınların yüzde 30’u kalp krizinden önce göğüs rahatsızlığı yaşadığını belirtmiştir. Ayrıca, kalp krizi sırasında yüzde 70’i göğüs ağrısı yaşadığını ifade etmiştir.
2. Aşırı veya sıradışı yorgunluk
Olağandışı yorgunluk genellikle kalp krizine yol açan faktörlerden biridir. Yorgunluk, olay gerçekleşmeden hemen önce de yaşanabilir. Fazla çaba gerektirmeyen basit aktiviteler bile, tükenmişlik duygularına yol açabilir.
3. Halsizlik
Vücutta halsizlik ya da titreme hissetmek, kalp krizinin sık görülen belirtilerinden biridir. Bu halsizlik ve titreme haline şu belirtiler de eşlik edebilir:
*kaygı
*baş dönmesi
*bayılma
4. Nefes Darlığı
Özellikle yorgunluk veya göğüs ağrısının eşlik ettiği durumlarda, nefes darlığı veya kalp problemleri olabilir. Bazı kadınlar dik dururken semptom hafiflemesi ile birlikte uzanırken nefes darlığı hissedebilirler.
5. Terleme
Normal bir neden olmadan aşırı terleme, kadınlarda başka bir yaygın kalp krizi belirtisidir. Teni soğuk ve nemli hissetmek de kalp problemlerinin bir göstergesi olabilir.
6. Üst vücut ağrısı
Bu genellikle özel bir durum değildir ve üst vücutta belirli kas veya eklem ile ilişkilendirilemez. Etkilenebilecek vücut alanları şunlardır:
*boyun
*çene
*üst sırt veya kol
Acı, belli bir bölgede başlayabilir ve yavaş yavaş başka bölgelere yayılabilir veya aniden ortaya çıkabilir.
7. Uyku bozuklukları
Uykuya dalma ve ani uyanma problemleri kalp krizi geçirmeden önce görülebilmektedir. 2017 yılında yapılan r çalışmada, kadınların neredeyse yarısı kalp krizi geçirmeden haftalar önce uyku ile ilgili sorunlar yaşadıklarını bildirmiştir.
Bu rahatsızlıklar şunları içerebilir:
*uyumakta zorluk
*gece boyunca alışılmadık ani uyanma
*yeterli uykuya rağmen yorgun hissetme
8. Mide problemleri
Bazı kadınlar kalp krizi geçirmeden önce midede ağrı veya baskı hissedebilirler. Olası bir kalp krizi ile ilişkili diğer sindirim sorunları şunları içerebilir:
*hazımsızlık
*mide bulantısı
*kusma
*kalp krizi sonrası menopoz
Menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi nedeniyle kalp krizi riski artmaktadır.
Menopoz sonrası kalp krizi belirtileri şunlardır: Kol, sırt, boyun, çene ve midede ağrı. Hızlı veya düzensiz kalp atışı, şiddetli göğüs ağrısı, aktivite olmadan terleme
Risk faktörleri
Kadınlarda kalp krizi için risk faktörleri şunlardır:
*Yaş: 55 yaş ve üzeri kişiler kalp krizi riski taşırlar.
*Gen Yapısı: 55 yaşında kalp krizi geçiren erkek veya 65 yaşından büyük kadın akrabaların kalp krizi geçirmesi genler açısından kişinin risk altında olduğunu gösterir.
*Sağlık durumu: Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi bazı belirtiler, hem erkek hem de kadınlarda kalp krizi riskini artırır.
*Medikal durumlar: Diyabet, obezite ve otoimmün bozukluklar dahil olmak üzere bu problemleri ve hastalıkları yaşayan herkesin kalp krizi geçirme olasılığı daha yüksektir. Hamilelik dömeminde yaşanan hastalıklar da riski artırmaktadır.
*Yaşam tarzı seçimleri: Tütün, sigara, alkol veya uyarıcı ilaçların kullanılması, (kokain) hareketsiz yaşam tarzı ya da yüksek stres seviyeleri kalp krizi riskini arttırmaktadır. Kilolu ve büyük bir bel ve kalçalara sahip kadınların kalp krizi riski artmaktadır.
Türkiye Kalp Vakfı, 40 yaş üzerindeki tüm kadınların düzenli kontroller gerçekleştirmesini önermektedir. Bu, risk faktörlerinin erken teşhis edilmesine yardımcı olmaktadır. Olası bir durumda ani müdahalenin hayat kurtaracağını unutmamak gerekmektedir. Kendinde kalp krizi belirtileri fark eden herkes derhal doktora görünmelidir. Doktorlar semptomları not edip ardından elektrokardiyogram (EKG) çekmektedir.
Kalp krizi semptomlarından şüphelenen herkes kontrol amaçlı muayene olmalıdır.
Erken teşhis ve tedavi hayat kurtarabilir. Aşağıdaki belirtileri fark eden herkes, özellikle belirtiler 5 dakika veya daha fazla uzun sürerse en yakın sağlık kuruluşuna gitmelidir.
*göğüs ağrısı veya rahatsızlık
*kol, sırt, boyun, çene veya omuz dahil olmak üzere üst vücutta ağrı
*nefes almada zorluk
*baş dönmesi
*aşırı zayıflık
*hazımsızlık ya da mide ekşimesi
*mide bulantısı
*hızlı veya düzensiz kalp atışı
*nefes darlığı
*terleme
*açıklanamayan anksiyete
*kusma
Daha iyi bir kalp sağlığı için ipuçları şunlardır:
Doktorunuzla düzenli sağlık kontrolleri gerçekleştiriniz. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet dahil olmak üzere diğer sağlık koşullarını yönetmek için adımlar atmak. Sigarayı bırakmak ve herhangi bir biçimde tütün kullanmaktan kaçınmak. Kalp hastalığı riski sigara içmeyi bıraktıktan sadece 12 ay sonra yüzde 50 azalır. Yasa dışı uyuşturucuyu, özellikle kokain ve esrar gibi uyarıcıları kullanmamak. Aşırı kilolu ise kilo vermek. Her gün, yürüyüş yapıyormuş gibi en az 30 dakikalık aerobik aktiviteye katılmak. Dengeli beslenmek ve gerekirse bir diyetisyenle görüşmek.
Kalp krizi, acil tedavi gerektiren ciddi ve potansiyel olarak ölümcül tıbbi olaydır. Kadınlar erkeklere göre farklı kalp krizi belirtileri gösterme eğilimindedir. Ayrıca ek risk faktörleri vardır. Kadınların kalp krizi riskini azaltmak için atabilecekleri birçok adım vardır. Kalp krizi semptomlarının bilinmesi, özellikle de olaydan önceki haftalarda sonuçları iyileştirebilir ve komplikasyonları önleyebilir.
Yazar: Osman Uçar