Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Türkiye Bölgesel Kalkınma Projeleri

0 23.420

Dünya üzerinde kaynakların ve sermayenin eşit bir şekilde dağılmaması, Sanayi Devrimi ile beraber daha yoğun hissedilmiştir. Ekonomik açıdan yetersiz bölgelerin ekonomik problemleri, devletlerin ekonomik politikaları üzerinde büyük rol oynamıştır. Bir ülkede bölgeler arasındaki ekonomik farklar, çeşitli kalkınma sorunlarına neden olmuştur. Türkiye, bu bölgelerarası gelişmiş farkını en aza indirmek için çeşitli projelere imza atmıştır. Bu projelere ilk olarak 1950’li yıllarda başlanmış, daha sonra farklı projeler hazırlanmıştır. Bu projeler şunlardır.

Türkiye Bölgesel Kalkınma ProjeleriGüneydoğu Anadolu Projesi (GAP)

1970’li yıllarda başlatılan bu projede ilk olarak sulama ve enerji üretimi için kullanılmıştır. 1989 yılında ise bu projenin kapsamını genişletmiş ve ilk bölgesel kalkınma projesi oluşmuştur. GAP; Adıyaman, Siirt, Şırnak, Gaziantep, Mardin, Şanlıurfa, Batman ve Kilis şehirlerini kapsar. Bu projenin amacı, bölgenin sosyal ve ekonomik açıdan gelişmesini sağlamaktır. Projenin önemli bir kısmı hayata geçirilmiştir. Fakat hala gerçekleşmeyi bekleyen planlarda vardır. GAP’ın amaçları, bölgenin gelir seviyesini yukarı çekmek, bölgede yaşayan insanların yaşam standardını yükseltmek, bölge insanlarına istihdam sağlamak, bölgedeki eğitim olanaklarını artırmak ve diğer bölgelerle olan sosyal ve ekonomik farkları azaltmaktır. Bu proje kapsamında pek çok baraj kurulmuştur. Bunlar: Karakaya, Atatürk, Kralkızı, Karakamış, Dicle, Birecik ve Batman Barajlarıdır. Bu barajların sağladığı toplam enerji üretimi 18,7 milyar kw/h’dir. Projede yer alan barajlar arasında en fazla enerji üretimi yapan baraj Atatürk Barajı’dır. GAP kapsamında 7 şehre hava alanı inşa edilmiştir. Şanlıurfa’ya ise Türkiye’nin en büyük uluslararası kargo havaalanı kurulmuştur. Bölgede bu proje ile birlikte sulama imkânının gelişmesiyle sanayi sektöründe önemli bir gelişme görülmüştür. 1995-2000 yılları arasında sanayi kuruluşlarının sayısı iki katına yükselmiştir.

Doğu Anadolu Projesi (DAP)

Bu proje; Hakkâri, Iğdır, Van, Ağrı, Bitlis, Muş, Erzurum, Kars, Ardahan, Elazığ, Bingöl, Malatya, Tunceli, Erzincan, Gümüşhane ve Bayburt illerinden oluşur. Bu illeri kapsayan bölgede ana geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ancak tarım sektörünün verimliliği oldukça düşüktür. Bu projenin amaçlarından bir tanesi de tarımsal verimliliği artırmaktır. Projenin amaçları şunlardır; Bölgeler arası kalkınma farkını azaltma, bölge halkına istihdam sağlama, bölgedeki dış göçleri azaltma, altyapıyı güçlendirme, kişi başına düşen milli geliri arttırma ve eğitim seviyesini yükseltmektir. Bölgenin engebeli olmasından dolayı en çok hayvancılık ile uğraşılmaktadır.

Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi (ZBK)

Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi, bölgede sürdürülen sanayi faaliyetleri dışında yeni Türkiye Bölgesel Kalkınma Projelerisektörlerde istihdam yaratmak için oluşturulmuştur. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından oluşturulan bu proje, 1997 yılında hayata geçmiştir. Projede yer alan iller yer alt kaynakları bakımından oldukça zengindir. Bu sebeple bölgede sanayi sektörü gelişmiştir. Bu bölgede temel geçim kaynağı madenciliktir. Projenin amacı; özel sektöre yeni yatırım sahaları oluşturmak, uzun vadede bölgesel gelişim sağlamak, bölgede göçü önlemek için istihdam sağlamak ve tarım ve hayvancılık alanında gelişim sağlamaktır. Bölgede yer alan Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nden istenilen verim alınmamaktadır. Bu işletmelerin kapatılması bölge ekonomisi için büyük bir kayıp olacağından bu proje ile birlikte çeşitli önlemler alınarak tesisi canlandırmak amaçlanmıştır.

Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)

1999-2000 yılları arasında hayata geçirilen bu proje, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Samsun, Ordu, Trabzon ve Tokat illerini kapsar. Bu illerde; işsizliğin fazla olması, kişi başına düşen gelir miktarının azlığı, bölge dışına gerçekleşen göçler ve ekonominin kısıtlı sayıda sektöre ve ürüne bağlı olması sebebiyle oluşturulmuştur. Bölgede ana geçim kaynağı balıkçılık ve tarımdır. Ancak ormanların çok fazla yer kaplamasından dolayı tarım sınırlı alanlarda yapılır. Projenin amaçları; bölgedeki ekonomiyi güçlendirmek, kişi başına gelir miktarını yükseltmek, bölgenin sosyal açıdan gelişmesini sağlamak, bölgenin doğal kaynaklarından yararlanarak gelişimini sağlamak, ulaşım ve altyapıyı güçlendirmek, denizden uzak kesimlerde sulamaya bağlı olarak ürün seçeneklerini artırmak ve turizm sektörünü geliştirmektir.

Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi

Projede, Çorum, Amasya, Tokat ve Samsun yer alır. Yeşilırmak Irmağı’nın sularını biriktirdiği havzayı içine almaktadır. Bu proje ile ırmak havzasında akım düzensizliğinden dolayı meydana gelen sel ve erozyon gibi sorunların önlenmesi planlanmaktadır. Projenin amacı; havzanın dengesini bozmayacak şekilde yeni tarım alanları yaratmak, doğal kaynakların etnik kontrolü, meraların ıslahı, düzenli kentleşme, sanayi sektörünün geliştirilmesi ve orman alanlarının korunmasıdır.

Konya Ovası Projesi (KOP)

Aksaray, Karaman, Niğde, Konya, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir ve Yozgat illerini kapsayan bu projeye 1985 yılında başlanmıştır. Bu projenin temel amacı sulamadır. Toplam 18 adet sulama projesinden oluşur. Bu projenin hayata geçmesiyle suya gereksinimi yüksek olan tarım ürünlerinin üretimi gerçekleşmiş ve tarıma bağlı sanayi sektörünün gelişmesine neden olmuştur. Bu projeyle, bölge halkının geliri yükselmiş ve ek iş sahaları yaratılmıştır.

Yazar: Can Baskın

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku