En değerli deniz yaşam alanlarından biri olan mercan resiflerinin, küresel ısınmanın artan tehditlerine dair mevcut senaryoda vurgulanması gerekir. Böylece sucul yaşamın ekolojik dengesini korumak için zamanında harekete geçilebilir. Doğa çekimlerini sık sık izleyenler, okyanusların ve denizlerin gizemli dünyasını görmüşlerdir. Su altı dünyasının güzel ve büyüleyici görüntüsü karşısında etkilenmemek imkânsızdır. Su altı dünyası sayısız suda yaşayan hayvan ve bitkileri barındıran ve sayısız sulak alan içeren, tamamen farklı ve çok zengin bir dünyadır. Deniz yaşamı, Dünya’nın ekolojik dengesinin korunmasına önemli ölçüde katkıda bulunur ve bu sucul yaşamın en önemli yaşam alanlarından bazıları mercan resifleridir.
Mercan Resifleri Nedir?
Mercan resifleri genellikle denizin yağmur ormanları olarak anılır. Mercan resifleri, sert bir dış iskelet örtüsü oluşturmak için uzun bir süre boyunca kalsiyum karbonat salgılayan deniz organizmalarının kolonileridir. Bu yaratıklara polip denir. Mercanlar cinsel veya aseksüel olarak üreyebilir ve saçak resifleri, bariyer resifleri ve mercan ağrıları üç ana mercan resifidir.
Mercan Resifleri Neden Önemlidir?
Mercan resifleri sadece kendi ekosistemlerini oluşturmakla kalmaz, diğer birçok su organizması da yaşam ve barınak için mercan resiflerine dayanır.
Tropikal Deniz Ekosistemlerini Sürdürmek
Mercan resifleri tropikal deniz biyolojisinin önemli bir bölümünü oluşturur. Birçok deniz canlısı, yaşamlarını mangrov ekosistemlerinden deniz otu yataklarına ve ardından mercan resiflerine geçerek sürdürmekte, böylece besinleri aktarmakta ve yaşamı birbirine bağlamaktadır. Mangrov ağaçlarının 15 metre yüksekliğe kadar büyüdükleri bilinmektedir ve kökleri her zaman kıyılara yakındır. Kök sistemleri, deniz hayvanları için bir yeraltı suyu ekosistemi kaynağı olarak hizmet eder. Deniz otu yatakları tamamen sığ koylarda bulunur. Altta yatan mercan resifleri, mangrov ağaçlarını ve deniz otu yataklarını dalgaların erozyonuna karşı korur.
Birincil üreticiler yaşam döngüsünde, diğer organizmalarla birlikte insanlar önemli bir rol oynar, mercan resifleri bir istisna değildir. Biyologlara göre, birincil verimlilik fotosentez işlemi ile organik ve inorganik bileşiklerin depolanması olarak tanımlanmaktadır. İkinci olarak da mercan resifleri gelir. Mercan resifleri, ağaçların ve bitkilerin karbon seviyelerini azaltmada etkili rol oynadığı bilinir. Mercan da CO etkilerini azaltmada yardımcı olurken, besin zincirinde daha yüksek olan, tropikal balıklar ve hayvanlar için besin görevi gören diğer deniz hayvanları için bir besin olarak besin zincirini desteklerler. Bu, ekosistemin dengesini korur. Mercan resifleri, dünyadaki en kalabalık ekosistemler arasındadır ve bunların ortadan kaldırılması sayısız balık türünü ve su canlılarını tehdit eder.
Turizm
Mercan kayalığı destinasyonları, dünyanın her yerindeki en büyük turistik yerler olarak kabul edilmektedir. Dünyanın en büyük mercan resif ekosistemi olan Avustralya’daki Büyük Bariyer Resifi’nin etrafındaki turizm endüstrisinden 1 milyar dolar kazanması şaşırtıcı değildir. BM sayesinde, bir Dünya Miras Alanı ilan edilmiş ve titizlikle korunmaktadır. Mercan kayalığı turizminin yoksul kıyı toplulukları için alternatif bir gelir kaynağı olduğuna inanılıyor olsa da, hiçbiri yoksul ülkenin bu güzel bölgeleri ne kadar koruyabileceğini garanti edememektedir.
Kıyıların Korunması
Mercan resiflerinin dalgaların gücünü kırdığı, yoğunluğunu azalttığı ve böylece kıyı alanlarını tahrip etmekten koruduğu bilinmektedir. Kıyıdaki toprak erozyonu ve sele engel olmak için doğanın savunma mekanizması olarak adlandırılabilirler.
Tıbbi Araştırma
HIV enfeksiyonlarının tedavisinde önemli bir atılım Karayipler’de sünger resiflerinde bulunan kimyasallara dayanan ilaç AZT’dir. İlaç şirketleri şimdi kanser ve diğer ölümcül hastalıklardaki ilaçlar için mercan resiflerini hedef almaktadır.
Kültürel Önem
Mercan resifleri, dünyadaki sayısız kültürde yaşamı sürdüren güçler olarak tanınır ve hatta bazılarına tapınılan alanlardır. Bunlardan en önemlisi, mercan resiflerinin ve sularının teşekkür edilip tören ve dualarla saygı görüldüğü Fiji adalarıdır. Fiji’de geleneksel resif yönetim sistemi harikalar yaratmıştır. Fiji’ye göre, mercan resifleri yaşamın ve saygının bir sembolüdür ve aynı şey dünyadaki diğer birçok kültür için de geçerlidir.
Tehditler
Dünyanın pek çok yerinde yapay resif geliştirme çabaları devam etmekte ve desteklenmektedir. Bununla birlikte mercan resiflerinin karşılaştığı sorunların acil olarak önlem alınarak, zamanında korunmaları için gerekenlerin yapılması gerekmektedir. Alınacak önlemler için tehlike içeren konu başlıklarının bilinmesi gerekir ki bu tehlikelerin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;
• Küresel ısınmaya bağlı olarak yükselen deniz suyu sıcaklığı mercan resiflerinin beyazlamasına ve nihayetinde ölümlerine neden olmaktadır.
• Okyanusların kirlenmesi, resiflerdeki hassas ekosistemleri büyük ölçüde etkiler.
• Aşırı avlanma ve kötü balıkçılık uygulamaları su altı ekosistemlerinin dengesine zarar vermektedir.
• Kasırga, siklon ve tsunami formundaki doğal olaylar bu sistemleri bozma potansiyeline sahiptir.
Günümüzde gazete ve bilim dergilerinde resiflerin önemi giderek daha fazla vurgulanmakta ve insanlar hayatımızda oynadıkları kritik rolün 
farkında olmaya başlamaktadırlar. Bireysel düzeyde, en azından bireylerin, mercan resiflerinin öneminin farkında olmalarını sağlamaya çalışmalı ve yaşam biçimimizde küresel ısınmanın etkilerini önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olacak değişiklikler yapılmalıdır.
Kaynakça:
ocean.si.edu
panda.org
noaa.gov
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu