Stres beyin fonksiyonu, kalp sağlığı, davranış, iç organlar ve bağışıklığı etkileyebilir. Birçok insan için stres, kilo üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olabilir. Stresin kilo kaybına veya kilo alımına neden olup olmadığı kişiden kişiye hatta durumdan duruma değişebilir. Bazı durumlarda, stres kaçırılan öğünlere ve kötü yemek seçimine yol açabilir, bazı kişilerde yeme isteğinin tamamen kaybedilmesine neden olabilir. Çoğu kez bu çeşit değişikliklerin geçici olduğu bilinmektedir. Stresör ya da stres yapıcı sebepler ortadan kalktıktan sonra kilo normale dönebilir. Kronik stres tümör gelişimine de neden olabilir. Bu nedenle, vücudun kronik strese verdiği cevabı dinlemek önemlidir. Stresin vücudun iç işlevini nasıl bozabileceği, strese bağlı kilo kaybının nasıl yönetilebileceği ve belirtiler hakkında bir doktora ne zaman başvurulması gerektiğini öğrenmek için bilgi sahibi olunmalıdır. Kilo kaybeden ve sürekli stres altında olanlar bu makaledeki bilgilerle durumlarının farkına varabilir, stresi nasıl azaltacağını ve doğal olmayan kilo kaybını nasıl önleyeceğini öğrenebilir.
Stres Kilo Kaybına Nasıl Sebep Olur?
Aşağıda kronik stresin kilo kaybına neden olmasının çeşitli sebeplerinden bahsedilmiştir:
Stres Hormonları Üretilir
Sürekli stres altındayken vücut “kaç veya savaş” modundadır. Aynı zamanda “akut stres yanıtı” olarak da bilinen bu fizyolojik mekanizma vücuda algılanan bir tehdide yanıt vermesi gerektiğini söyler. Vücut adrenalin ve kortizol gibi hormonları serbest bırakarak kendini hazırlar. Bu hormonlar sindirim, bağışıklık ve uyku düzenini etkiler. Adrenalin vücudu güçlü bir aktivite için hazırlar, ancak yemek arzunu da en aza indirir. Kortizol, üreme fonksiyonunu, sindirim ve bağışıklık gibi stresli durumlarda gerekli olmayan vücut fonksiyonlarını baskılayarak etki eder.
Açlık ve Sindirimi Etkiler
Stres yeme alışkanlıklarını etkileyebilir. Vücuttaki ikili hormonal etki nedeniyle, genellikle açlık hissedilmez. Dövüş ya da kaç yanıtı sırasında sindirim yavaşlar, böylece vücut strese nasıl tepki vereceğine odaklanır. Bu, aşağıdakiler gibi mide-bağırsak rahatsızlıklarına neden olabilir:
*Karın ağrısı
*Mide ekşimesi
*İshal
*Kabızlık
Kronik stres bu semptomları artırabilir. Stresli iken vücut yiyecekleri farklı şekillerde işler. Stres, vücudun gıdaları nasıl sindirdiğini, emdiğini ve metabolize ettiğini belirleyen vagus siniri etkiler. Bu bozulma, istenmeyen iltihaplanmalara neden olabilir irritabl barsak sendromu gibi diğer altta yatan durumlara neden olabilir. Sindirim sistemindeki bu değişiklikler daha az yemeye ve ardından kilo verilmesine neden olabilir.
Kalori Yakılır
Stres altında iken ekstra kalori yakılabilir. Bazı insanlar stresle başa çıkabilmek için fiziksel aktiviteyi kullanır. Egzersizle ortaya çıkan endorfin stresi kısa zamanda azaltabilse de normalden daha fazla fiziksel aktivite yapmak beklenmedik kilo kaybına neden olabilir. Bazen stres, ayak vurma veya parmak tıklatma gibi bilinçsiz hareketleri tetikler. Bu tikler vücudun duyguları işlemesine yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda kalori yakar.
