“Skarlasan alopesi” olarak da adlandırılan sikatrisyel alopesi, kılların uzadığı derinin parçası olan kıl foliküllerini yok eden nadir görülen bir hastalık türüdür. Foliküller skar dokusu ile değiştirilerek kalıcı saç dökülmesine neden olur.
Kısaca Sikatrisyel Alopesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
• Sikatrisyel alopesiden kaybedilen saçlar geri gelmez.
• Sikatrisyel alopesi nadir görülür ve bulaşıcı değildir. Herkes alabilir, ancak çocuklarda yaygın değildir.
• Saç dökülmesi çok hızlı olursa kaşıntıya, ağrıya ve yanmaya neden olabilir. Daha yavaş meydana gelirse, hiçbir şey hissedilmeyebilir.
• İlaçlar, sikatrisyel alopesi tedavisinde kullanılır. Hastalıktan 1 ile 2 yıl boyunca saç dökülmediyse, cerrahi bir seçenek olabilir.
• Hastalık tedaviden sonra bile geri gelebilir.
Kimler Sikatrisyel Alopesi Riski Altındadır?
Sikatrisyel alopesi bulaşıcı değildir. Dünya çapında sağlıklı erkek ve kadınlarda görülür. Her yaştan kişi etkilenir, ancak çocuklarda yaygın değildir. Hastalığa sahip olmak, genellikle aileden başkasına bulacağı anlamına gelmez. Bunun bir istisnası, merkezi santrifüjlü alopesidir. En sık Afrika kökenli kadınları etkiler ve birden fazla aile üyesinde ortaya çıkabilir.
Sikatrisyel Alopesi Çeşitleri
Sikatrisyel alopesi iki formda meydana gelir. Bu formlar aşağıdaki gibidir:
• Birincil formda, bağışıklık hücreleri alevlenir ve saç folikülünü tahrip eder. Bunu yapabilen iki tip bağışıklık hücresi vardır: Lenfositler veya nötrofiller. Bu bağışıklık hücreleri tek başlarına ya da birbirleriyle çalışabilir.
• İkincil formda, saç folikülü doğrudan hedef değildir. Bunun yerine, ciddi bir yanık, enfeksiyon, radyasyon veya bir tümör gibi başka bir neden tarafından yok edilir.
Birinci form gerçekleşen sikatrisyel alopeside lenfosit içeren çeşitleri aşağıdakilerdir:
• Liken planopilaris (LPP).
• Frontal fibrozan alopesi.
• Santrifüjlü alopesi.
• Brocq’un psödopeladı .
Birinci form gerçekleşen sikatrisyel alopeside nötrofil içeren çeşitleri aşağıdakilerdir:
• Folikülit dekalvanları.
• Öbeklenmiş folikülit.
İkisini de içerenler (karışık enflamatuar sızma olarak adlandırılır) Aşağıdakilerdir;
• Diseksiyon selülit.
• Folikülit keloidalis.
Sikatrisyel Alopesi’nin Belirtileri
Saç dökülmesi sinsice yavaş olabileceği gibi hızlada gerçekleşebilir. Hızlı dökülmelerde, şiddetli kaşıntı, ağrı ve yanma hissedilirken diğer durumda saç dökülmesi kademeli olarak gerçekleşir ve başka bir semptom olmadan dökülmektedir.
Sikatrisyel Alopesi Nedenleri
Sikatrisyel alopesiye neyin neden olduğu hakkında fazla bir şey bilinmemektedir. Araştırmacıların bildiği şey, kıl folikülünün üst kısmında kızarıklık, sıcaklık, ağrı veya şişlik oluşmasıdır. Kök hücreler ve yağ bezlerinin bulunduğu yer burasıdır ve kök hücreler, birçok farklı hücre türüne dönüşebilen hücrelerdir. Kök hücreler ve yağ bezleri tahrip olursa, kıl folikülü tekrar büyümez. Bu, saçın kalıcı olarak kaybolduğu anlamına gelir.
