Tümörler ve kistler iki büyüme çeşididir. Görünüşte benzer olabilirler ancak bu oluşumları farklı sebeplere dayanabilir. Bir kişide tümör veya kist olup olmadığını belirlemek için görüntüleme tekniklerini kullanılır veya biyopsi alınır. Kist hava veya sıvı gibi başka bir maddeyle dolmuş olan bir keseciktir. Kistler kemikler ve yumuşak dokular dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir. Bazı istisnalar olmasına rağmen çoğu kist kanserli değildir. Katı doku kitleleri olan tümörler vücutta hemen hemen her yerde çoğalabilir ve çabuk büyür. Aynı organda hem kist hem tümör olması mümkündür.
Kistin Tanımı ve Tedavisi
Bir kist hava, sıvı veya yarı katı madde ile dolmuş küçük yumru veya keseler olarak tanımlanabilir. Vücudun herhangi bir yerinde bir kist görülebilir. Çoğunlukla kist kanserli değildir ve tedavisi kistin yeri, enfekte 
olup olmadığı, kistin türü gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Kist küçük veya büyük olabilir. Bunlar genellikle vajinal kist, pankreas kisti, böbrek kisti, meme kisti, karaciğer kisti, pankreas kisti, cilt kisti, tiroid kistleri gibi bulundukları alan veya organdan sonra adlandırılır. Ultrason veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ile muayenede homojen görünen kistler neredeyse her zaman iyi huyludur ve basitçe gözlemlenmelidir. Kist katı bileşenlere sahipse, iyi huylu veya kötü huylu olabilir ve daha fazla değerlendirme yapılması gerekir.
Kistlere Neden Olan Durumlar ve Kist Çeşitleri
Yüzlerce farklı kist çeşidi vardır ve çeşitli tıbbi sorunlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Vücut sıvısı akışındaki küçük tıkanmalar ya da embriyonik gelişim sırasında aşınma, yıpranma ve hatta küçük kusurlar kist oluşumunun nedeni olabilir. Enfeksiyonlar, kalıtsal hastalıklar, kronik inflamasyon, tümörler kistin risk faktörleridir.
Bazı kist çeşitleri şunlardır:
Meme kistleri: Bir insanın derisinin altında kolayca hareket edebilen sıvı dolu keselerdir. Bu tip birden fazla kiste sahip olan bir kişide fibrokistik 
memeden bahsedilir.
Epidermoid kistler: Bu çeşit kistler epidermis adı verilen derinin üst tabakasından gelişir. Boyun, göğüs, sırtın üst kısımları ve skrotumda görülebilir.
Hepatik kistler: Bu kistlerin görüldüğü yer karaciğerdir.
Pilar kistleri: Bunlar saç köklerinin altındaki hücrelerde oluşur. Kistlerin içindeki koyu kıvamlı sıvı genellikle cilt hücrelerinin ürettiği sert bir madde olan keratin içerir. Pilar kistleri genellikle kafa derisinde gelişir.
Böbrek kistleri: Adından anlaşılacağı gibi bu kistler böbreklerde görülür.
Yumurtalık kistleri: Yumurtalıklarda, genellikle yumurtlama zamanı boyunca oluşur. Zararsızdırlar ve genellikle belirtiye neden olmazlar. Bazen pelvik ağrı, sırt ağrısı ve şişkinlik oluşturabilirler.
Bu kistlerden başka daha birçok yaygın olmayan kist çeşitleri bulunur ve neredeyse tüm kanserler kist üretme yeteneğine sahiptir.
Tümörün Tanımı ve Tedavisi
Bir tümör ile kanser aynı değildir. Bu kelimeler bazen birbirlerinin yerine kullanılır ancak birçok açıdan değişkenlik gösterir. Tümörler sürekli bölünme ve hücrelerin büyümesi nedeniyle doku kütlesinin anormal büyümesi olarak tanımlanabilir. Hücre büyümesi hızlıdır ve kontrol edilemeyen bir şekilde hücreler bir alanda birikerek şişlik oluşturur. Tümörün eş anlamlısı neoplazmadır fakat kanser değildir. Bazı tümörler
kanserli olabilir çünkü içinde bulunan hücrenin potansiyeli nedeniyle metastaz yapabilir ve bir yerden diğerine yayılabilir.