Uykuyu Etkiler
Stres uykuya dalmayı ve uykuda kalmayı zorlaştırabilir, ayrıca uykunun kalitesini de etkileyip kişinin halsiz ve yorgun hissetmesine neden olabilir. Bozulmuş uyku, halsizlik ve yorgunlukla 
birlikte daha fazla kortizol üretilir. Değişikliklerden yeme alışkanlıkları da etkilenebilir.
Anksiyete Kilo Kaybına Neden Olur
Yetişkinlerin çoğu kaygıdan etkilenmektedir. Kaygı ya da anksiyete, kronik stres tarafından da tetiklenebilir. Stres hormonları, adrenalin ve kortizol, çok endişeli olunduğunda tetiklenir ve stres daha da artar. Eğer bir kişi aşağı yukarı volta atıp duruyorsa, göğsünde sıkıcı bir acı hissediyorsa, hatta farkında olmadan tırnakları ısırıyorsa ya da gecenin ortasında ter içinde uyanıyorsa burada neden bahsedildiğini çok iyi biliyordur.
Kilo Kaybının Strese Bağlı Olduğunu Gösteren İşaretler
Stres beklenmedik bir kilo kaybından daha fazlasına neden olabilir. Diğer stres belirtileri şunlardır:
*Baş ağrısı
*Hazımsızlık
*İştah kaybı
*Ağrı ve sızılar
*Gergin boyun kasları
*Ruh hali değişiklikleri
*Yorgunluk
*Yavaşlamış beyin fonksiyonu
*Uykuya dalma veya uykuda kalma zorluğu
*Kısa süreli hafıza ile ilgili zorluklar
*Çarpıntı
*Azalmış cinsel dürtü
*Takıntı ve bir işi tekrar tekrar yapma isteği
*Tırnak veya dudak ısırma
*Ayakları yere vurma
*İrileşmiş gözbebekleri
Bu semptomların birden fazlasını gösteren bireyler yardım almalıdır. Stresi azaltmak ve açıklanamayan kilo kaybını önlemek için aşağıdaki yollar denenebilir.
Strese Bağlı Kilo Kaybını Kontrol Etmenin İpuçları
Stres yeme alışkanlıklarını etkilediyse, yavaş yavaş bir rutine geri dönüşü kolaylaştırmak için atılabilecek adımlar vardır. Düzenli bir yemek programı sürdürmek ruh halini iyileştirmeye, enerji seviyesini yükseltmeye ve bağışıklık sistemini eski haline getirmeye yardımcı olabilir.
Tetikleyiciyi tanımlamak: Stresi azaltmanın ilk adımı, stres altında olunduğunu kabul etmek ve tetikleyicileri tanımlamaktır. İş mi, ilişki mi, mali durum mu, bir hatıra mı? Kişi neyin strese neden olduğunu anladığında, sorunu çözmek için daha iyi bir konumda olacaktır.
Nefes almak: Sadece nefese odaklanarak çok zaman ve enerji tasarrufu sağlanabilir. Gözler yumuşakça kapatılıp yavaşça nefes almaya başlanmalıdır. Burun deliklere ve nefes borusuna giren soğuk hava hissedilmeli, 1’den 5’e kadar sayılmalı ve nefes yavaşça geri verilmeli, göğsün aşağı indiği ve göğüs ağrısının biraz azaldığını hissedilmelidir. Stresli olunduğu zamanlarda bu nefes egzersizi 10 kez yapıldığında sakin hissedilecektir.
Nasıl hissedildiğini yazmak: Bir sonraki adım duyguları kabul etmektir. Kalbiniz yaralı mı, öfkeli misiniz, nefret mi yoksa endişe mi duyuyorsunuz? Bu kadar stresli olunmasına neden olan şey veya kişi gibi sebeplerin hepsi yazılmalıdır. Tıpkı bir arkadaşla konuşmak gibi, yazılanlar olumsuz duyguları sistemden dışarı çıkarmaya yardımcı olacaktır.
Yardım istemek: Hayat limon atarsa limonata yapmayı öğrenmek gerekir. Ancak, bazen dikkatli olunmazsa limonata acı olabilir. Her şey yalnız yapılamaz. İhtiyaç olduğunda yardım istemekten çekinmemek gerekir. Bir profesyonel ile veya bir arkadaşla konuşulabilir. Yavaş yavaş, tüm stres durumunu netleştirecek üçüncü bir bakış açısı gereklidir. Bunun yapılması yükün omuzlardan atılmasına yardım edecektir.
Yemek zamanları için hatırlatıcı kullanmak: Bazen yemek yemeyi hatırlamayacak kadar stresli olunabilir ya da vücudun stresli hali açlık hislerini değiştirebilir. Eksik öğünlerden kaçınmak için, kişiler yemek yemeyi hatırlatması için akıllı telefonlarında veya bilgisayarda bir alarm kurabilir.
Küçük miktarlarda yemek: Düzenli bir beslenme programına bağlı kalmak, kan şekerinin seviyesini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Yemek zamanlarında birkaç küçük ısırık bile stresle mücadeleye yardımcı olabilir ve ruh hali değişikliklerini en aza indirebilir. Stresliyken aç hissedilmeyebilir, bu nedenle az miktarda yiyecek tüketilmesi ya da meyve suyu içilmesi önerilmektedir. Böylece yavaş yavaş normal yeme alışkanlıklarına dönüldüğü görülecektir. Eğer yapılabilirse, protein veya lif içeriği yüksek yiyecekleri tercih edilmelidir.
Şeker ve kafeinden kaçınmak: Enerji seviyesini arttırabilen ve daha sonra enerji çökmesine neden olabilecek gereksiz şeker ve kafeinden kaçınılmalıdır. Yağ ve sodyumu yüksek yiyecekler de stresi daha kötü hale getirebilir. Stres azalıncaya kadar aşağıdakiler sınırlandırılmaya çalışılmalıdır:
*Kızarmış yiyecekler
*Unlu mamüller
*Şekerlemeler
*Cipsler
*Şekerli içecekler
*İşlenmiş gıdalar
Ruh halini iyileştirmeye ve stresi yönetmeye yardımcı olabilecek meyve ve sebze gibi yiyeceklere yönelmek doğru olur.
Bazı öneriler aşağıdadır:
*Portakallar ve havuçlar bağışıklık arttırıcı antioksidanlar içerir.
*Yapraklı sebzeler B vitamini içerir ve bu da sinirleri düzenler.
*Kepekli tahıllar serotonin arttırıcı kompleks karbonhidratlar içerir. Serotonin seviyelerini arttırmanın sakinleştirici bir etkisi olabilir.
*Somon ve ton balığı stresi azaltmaya yardımcı olan omega–3 yağ asitlerini içerir.
*Kuruyemiş ve tohumlar ayrıca stresi gideren omega–3 yağ asitleri içerir.
Egzersiz Sonrası Beslenmek
Egzersiz sonrası yemek, yakılan enerjiyi geri getirmenin tek yoludur. Atıştırmalık veya küçük bir öğünün atlanması zararsız görünebilir ancak baş dönmesi ve düşük kan şekeri gibi istenmeyen 
yan etkilere neden olabilir. Tüketilenden daha fazla kalori yakmak aynı zamanda beklenmedik bir kilo kaybına neden olabilir. Düzenli olarak egzersiz yapan ve stresten kurtulmak için daha fazla çalışanlar istenmeyen kilo kaybını önlemek için egzersiz sonrası bir meyve suyu karışımı veya smoothie içmeye başlamalıdır. Egzersiz sonrası bir içecek, vücudunuzun egzersizden sonra ihtiyaç duyduğu elektrolitleri, proteinleri ve karbonhidratları yenilemeye yardımcı olacaktır. Küçük bir miktar ile başlanmalı ve sonra miktar artırılmalıdır.
Aşağıdakiler gibi yiyeceklerle protein veya sağlıklı karbonhidratlar alınabilir:
*Avokado
*Muz
*Fındık ezmesi
*Karışık çerez
*Pirinç kekleri
*Süzme yoğurt
Yeni Bir Beceri Öğrenmeye Başlamak
Yeni bir beceri öğrenmek stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Her zaman yapılmak istenen bir şey için şu andan daha iyi bir zaman yoktur. Öğrenme beyni uyarır ve meşgul tutar. Ayrıca yeni insanlarla tanışmak hayata farklı bir bakış açısıyla bakılmasını sağlar.
Yeni Profesyonel Bağlantılar Kurmak
İş ve meslek hayatı stresli olabilir. Aynı alandan olmasa da yeni profesyonel bağlantılar kurulmalıdır. Bazen, harika sonuçlar verecek harika bir fikre varılabilecek çeşitli tartışmalar olabilir. Mesleğin dışında, farklı bir şey hakkında konuşmak, profesyonel ağın ve zaten bilinenlerin ötesinde düşünme yeteneğinin genişlemesine yardımcı olabilir.
Sıvı Almak
Sıvı almak yemek kadar önemlidir. Bu nedenle su ve taze sıkılmış meyve suları içilmelidir. Su veya meyve suyu içmek toksik birikintilerin temizlenmesine, vücudun ve beyin işlevlerinin iyileşmesine yardımcı olur. Suya biraz nane yaprağı ve salatalık dilimi eklenebilir. Sıvı alınmaya devam edildiğinde kesinlikle kısa zamanda daha iyi hissedilmeye başlanır.
Görevleri Bölümlere Ayırmak
Stresle başa çıkmanın en önemli noktalarından biri günlük görevlerin nasıl bölümlere ayrılacağını öğrenmektir. İşyerinde bir problem varsa ve kişi bunu düşünerek eve gelirse, aileyle veya yalnız geçirilen zamanın tadı çıkarılamaz. İçinde bulunulan gün için yapılması gerekenler not alınabilir ve bu görevler tamamladığınızda işaretlenebilir. Bu şekilde işe ya da aileyle vakit geçirmeye odaklanmak sorun olmaktan çıkarılabilir.
Kilo Kaybı Ne Zaman Endişe Kaynağı Olmalıdır?
Bir ya da iki kilo vermek genel olarak endişe kaynağı olmamakla birlikte, beklenmedik ya da istenmeyen kilo kaybı vücudu etkileyecektir. 6 ila 12 aylık bir sürede genel vücut ağırlığının yüzde beşi veya daha fazlası kaybedildiyse, bir doktora veya bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.
Aşağıdaki durumlarda da bir doktora görünmek gerekir:
*Kronik baş ağrısı 
*Göğüs ağrısı
*Sürekli endişeli hissetme
*Sorunlarla başa çıkmanın bir yolu olarak kendini alkol veya uyuşturucu kullanırken bulun
Doktorlar belirtilerin stres ile ilgili olup olmadığını ya da altta yatan başka bir durumdan dolayı olup olmadığını ortaya çıkarabilir, ihtiyaçlara uygun bir yönetim planı oluşturulmasına yardımcı olabilir, sebep ne olursa olsun, sorunlarla sağlıklı bir şekilde başa edebilme stratejileri geliştirmek ve gerekirse ilaç reçete etmek için hastaya yol gösterebilir. Bu, bir beslenme planı geliştirmek için bir beslenme uzmanıyla çalışmak ve günlük stresler hakkında bir terapistle konuşmak anlamına gelebilir.
Kaynakça:
https://www.diyetkolik.com
https://www.stylecraze.com
https://www.healthline.com
Yazar: Müşerref Özdaş