Bir kadının veya erkeğin vücudunda ve yüzünde olağandan aşırı düzeyde tüylenme veya kıllanma meydana geliyorsa öncelikle bunun bir hastalık olduğunu kabul etmek gerekmektedir. Bu hastalığın bilimsel adı Hirsutizm’dir. Hormonal dengelerin normalden fazla çalışması durumunda ortaya çıkan sonuca denmektedir. Tüm kadın ve erkeklerin yüzünde ve vücudunda doğal tüyleri vardır. Bunlar genellikle çok ince yapıda ve açık renkte bulunmaktadırlar.
Bir kadının vücudundaki ve yüzündeki doğal kıllar bilimsel olarak şeftali tüyleri olarak erkeklerin ise erkeklik tüyleri olarak anılmaktadır. Hirsutizmden kaynaklanan sorun bölgesel doku bozukluğundandır. Bir kadının yüzünde, kollarında, sırtlarında veya göğsünde beliren aşırı veya istenmeyen tüyler genellikle sert ve koyu olmaktadır. Kadınlarda hirsutizmin büyüme sebebi virilizasyon (erkekleşme) ile ilişkilendirilmektedir. Bu durumdaki kadınların, erkek hormonlarıyla sıkça bağlantılı olan özellikleri olabilmektedir.
Hirsutizm, androjenlere (erkek hormonlarına) bağımlı olmayan bölgelerdeki fazla saçları ifade eden hipertrikoz ile aynı olmamaktadır. Hirsutizm, erkeklerde tipik olarak görülen, yüz ve alt karın gibi aşırı kılları kapsamaktadır. Öte yandan, hipertrikoz kılları vücudun herhangi bir yerinde artabilmektedir. Hirsutizm kadınların ve erkeklerin % 5 ile % 10’unu etkilemektedir. Ailelerde genler üzerinden de bu hastalık geçiş eğilimindedir. Bu nedenle ailenizde veya yakın akrabanız da bu hastalık varsa tüylenmenin olasılığı daha yüksek olabilmektedir. Akdeniz ve Asya’da bu hastalık, doku ve hormon bozukluğu nadiren görülmektedir.
Aşırı vücut kıllarının varlığı, benlik bilincine de yol açabilmektedir. Ancak bu durum tehlike oluşturmamaktadır. Bununla birlikte, hormonal dengesizlik bir kadının veya erkeğin sağlığına zarar verebilmektedir. Özellikle kadınlar da, testesteron hormonu da dahil olmak üzere androjen seviyesinin normalden fazla olması nedeniyle aşırı vücut veya yüz tüyleri gelişebilmektedir. Tüm dişi varlıklar androjen üretir, ancak seviyeleri genellikle düşük kalmaktadır. Belli tıbbi koşullar, bir kadının çok fazla androjen üretmesine neden olabilmektedir. Bu, erkek tipi saç büyümesine ve derin bir ses gibi diğer erkek özelliklerine benzemeye yol açabilmektedir.
Vücudumuzda böbreklerin hemen üst kısmında bulunan adrenal bezler, hormon üretiminden sorumludurlar. Bazı insanlar hormon üretimi için gerekli olan bir enzim olmadan doğarlar. Cushing (Kanda kortizol hormonunun yükselmesi sebebiyle oluşan hastalık. Türkan Şoray’ın yakalandığı son dönem popüler hastalıklardan biri.) hastalığı olanlar normalden daha yüksek kortizol seviyesine sahiptirler Kortizol bazen “stres hormonu” olarak adlandırılmaktadır. Bu koşulların tümü, vücudunuzun androjenler üretme biçimini etkileyebilmektedir.
Adrenal bezi bozukluklarının belirtilerini de şöyle sıralayabiliriz. Yüksek tansiyon, kemik ve kas ağrısı, vücutta fazla ağırlık, baş ağrısı, yüksek veya düşük kan şekeri seviyeleri.
Yoğun ve istenmeyen tüyler için tedavi yöntemleri
Hormon tedavisi
Kilo problemi olan insanlara doktorlar genellikle kıl ve tüy büyümesini azaltmak için kilo vermeyi önermektedirler. Obezite vücudunuzun hormonları üretme ve işleme biçimini değiştirmektedir. Sağlıklı kiloyu korumak, ilaç kullanmadan androjen seviyenizi düzeltmek çok önemli bir etkendir.
Aşırı kıl ve tüy gelişimi adrenal bozuklukların ortaya çıkmış haliyse tıbbi tedaviye ihtiyaç doğmaktadır. Doğum kontrol hapları ve antiandrojen ilaçları şeklinde ilaç tedavisi hormon düzeylerinizi dengelemeye yardımcı olabilmektedir. Erkeklerde ise bu hormon tedavisi ile mümkün olmaktadır.
Kimyasal ilaçlar
Steroid kullanımı (genel olarak sporcular kullanmaktadır.) kıllanma ve tüylenmeyi durdurabilmekte ve bezler, yumurtalıklar ve hipofiz bezlerinden androjen üretimini azaltabilmektedir.
Doğum kontrol hapları : Östrojen aşırı tüy ve kıl dökülmesine yardımcı olmaktadır. Bu ilaçlar genellikle hirsutizm için uzun vadeli bir çözüm sunmaktadır. İlaç tedavisinden 3-6 ay sonra düzelme görülmektedir.
Krem
Doktorlar genellikle, yüz tüylerinin ve kıllarının büyümesini azaltmak için krem önermektedirler Krem kullanımı sonrası yüzdeki kıl ve tüy büyümesi 1 ile 2 ay arasında yavaşlamaktadır. Bazı ya etkileri bulunan kremlerin deri döküntülerine ve tahrişlere sebebiyet verdiği bilinmektedir.
Epilasyon
Kıl ve tüy aldırma teknikleri, aşırı veya istenmeyen kıl ve tüyleri yönetmek için tıbbi olmayan bir yöntemdir. Bunlar, pek çok kadının bacaklarını, bikini çizgisini ve koltuk altlarını tüy ve kıllardan uzak tutmak için kullandığı yöntemlerdendir. Günümüz teknolojisi ile birlikte sağlık olarak tıbbi özel yerlerde doktor kontrolünde ve eşliğinde tercih edilmektedir. Kadınlardan ziyade erkeklerin tercih oranı daha fazladır.
Bitkisel yöntemler
Sorun hastalık teşkil etmesi sebebiyle doktora danışılmadan tercih edilmemelidir. Günümüzde doktorlar bitkilerin de şifa ve tedavi yöntemlerini uygun görmeleri halinde uygulamakta ve yönlendirmektedirler.
Lazerle epilasyon
Lazer epilasyon,kıl ve tüy köklerine zarar vermek için yoğun ışık ışınlarını kullanmayı içermektedir. Hasar görmüş kökler kıl ve tüy üretemez ve mevcut olanlarda dökülmektedir. Tedaviyle birlikte lazer epilasyon olumlu sonuçlar sağlayabilmektedir.
Elektroliz
Elektroliz, elektrik akımı kullanılarak kıl ve tüylerin alınmasıdır. Bu nedenle seanslar daha uzun sürebilmektedir.
Yoğun ve istenmeyen vücut ve yüz tüyleri uzun süreç gerektiren bir mücadele gerektirmektedir. Teşhis edilen hormonal dengesizlikleri olan insanların çoğu tedaviye olumlu yanıt vermektedir ancak hormon seviyelerinin tekrar düzene girmemesi sonucunda kıl ve tüyler büyüyebilmektedir.
Yazar: Osman Uçar