Benign (kanserli olmayan, iyi huylu) tümörler: Tümörün kanserli olmayan tipidir. Bu tümör çeşidinin hücreleri yakındaki dokuya yayılmaz. Benign tümörler sinirleri ve kan damarlarını etkilerlerse zararlı olabilirler. Uzun süreli enfeksiyon, radyasyona maruz kalma, stres, diyet iyi huylu tümörlerin nedenleri arasında yer alabilir. Benign tümörler de kistler gibi yakındaki dokulara zarar vermediği veya bir problem yaratmadığı sürece herhangi
bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Standart tedavi, yakındaki dokulara ve organlara zarar vermeden bulunduğu yerden bir ameliyatla çıkarılmasıdır. Fibromlar, adenomlar, lipomlar, hemanjiyomlar, meningiomalar, miyomlar, nevüs, nöromalar, papillomlar, osteokondromlar iyi huylu tümör tipleridir.
Bunlardan birkaçının özelliği şöyledir:
Adenomlar: Organları ve bezleri kapsayan glandüler epitel dokusundan oluşur. Bu tümörlerin örnekleri arasında kolon polipleri, safra kanalı adenomları ve hepatik adenomlar bulunur. Kanserli olabilirler ancak genellikle iyi huyludurlar.
Fibroidler (miyomlar): Bu iyi huylu tümörler bağ veya fibröz dokularda büyür. En sık rahim içinde, üstünde veya çevresinde gelişir.
Lipomlar: Bu yağ hücresi tümörleri genellikle 40 yaşın üzerindeki insanlarda oluşur. Genellikle yumuşaktır ve derinin hemen altında bulunur. Neredeyse her zaman iyi huyludurlar.
Malign (kanserli, kötü huylu) tümörler: Malign tümörler kanserli tümörlerdir ve hayatı tehdit edici olabilirler. Herhangi bir tedaviye karşı 
yüksek direnç gösterirler ve vücudun herhangi bir yerine (metastaz) yayılma potansiyeline sahiptirler ve tekrarlayabilirler. Bu tip tümörlerdeki hücreler kontrolsüz ve anormal bir şekilde bölünür. Germ hücreli tümör, sarkoma, karsinom ve blastoma malign tümörlerin bazılarıdır. Vücutta herhangi bir yerde gelişebilirler. Kistler sarkomada olduğu gibi bir bağ dokudan, karsinomalarda olduğu gibi kolon, karaciğer veya prostattaki epitelyal hücrelerden gelişebilir.
Teşhis ve tedavi bir tümörün vücuttaki alanına veya konumuna dayanmaktadır. Tanı tümör belirteçleri (markerleri) ve diğer görüntüleme teknikleri kullanılarak yapılır. Hastalara kemoterapi, cerrahi veya radyasyon gibi tedaviler ve diğer bakımlar yapılır. Tümörler o kadar büyüyebilir ki organlara baskı yaparak ağrıya ve diğer belirtilere neden olabilir. Bir cerrah genellikle büyük tümörleri çıkararak ortadan kaldırır. Tüm kanserli tümörler genellikle ulaşılması imkansız değilse veya hayati bir organa çok yakın bir yerde bulunmuyorsa cerrahi olarak çıkarılabilir.
Tümörlerin Sebepleri
Tümörler anormal doku kütleleridir. Normalde insan vücudunda hücre bölünme ve büyümesi kontrol altındadır. Hücre büyümesi ve ölümü arasındaki denge bozulursa vücutta bir tümör oluşabilir. Tümörler genel olarak hücreler vücutta aşırı bölündüğünde ve büyüdüğünde ortaya çıkar. Bağışıklık sistemini ilgilendiren sorunlar tümör oluşumuna sebep olabilir.
Kansere ve ölüme diğer tüm çevresel maddelerden daha fazla neden olan tütündür. Kanser riskini artırabilen diğer sebepler şunlardır:
*Benzen, diğer kimyasallar ve toksinler
*Çok fazla alkol içmek
*Zehirli mantarlar ve yer fıstığında bulunabilen, bir küf mantarından kaynaklanan aflatoksinler gibi bazı toksinler
*Aşırı güneş ışığına maruz kalma
*Genetik problemler
*Şişmanlık (obezite)
*Radyasyona maruz kalma
*Virüsler
Virüslerin neden olduğu veya bunlarla bağlantılı olduğu bilinen tümör tipleri şunlardır:
*Rahim ağzı kanseri (insan papilloma virüsü)
*Çoğu anal kanserler (insan papilloma virüsü)
*Yumuşak damak, dil tabanı ve bademcikler dahil olmak üzere bazı boğaz kanserleri (insan papilloma virüsü)
*Bazı vajina, vulva ve penis kanserleri (insan papilloma virüsü)
*Bazı karaciğer kanserleri (hepatit B ve hepatit C virüsleri)
*Kaposi sarkomu (insan herpes virüsü 8: HHV–8)
*Yetişkin T hücreli lösemi / lenfoma (insan T hücreli lenfotropik virüsü- tip1: HTLV–1)
*Merkel hücreli karsinom (Merkel hücreli polyomavirüs)
Bazı tümörler bir cinsiyette diğerinden daha sık görülür. Bazıları çocuklarda veya yetişkinlerde daha yaygındır. Diğerleri diyet, çevre ve aile geçmişi ile ilgilidir.
Tümör ve Kistler Nasıl Teşhis Edilir?
Bir doktor tümör ile kist arasında ayrım yapmak için çeşitli teşhis yöntemleri kullanabilir. Önce hastanın tıbbi öyküsünü alır sonra 
belirtilerin ne zaman başladığını sorar. Belirtilerin zamanlaması önemlidir. Örneğin hormonal dalgalanmalar nedeniyle bazı kistler menstruasyon sırasında (adet kanaması döneminde) daha belirgin hale gelebilir. Bir doktor ayrıca mümkünse kisti veya tümörü muayene eder. Konumunu, rengini, nasıl hissedildiğini ve içinden herhangi bir madde çıkıp çıkmadığını dikkate alır. Vücudun derinliklerinde bulunan bir kistin veya tümörün incelenmesi için ultrason kullanılabilir. Ultrason görüntülemesi genellikle bir yumrunun içinin boş olup olmadığını ya da içinde bir hücre topluluğunun bulunup bulunmadığını gösterir.
Bir kist veya tümörün iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığını belirlemek için en iyi yöntem etkilenen dokudan bir örnek almak veya bazı durumlarda tüm şüpheli alanı çıkartıp mikroskop altında incelemektir. Bu işleme biyopsi denir. Biyopsi test için bir laboratuvara gönderilir.
Vücutta Bir Şişlik ya da Yumru Varsa Ne Yapmalı?
Bazıları zararsız olsa da tümörler ve kistler endişe nedeni olabilir. Vücudunun herhangi bir yerinde şişlik veya büyüme olduğunu fark eden herkes bir doktora görünmelidir. Tüm kistler ve tümörler tedavi 
gerektirmese de hızlı bir şekilde büyüdüğü görülürse incelenmesi gerekir.
Diğer tehlikeli belirtiler şunlar olabilir:
*Bölgede kanama
*Ağrı veya hassasiyet
*Kısıtlanmış hareket
*Tümör veya kist nedeniyle günlük aktiviteleri gerçekleştirememe
Yapılan muayene ve testlerle yumrular teşhis edebilir ve kişinin bir tedaviye ihtiyacı olup olmadığını belirlenebilir.
Kaynakça:
http://www.saglikveyasam.com
https://www.mayoclinic.org
https://medlineplus.gov
Yazar: Müşerref Özdaş