Yaşamak için yiyeceklere ihtiyacımız olduğu kadar nefes almaya da ihtiyacımız var. Nedenleri arasında sigaranın önemli payı bulunan, nefes almayı zorlaştıran ve yaygın bir akciğer hastalığı olan kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) tutulanların, nefes alabilmek için daha fazla enerjiye ihtiyacı vardır. Doğru bir beslenme programı, vücudu ideal kiloda tutarak solunumu desteklerken, KOAH semptomlarının kötüye gitmesini önlemeye de yardımcı olabilir. Enerjiyi azaltan ve semptomları artıran besinlerden uzak durmak daha kolay nefes almayı destekleyecektir.
1. Tuz (Sodyum):
Fazla tuz kullanmak, hem vücutta su tutulmasına, hem de kan basıncını artırarak akciğerlerde sorun yaratıp nefes darlığına yol açabilmektedir. Hazır gıda etiketlerine dikkat edilmeli ve sodyum içerip içermediği, içeriyorsa miktarına bakılmalıdır. Genel olarak, porsiyon başına 140 mg’dan az sodyum içeren ürünler tercih edilmelidir. Ayrıca, yemekleri tatlandırmak için tuz yerine baharat ve çeşitli bitkiler kullanılabilir. Sodyum alımını azaltmanın çeşitli yolları hakkında bir beslenme uzmanıyla görüşülmesinde yarar vardır.
2. Gaz Yapan Gıdalar:
Şişkinlik hissi veren, gaz yapan yiyecekler, KOAH’lılar için sakıncalıdır. Çok dolu veya şişkin bir mide solunumda sıkıntı yapabilir. Soğan, lahana, lahana turşusu, fasulye, karnabahar, yağlı yiyecekler ve kızartmalar sorun oluşturmaktadır. Sindirimi kolay ve gaz yapmayan besinler tercih edilmelidir.
3. Gazlı İçecekler:
Bazı kişiler için vazgeçmek zor olsa da, KOAH’lıların vazgeçmesi şarttır. Gazlı içecekler, karbondioksit içerdiğinden, gaz ve şişkinliğe yol açarak nefes almayı zorlaştırır. Bu tür içecekler ayrıca inflamasyonlara neden olduğu kanıtlanmış yüksek şeker veya çeşitli tatlandırıcılar içermektedir ve bu da solunumu olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Gene, yüksek kalorili bu içecekler, obeziteye katkıda bulunmakta ve sonuçta nefes almayı zorlaştırabilmektedir.
4. Kafein:
Kafein, KOAH ilaçlarıyla etkileşime girebilmekte, reflüye yol açabilmekte, ayrıca balgam yoğunluğunu artırmaktadır. Bu nedenle yüksek kafein içeriği olan yiyeceklerin ve çay, kahve gibi içeceklerin kullanımı azaltılmalıdır. Su, mukusun incelmesine ve daha kolay öksürmeye yardımcı olduğundan, her gün 6 ila 8 sekiz bardak su içmeye özen gösterilmelidir.
5. Basit Karbonhidratlar:
Genellikle karbonhidratlar enerjiyle özdeşleştirilmektedir. Oysa, kurabiye, kek, börek gibi basit karbonhidratlar, vücutta çok fazla karbondioksit tutulmasına neden olmaktadır. Bu özellik, genellikle bu tür yiyecekleri yedikten sonra kişinin kendini bitkin hissetmesinin nedenidir.
6. Laktoz:
Süt, yoğurt, peynir, tereyağı, dondurma gibi süt ürünlerinde bulunan laktoz şişkinliğe neden olarak KOAH hastaları için nefes almayı güçleştirebilir. Ancak süt ürünleri kalsiyum kaynağı olduklarından, önerilen günlük kalsiyum alımını sağlayacak diğer yiyeceklere ağırlık vermek önemlidir. Vücudun kalsiyumu özümsemesinde önemli olan D vitamininin yanı sıra, o hastanın ne kadar kalsiyum alması gerektiği ve bunu hangi besinlerden alacağı konusunda bir hekime veya beslenme uzmanına danışılmalıdır.
7. Yüksek Kalorili Gıdalar:
Nefes alma KOAH hastaları için çok daha fazla enerji gerektirdiğinden, sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak önemlidir. KOAH hastalarının ne fazla kilolu, ne de zayıf olmamaları önemlidir. Aşırı kilolar, kalp ve akciğerlerin daha da fazla çalışmalarını ve her fazla kilo daha fazla oksijen gerektirir. Kilosu fazla olan kişiler, yüksek kalorili, yağlı etlerden, gazlı içeceklerden, kızarmış ve yağlı yiyeceklerden uzak durmaya çalışmalıdır. Ancak bunu sağlıklı yağlar ve proteinlerle dengelediklerinden emin olmak zorundadırlar. Çünkü fazla kilo kaybı ve zayıflık da, bitkinliğe ve enfeksiyonlara yatkınlığa neden olabilmektedir.
8. Nitrat ve Sülfit İçeren Yiyecekler:
Sosis, salam gibi yiyeceklerde, renklerinin korunması ve raf ömürlerinin uzaması amacıyla nitrat adı verilen katkı maddeleri bulunmaktadır. Patates, karides gibi bazı yiyecekler ise sülfit içermektedir. Bunlar, solunum problemi olan kişilerde bronşiyal tüplerin daralmasını tetiklemektedir.
Kaynakça:
– Rick Carter, Brooke Nicotra, Jo-Von Tucker, Thomas Petty, Brian Tiep, Richard Knowles, “Courage and Information for Life with Chronic Obstructive Pulmonary Disease:The Handbook for Patients, Families and Care Givers Managing COPD, Emphysema, Bronchitis”, New Technology Pub.
– Robert J. Green Jr., “Natural Therapies for Emphysema and COPD: Relief and Healing for Chronic Pulmonary Disorders”, Healing Arts Press.
Yazar: Oben Güney Saraçoğlu
Faydalı bir yazı olmuş teşekkürler