Sikatrisyel Alopesi Tanısı
Sikatrisyel alopesi tanısı koymak için doktor kafa derisi bölgesinden saç köklerini kaybedilen alandan bir örnek alabilir. Örnek, hangi hücre tipinin dahil olduğu, nerede, ne kadar iltihap olduğu ve yağ bezinin hala orada olup olmadığı hakkında bilgi sağlar. Ayrıca, kafa derisindeki diğer değişiklikleri hastalığın tanısında yardımcı olabilir.
Doktorun tanı koyarken uygulayacağı teknikler aşağıdaki gibidir;
• Kızarıklık, ölçeklendirme ve enfeksiyon belirtileri, ne kadar saçın kaybedildiğini ve nerede olduğunu görmek için kafa derisine bakar
• Kafa derisinde kaşıntı, yanma veya hassasiyet hissedilen alanlar olup olmadığını sorar
• Aktif hastalık alanlarını bulmak için kılların kolayca çekilip çekilmediğine bakar
• Çıkarılan kılların uzamadığını görmek için saçın derisine bakar
• Enflamasyona neyin neden olduğunu bulmak için sıvı dolu herhangi bir şişlikten numune alır.
Sikatrisyel Alopesi’nin Tedavisi
İlaç: Eğer kişide sikatrisyel alopesi varsa saçın uzamaması nedeniyle, çok fazla saç dökülmeden önce tedaviye başlamak önemlidir. Tedavi, saç folikülünü tahrip eden immün hücrenin tipine bağlıdır. İlaçlar ağız yoluyla alınabilir, derinin üstüne uygulanabilir veya etkilenen bölgelere enjekte edilebilir. Bir folikül tahrip edildikten sonra saçlar tekrar uzayamasa da, kalıcı hasar oluşmadan önce etkilenen bölgedeki folikülleri uyarmak mümkün olabilir. Yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan bir ilaç, saç büyümesini arttırmak için folikülleri uyarabilir.
Tedavi genellikle uzun sürer. Belirtiler ve işaretler kontrol altına alıncaya, saç dökülmesi yavaşlayıncaya kadar veya durdurulana kadar devam eder. Ne yazık ki saç dökülmesi belirtiler ve işaretler çıkarıldıktan sonra bile sessizce devam edebilir. Sikatrisyel alopesi stabilize edildikten sonra, yıllar sonra tekrar başlayabilir ve tedavinin yeniden başlatılması gerekebilir.
Ameliyat: Hastalık 1 ya da 2 yıl boyunca etkisiz kaldıktan sonra, saçların kel bölgelere geri kazandırılması için cerrahi saç restorasyonu veya saç derisi azaltılması faydalı olabilir. Saç ekimi ameliyatında, saç ekimi veya foliküler mikrografting olarak da bilinir, başın arkasındaki foliküller cerrahi olarak çıkarılır ve kafa derisinin çıplak bölgelerine nakledilir. Kafa derisi azaltmada, kafa derisinin kel bir bölgesi çıkarılır ve kafa derisinin yanındaki kısım, boşluğu örtmek için birlikte çekilir. Sikatrisyel alopesi’nin bu ameliyatlardan sonra bile nüksedebileceğini anlamak önemlidir.
Sikatrisyel Alopesini Hangi Branş Tedavi Eder?
Dermatologlar skatrisyel alopesiyi teşhis ve tedavi eder. Dermatologlar cilt, saç ve tırnak hastalıklarını teşhis ve tedavi etmek için eğitilmiş doktorlardır.
Sikatrisyel Alopesi ile İlgili Araştırmalar
Araştırmacılar saç köklerini hedef alan ve yok eden hücreleri daha iyi anlamak için çalışmalara devam etmektedirler.İlişkili bir hastalığın 
araştırılması, belirli bir proteinin anormal işlevinin, yağ bezlerinde yağ birikmesine yol açtığını göstermektedir. Bu saç folikülünün iltihaplanmasını ve tahribatını tetikler. Tip 2 diyabetin tedavisi için bir ilaç bu proteini bloke eder ve sikatrisyel alopesi için ümit verici bir tedavi olabilir.
Kaynakça:
cdc.gov/nchs
carfintl.org
nahrs.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu