Vücut kitle indeksi VKİ veya İngilizce kısaltılmış şekli ile IBM; bir kişinin aşırı kilolu mu yoksa zayıf mı olduğunu belirlemenin en popüler yöntemidir. Bu değerle bir kişinin vücut kütlesi alınıp vücudun ağırlığının karesine bölünerek, ağırlığının boyuna uyumlu olup olmadığının resmi çıkartılabilir. Daha uzun insanlar daha fazla ağırlığa sahip olması gerektiği için kişinin boyu da bu hesaplama dikkate alınmalıdır. Bu yazıda, vücut kitle indeksinin önemi ve kan basıncını nasıl etkilediğine dair bilgiler bulunmaktadır.
Sağlıklı VKİ Kaçtır?
Bir kişinin VKİ’sı bulunmak isteniyor fakat matematik işlemi yapılmak istenmiyorsa hazır hesaplanmış IBM tablosu kullanılabilir. Bu tabloda sadece VKİ’ kolayca hesaplamayı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda ölçeğin neresine düşüldüğünü gösteren bir tablodur. Bu rabloya göre normal VKİ, 18.5 ve 24.9 arasında bir yerde olmalıdır. Ancak, doğrulama için ikinci bir uzman görüşüne ihtiyaç vardır. CDC’deki (Hastalık Kontrol Merkezleri) bu istatistiklere göre, bu grafikteki rakamlar doğrudur 30 veya daha yukarı bir VKİ’nın obez olarak kabul etmektedir.
Obezite Sorunu
VKİ, obezitenin genel bir göstergesi olarak kullanılır. Bu nedenle, VKİ verileri ulusal düzeydeki eğilimleri ve rakamları incelemenin bir yolunu vermektedir. Bu şekilde, obezite sorununun ne kadar kötü olabileceğini bulunabilir. Bu tabloların çıkarılma amacı asla fazla kilolu kişileri yargılamak değil, sadece onları daha sağlıklı bir yaşam sürmeye teşvik etmektir.
2010 yılındaki bu rakamlara göre, ABD Nüfusunun yaklaşık% 35’i obezite çizgisinin üzerindedir ve kadınlar erkeklerden biraz daha yüksek rakamlar göstermektedir. Çocuklar üzerinde yapılan benzer bir çalışma daha az kesinlik vardır çünkü sayılar gruptan gruba değişmektedir.
VKİ Kan Basıncını Nasıl Etkiler?
Hiç şüphe yok ki yüksek VKİ değerleri, kişinin genel sağlığı için çok kötüdür. Obeziteden kaynaklanabilecek çeşitli problem türleri vardır, ancak en büyüklerinden biri kan basıncında yaşanan bir artıştır. İlk olarak, VKİ’nin kan basıncı açısından ne kadar fark yaratacağını gösteren bazı kanıtlara bakıldığında, yapılan bir çalışma ihtiyaç olan kanıtları sunmaktadır. Ve bu çalışma da araştırmacılar, obez bireylerin hipertansiyon problemleri için daha yüksek risk altında olduklarını keşfetmişlerdir.
Vücutta daha yüksek bir yağ yüzdesi olduğunda, bu yağın bir kısmı kana dönüşür. Lipoproteinler olarak da bilinen bu yağ hücreleri, arterlerin duvarlarında birikme eğilimindedir. Bu birikim, vücudun şimdi daralmış bir arterle uğraştığı anlamına gelmektedir. Ve aynı miktarda kanı daha küçük bir alana pompalamak zorundadır.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için örnekleme yapmak gerekirse, bir su filtresi pompası alınıp borunun boyutu küçültürse su basıncı artacaktır. İşte kanda aynı şekilde çalışır. Kan basıncı yüksek olduğunda, kalbin tipik olarak yapmak zorunda olduğundan daha sert pompaladığı anlamına gelmektedir. Bu nedenle yüksek VKİ’li yani vücut kitle ağırlığı olan bireyler kalp hastalığı, hipertansiyon ve çeşitli kardiyovasküler sorunlar için daha yüksek risk altındadır. Bu o kişinin kalbinin sadece bu kadar çok çalışmak zorunda kalacağı anlamına gelmez ve bu kadar çok çalışmaya zorlamanın sonucunda farklı riskler oluşacağı anlamına da gelmektedir.
Yapılan başka bir çalışma da obezite ve hipertansiyon arasındaki bağlantı doğrulanmış ve VKİ’deki ani bir değişikliğin kan basıncında hızlı ve buna karşılık gelen bir değişiklik üreteceğini tespit edilmiştir. Etki daha yaşlı olan hastalarda daha belirgindir, fakat tüm test deneklerinde aynı etki gözlemlenmiştir. Bu yüksek bir VKİ’nin kan basıncını yükseltmek için fazla zamana ihtiyacı olmadığını göstermektedir. Dolayısıyla değişim çok hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
Yüksek VKİ’nin Diğer Tehlikeli Etkileri
Yüksek bir VKİ sahip olmak, yukarıda tüm faktörler ve daha fazlası nedenlerden dolayı erken ölüm riskinin artmasıyla ilişkilidir. Örneğin, yapılan başka bir araştırmada yüksek VKİ’nin birçok farklı nedenden ötürü ölüm riskini arttırdığını tespit edilmiştir. Bu çok açıklayıcı ve bir o kadar rahatsız edici bir durumdur fakat gerçektir. Esas olarak, yüksek VKİ olanların kardiyovasküler hastalıklar geliştirme olasılığı daha yüksektir. 
Çeşitli etnik gruplar arasında önemli farklılıklar olmasına rağmen, genel eğilim VKİ 30 veya daha yüksek olanlarda erken ölüm riski çok daha yüksektir. Sigara içen veya önceden mevcut hastalığı olan test denekleri de diğerlerine göre çok daha yüksek risk altındalardır. Oldukça az sayıda çalışma da dahil olmak üzere obezite ve mortalite arasında bir bağlantı kurulmuştur. Burada, araştırmacıların sadece test deneğinin mevcut ağırlığına değil, 24 yıl boyunca ağırlık oranlarına baktıkları görülmektedir. Varyasyonlar ve diğer nedenler için ortalamalar alırken bile, obez kişilerin yaşam beklentilerinin azaldığı da tespit edilmiştir.
Sağlıklı bir VKİ elde etmek ve sürdürmek için birçok geçerli neden bulunmaktadır. Vücudun fazladan ağırlık taşıması sağlığı çeşitli şekillerde olumsuz etkileyebilir. Kan basıncı, ortaya çıkabilecek sorunlardan sadece biridir, ancak kesinlikle en ciddi sorunlardan biridir. Yüksek tansiyon, yaşam süresinin kısalmasıyla ilişkilidir, bu nedenle yüksek VKİ’nın kişinin özgürce yaşama yeteneğini kısıtlamasına izin verilmemelidir.
Kaynakça:
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/08/180817125334.htm
https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/EthiopiaSTEPSPaper.pdf
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu